Jakie ekoschematy w 2025?
W 2025 roku przewidziano następując ekoschematy obszarowe
- Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, który obejmuje osiem praktyk rolniczych:
- Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych (TUZ) z obsadą zwierząt
- Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia, wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem
- Zróżnicowana struktura upraw
- Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji
- Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo
- Uproszczone systemy uprawy
- Wymieszanie słomy z glebą
- Obszary z roślinami miododajnymi
- Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych
- Integrowana Produkcja Roślin
- Biologiczna ochrona upraw
- Grunty wyłączone z produkcji
Materiał siewny kategorii elitarny lub kwalifikowany
Przewidziane jest również wprowadzenie kolejnego ekoschematu - Materiał siewny kategorii elitarny lub kwalifikowany. Dotyczyć ma wsparcia do zakupu materiału siewnego elitarnego i kwalifikowanego. Warunkiem uzyskania płatności będzie zastosowanie na co najmniej 25% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany. Płatnościami nie będą objęte uprawy przeznaczone na przedplon oraz poplon.
Ekoschematy do 300 ha
W bieżącym roku zaproponowano również wprowadzenie ograniczenia maksymalnej powierzchni, którą jedno gospodarstwo może zgłosić w ramach ekoschematów. Łączny limit powierzchni na gospodarstwo, do którego będą przyznawane płatności za ekoschematy obszarowe ma wynieść 300 ha i będzie tu uwzględniana suma wszystkich realizowanych ekoschematów obszarowych, praktyk lub wariantów. Limit ten nie będzie dotyczył jedynie ekoschematu "Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych". Jest to ogromne ograniczenie dla gospodarstw obszarowych, o czym szerzej informowaliśmy w naszym ostatnim artykule
Grunty wyłączone z produkcji - jakie zmiany w nowym roku?
Od 2025 r., zgodnie z przepisami rozporządzenia (UE) 2024/1468 z maja 2024 r., zakres ekoschematu Grunty wyłączone z produkcji zostanie rozszerzony o:
• możliwość ubiegania się przez rolników o wsparcie nie tylko do gruntów ugorowanych, ale także do gruntów ugorowanych, na których położone są nowo utworzone elementy krajobrazu oraz
• zakaz nawożenia w terminie od dnia 1 stycznia do dnia 31 lipca.
Do nowo utworzonych elementów krajobrazu zalicza się:
a) żywopłoty lub pasy gruntów zadrzewionych, które nie stanowią części lasu,
przy czym do płatności kwalifikuje się nie więcej niż 10 m szerokości danego
żywopłotu lub danego pasa,
b) zadrzewienia liniowe, które nie stanowią części lasu,
c) pojedyncze drzewa – nie więcej niż 150 sztuk/ha,
d) zagajniki śródpolne, które nie stanowią części lasu, obejmujące drzewa lub
krzewy, o powierzchni nie większej niż 0,5 ha
Biologiczna ochrona upraw
Od 2025 roku w ramach ekoschematu Biologiczna ochrona upraw wprowadzona zostanie możliwość wsparcia do stosowania nawozowych produktów mikrobiologicznych. Ekoschemat ma składać z dwóch wariantów. O wyższą płatność rolnicy będą mogli się ubiegać w przypadku stosowania biologicznych środków ochrony, ale dodatkowo płatna ma być również dopłata do nawozowych produktów mikrobiologicznych. Stawki w ramach tego ekoschematu mają wynosić:
- 89,89 euro/ha – w przypadku wariantu mikrobiologiczne środki ochrony roślin,
- 22,47 euro/ha – w przypadku wariantu nawozowe produkty mikrobiologiczne.
Obniżona punktacja – w jakich ekoschematach?
Obniżenie punktacji ma dotyczyć praktyki Uproszczone systemy upraw i wymieszanie słomy z glebą, w ramach ekoschematu Rolnictwo Węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi. Uproszczone systemy upraw będą miały 3 punkty (zamiast 4 tak jak do tej pory), natomiast w praktyce Wymieszanie słomy z glebą obniżono liczbę punktów z 2 na 1.
Integrowana Produkcja Roślin – mniej pieniędzy niż w ubiegłym roku?
Od tego roku obowiązywać mają nowe – zróżnicowane stawki do ekoschematu Integrowana Produkcja Roślin. Stawki będą różne w zależności od rodzaju upraw (jagodowe, rolnicze, sadownicze, warzywa), do których uzyskano potwierdzenie od podmiotu certyfikującego spełnienie wymagań prowadzenia danej uprawy w systemie integrowanej produkcji roślin.
Szacowana stawka płatności dla danej grupy upraw wynosić ma:
- Uprawy sadownicze – około 42,70 EUR/ha;
- Uprawy jagodowe – około 309,21 EUR/ha;
- Uprawy rolnicze– około 146,07 EUR/ha;
- Uprawy warzywnicze – około 309,21 EUR/ha.
Zmiany w normach GAEC
Normy GAEC w dalszym ciągu wzbudzają wiele kontrowersji wśród rolników. Dotychczas największą obawę rolników budziła norma GAEC 8, która zobowiązywała część rolników do ugorowania gruntów. Od zeszłego roku norma została zaktualizowana i w obecnym brzmieniu dotyczy jedynie zachowania elementów krajobrazu oraz zakazu przycinania drzew i żywopłotów w okresie lęgowym ptaków. Obowiązkowe ugorowanie przekształciło się w dobrowolny ekoschemat - Grunty wyłączone z produkcji, a norma
2025 rok to również pierwszy rok obowiązywania normy GAEC 2- Ochrona terenów podmokłych i torfowisk. Głównym celem normy jest ochrona gleb bogatych w węgiel na obszarze całego kraju. Rolnicy, w gospodarstwach których zostaną wyznaczone obszary podlegające ochronie w ramach normy GAEC 2, znajdą stosowne informacje w aplikacji eWniosekPlus. Wymagania w tym zakresie mają dotyczyć:
- na trwałych użytkach zielonych:
- zakaz przekształcania lub zaorywania (dopuszczalne będzie wykonanie zabiegu renowacji z zastosowaniem płytkiej uprawy gleby i podsiewu nie częściej niż raz na 4 lata),
- zakaz wydobywania torfu,
- zakaz budowy nowych rowów i instalacji drenujących do odwadniania/odprowadzania wody z terenu;
- na gruntach ornych:
- zakaz budowy nowych rowów i instalacji drenujących do odwadniania/odprowadzania wody z terenu,
- zakaz orania,
- zakaz wydobywania torfu.
Jak widzimy, system dopłat bezpośrednich po raz kolejny wywrócony ma zostać do góry nogami. Rolnicy ledwo przyzwyczaili się do poprzednich założeń kampanii dopłat bezpośrednich a już wprowadzone mają zostać zmiany, które na pierwszy rzut oka wcale nie wyglądają na korzystne dla rolników. Czas pokaże, czy zaproponowane przez Komitet Monitorujący uchwały wejdą w życie i jak z nowymi przepisami poradzą sobie rolnicy.
Agata Stachowiak
/Księgowa Rolnika/
