Patrząc na dwa pierwsze nabory wniosków o przyznanie Premii dla młodych rolników widać wyraźnie malejące zainteresowanie tą formą pomocy. I to wcale nie oznacza, że młodzi rolnicy nie garną się do przejmowania gospodarstw, a raczej jest pokłosiem zaostrzenia kryteriów dostępu do pomocy. Na przeszkodzie stają właśnie kryteria punktowe ze względu na trudności wielu kandydatów do premii i zebraniem minimalnej wymaganej liczby puntów – czyli 7.
Za co punkty w Premii dla młodego rolnika?
W dotychczasowych naborach punkty rankingowe były przyznawane za następujące kryteria:
- Powierzchnię użytków rolnych w gospodarstwie w roku bazowym – przy czym pod uwagę bierze się powierzchnię UR, które najpóźniej w ciągu roku od przyznania pomocy wejdą w skład gospodarstwa młodego rolnika jako własność, użytkowanie wieczyste, dzierżawa z ZWRSP lub od JST, dzierżawa od osób fizycznych – ale tylko w przypadku zawarcia umowy notarialnej lub z datą pewną przynajmniej na 8 lat. Punkty są przyznawane tylko za powierzchnię przekraczająca średnią krajową (dla województw ze średnią niższą od średniej krajowej) lub wojewódzką. Za to kryterium można otrzymać maksymalnie 3 punkty.
- Kwalifikacje zawodowe – za to kryterium w zależności od rodzaju kwalifikacji można otrzymać od 1 do 4 punktów – najwyżej punktowane jest kierunkowe wykształcenie rolnicze na poziomie technikum lub studiów wyższych.
- Różnicę wieku pomiędzy przekazującym gospodarstwo a młodym rolnikiem – 3 punkty, gdy ta różnica wynosi od 15 do 25 lat i 5 punktów, jeśli jest większa niż 25 lat. Te punkty są przyznawane jednak wyłącznie w przypadku przekazywania gospodarstwa w całości i na wyłączną własność młodego rolnika.
- Przejmowanie gospodarstwa w całości – jeżeli młody rolnik przejmie przynajmniej jedno gospodarstwo w całości i na własność, otrzyma 4 punkty.
- Uczestnictwo w systemach jakości – 4 punkty za rolnictwo ekologiczne (przynajmniej połowa gruntów), 2 punkty za pozostałe unijne systemy jakości i 1 punkt za uczestnictwo w jednym z systemów krajowych. Punkty są przyznawane także, jeżeli młody rolnik zobowiąże się do przystąpienia do takowego systemu najpóźniej w roku zakończenia realizacji biznesplanu.
- Wielkość ekonomiczna gospodarstwa w roku wyjściowym – w tym przypadku możemy otrzymać maksymalnie 3 punkty. Na dodatkowe punkty mogą liczyć gospodarstwa o wyjściowej wielkości ekonomicznej powyżej 19 500 euro,
- Prowadzenie produkcji zwierzęcej – za to kryterium można uzyskać 2 punkty, ale tylko gdy co najmniej 50% wyliczonej w biznesplanie docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa jest osiągnięta z produkcji zwierzęcej. Nie wystarczy więc symboliczne posiadanie jednej krowy.
- Dotychczasowa aktywność zawodowa wnioskodawcy – 1 punkt może otrzymać osoba, która jest domownikiem (zarejestrowanym w KRUS) lub uczniem w systemie dziennym albo studentem na studiach stacjonarnych, lub zarejestrowanym bezrobotnym.
Przy tak skonstruowanych kryteriach najtrudniej było zgromadzić wymagane minimum punktowe w sytuacji, gdy o premię ubiegała się osoba bez kwalifikacji rolniczych (np. w trakcie nauki) lub posiadająca kwalifikacje ale nieprzejmująca gospodarstwa w całości.
Jakie zmiany w Premii dla młodego rolnika?
Dlatego właśnie proponowane przez Komitet Monitorujący zmiany idą właśnie w kierunku „docenienia” osób legitymujących się wymaganymi kwalifikacjami lub przejmujących gospodarstwo w całości.
Według propozycji, każdy z dopuszczonych rodzajów kwalifikacji będzie premiowany jednym punktem więcej niż dotychczas i tak:
* za wykształcenie wyższego rolnicze (pierwszego lub drugiego stopnia lub studia doktoranckie – 5 punktów,
* za wykształcenie średnie lub średnie branżowego oraz kwalifikacje w zawodzie: technik rolnik, technik ogrodnik, technik architektury krajobrazu, technik hodowca koni, technik pszczelarz, technik weterynarii (w przypadku gdy w gospodarstwie są prowadzone chów lub hodowla zwierząt), technik agrobiznesu, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki, technik turystyki wiejskiej, technik turystyki na obszarach wiejskich – 5 punktów,
* za wykształcenie zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe oraz kwalifikacje w zawodzie: rolnik, ogrodnik, pszczelarz, mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych – 4 punkty,
* za tytuł wykwalifikowanego robotnika lub tytuł mistrza, lub tytuł zawodowy lub tytuł zawodowy mistrza, w zawodzie rolnik, ogrodnik, pszczelarz, mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych, uzyskany w formach pozaszkolnych, oraz co najmniej 3–letni staż pracy w rolnictwie – 3 punkty,
* wykształcenia średniego lub średniego branżowego oraz co najmniej 4-letniego stażu pracy w rolnictwie – 2 punkty.
Zmiana ta z pewnością ułatwi ubieganie się o premię szczególnie osobom z wykształceniem rolniczym na poziomie średnim lub wyższym.
Lepiej przejmować gospodarstwo w całości?
Wyżej punktowane ma być także przejmowanie przynajmniej 1 gospodarstwa w całości – za spełnienie tego kryterium wnioskodawca otrzyma aż 5 punktów. W przypadku tego kryterium, punkty będą przyznawane, jeżeli młody rolnik nabywa na własność (wyłączną własność lub do małżeńskiej wspólności majątkowej) wszystkie użytki rolne wchodzące w skład gospodarstwa przynajmniej jednej przekazującej osoby fizycznej, o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, przy czym własnością osoby przekazującej lub w jej posiadaniu mogą pozostać użytki rolne o powierzchni nieprzekraczającej 0,5 ha.
Produkcja zwierzęca - też więcej punktów do Premii dla młodego rolnika!
Więcej punktów przyznawane będzie także za prowadzenie produkcji zwierzęcej – w tym przypadku będzie można otrzymać nie 2 a 3 punkty. Punkty przyznaje się, jeśli co najmniej 50% wyliczonej w biznesplanie docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa stanowi wielkość ekonomiczna osiągnięta z produkcji zwierzęcej.
