W 2025 roku po raz pierwszy dopłaty bezpośrednie i obszarowe będą uzależnione od tego, czy rolnik przestrzega przepisy prawa pracy i zasady BHP. Za kontrolę odpowiedzialna jest Państwowa Inspekcja Pracy, a za przyznanie i wypłatę płatności po uwzględnieniu wyników kontroli – ARiMR.
Rolnikom nie podoba się ten mechanizm warunkowości społecznej, ale od 2025 r. jest obowiązkowy dla wszystkich państw członkowskich UE. ARiMR i resort rolnictwa zapewniają, że kontrolom nie będą poddawane gospodarstwa niezatrudniające pracowników. W tym roku PIP ma skontrolować jedynie tych rolników, którzy już wcześniej byli kontrolowani. Są to pracodawcy, lub nie będący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne. W sumie kontrole mają dotyczyć 7500 gospodarstw.
Zobacz także: Zmiany w ekoschemacie: brak dopłat do TUZ i zróżnicowane stawki
Teoretycznie więc rolnicy, którzy nie zatrudniają pracowników i nie byli dotychczas objęci kontrolą powinni spać spokojnie. Problem w tym, że nie do końca wiadomo, czy PIP będzie kontrolował gospodarstwa zatrudniające ludzi do prowadzenia działalności rolniczej czy też takie, które zatrudniają pracowników do innych prac, nieobjętych płatnościami bezpośrednimi. To pytanie skierowaliśmy do PIP.
Kto na liście z ARiMR?
Wiadomo natomiast, że PIP wytypuje do kontroli gospodarstwa na podstawie historii kontroli podmiotów i wpływających skarg. Dodatkowo zostaną wykorzystane dane zebrane przez ARiMR. Jakie to dane?
- ARIMR przekaże do PIP wykaz rolników, którzy składają wnioski i podali przy wpisie do ewidencji REGON. Świadczyłoby to, że prowadzą działalność rolniczą i działalność gospodarczą. Ale czy na pewno zatrudniają pracowników? To już nie jest takie pewne – mówi Tygodnikowi Poradnikowi Rolniczemu Jolanta Dobiesz, dyrektor Departamentu Płatności Bezpośrednich ARiMR i podkreśla, że wykaz z ARiMR jest tylko pomocniczy dla Inspekcji.
Przed rozpoczęciem wypłat dopłat bezpośrednich ARiMR otrzyma z PIP raport z kontroli na miejscu. Jeżeli będą jakieś niezgodności, to Agencja pomniejszy rolnikowi dopłaty o 3 proc. lub więcej.
- Ale jeżeli kwota tych zmniejszeń nie przekroczy 100 euro, wówczas nie zmniejszymy płatności, a powiemy rolnikowi co musi zrobić, żeby kolejnym razem takich błędów nie popełnił – zaznacza.
Co skontroluje PIP?
Sprawdzane będą takie kwestie jak umowy o pracę, badania lekarskie, szkolenia BHP, instrukcje obsługi maszyn i sprzętu.
W przypadku wystąpienia nieprawidłowości wynikających z prawa pracy oraz zasad BHP, zmniejszeniu będą podlegać płatności:
- bezpośrednie, w tym: podstawowe wsparcie dochodów, płatność redystrybucyjna, płatność dla młodych rolników, płatności związane z produkcją, ekoschematy (w tym Dobrostan zwierząt) oraz płatność dla małych gospodarstw;
- II filara WPR: płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne, ekologiczne, premie z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych, płatności ONW.
Kamila Szałaj
