Ministerstwo rolnictwa przesłało do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia „zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności ekologicznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027”.
Główną przesłanką do przygotowania projektu rozporządzenia jest zapewnienie możliwości przyznania rolnikom płatności ekologicznych za 2024 r. w przypadkach, gdy w tym właśnie roku wykorzystają części obszaru objętego zobowiązaniem ekologicznym na potrzeby wypełnienia normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska GAEC 8 w brzmieniu obowiązującym przed dniem 25 maja 2024 r.
UE „luzuje” przepisy o GAEC 8
Wynika to ze zmian jakie wprowadziła UE w odniesieniu do norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, schematów na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt, zmian w planach strategicznych WPR. Unijne rozporządzenie przewiduje bowiem zniesienie (już odniesieniu do kampanii roku 2024), w ramach GAEC 8, obowiązku ugorowania co najmniej 4% gruntów ornych na poziomie gospodarstw.
Jakie zmiany w GAEC 8?
Obecnie obowiązujące przepisy polskiego rozporządzenia ekologicznego przewidują, że w ramach realizowanych przez rolników zobowiązań ekologicznych do gruntów ugorowanych bez produkcji mogą zostać przyznane płatności ekologiczne, jeżeli grunty te pozostają w systemie rolnictwa ekologicznego i są pod kontrolą jednostki certyfikującej.
- Proponowana zmiana jest korzystna dla rolników, ponieważ pomimo tego, że zmienione zostanie brzmienie normy GAEC 8 będą oni mieli możliwość ubiegania się o płatności ekologiczne, jeżeli zaplanowali, że w 2024 r. będą spełniali tę normę na gruntach objętych zobowiązaniem ekologicznym – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Proponowana zmiana będzie dotyczyła już złożonych przez rolników wniosków o przyznanie płatności ekologicznych, jak również tych wniosków, które nie zostały jeszcze złożone. Intencją wprowadzania zmiany jest, aby nie zmieniła się sytuacja finansowa rolników, którzy licząc na płatności ekologiczne z tytułu spełnienia normy GAEC 8 już złożyli wniosek o przyznanie płatności ekologicznych lub zamierzają złożyć taki wniosek. Z kolei brak wprowadzenia proponowanej zmiany uniemożliwi przyznanie rolnikom płatności ekologicznych za 2024 r. z tytułu spełnienia normy GAEC 8 w zakresie gruntów ugorowanych bez produkcji.
Uproszczenia dla rolników, czyli mniej papierkowej roboty
W rozporządzeniu proponuje się ponadto wprowadzenie uproszczeń dla rolników, którzy ubiegają się o płatności ekologiczne do powierzchni upraw paszowych na gruntach ornych lub do trwałych użytków zielonych (TUZ) i zamierzają:
- spełnić warunek przyznania tych płatności, tj. posiadanie zwierząt, z: (i) małżonkiem rolnika ubiegającego się o płatności ekologiczne lub (ii) innym rolnikiem ubiegającym się o płatności ekologiczne lub (iii) małżonkiem tego innego rolnika;
- wykorzystać do przyznania płatności do takich gruntów zwierzęta będące w posiadaniu: (i) małżonka rolnika ubiegającego się o płatności ekologiczne lub (ii) innego rolnika ubiegającego się o płatności ekologiczne lub (iii) małżonka tego innego rolnika.
Grupa rolników ekologicznych
W opisanych powyżej sytuacjach dochodzi do stworzenia tzw. „grupy rolników” na potrzeby przyznania płatności ekologicznych. Założycielem takiej grupy jest rolnik, który ubiega się o płatności ekologiczne do powierzchni upraw paszowych na gruntach ornych lub do powierzchni TUZ, lecz nie posiada własnych zwierząt lub posiada zwierzęta w niewystarczającej liczbie, aby otrzymać płatności ekologiczne do całej wnioskowanej powierzchni takich upraw.
Potwierdzeniem utworzenia grupy rolników jest oświadczenie złożone przez rolnika ubiegającego się o płatności ekologiczne do kierownika biura powiatowego ARiMR, zawierające zgodę pozostałych członków tej grupy na spełnienie warunku przyznania płatności ekologicznych zwierzętami będącymi w posiadaniu członków grupy oraz zgodę na wykorzystanie tych zwierząt do przyznania płatności ekologicznych. Oświadczenie jest składane przez rolnika razem z wnioskiem o przyznanie płatności ekologicznych. Natomiast zgoda zawiera informacje dotyczące numerów identyfikacyjnych zwierząt (dla gatunków oznakowanych numerami indywidualnymi) lub liczby zwierząt (dla gatunków oznakowanych grupowo).
Oświadczenie do dopłat bezpośrednich za 2024 rok
MRiRW proponuje przyjęcie rozwiązania polegającego na umożliwieniu składania w kampanii 2024 r. oświadczeń zawierających zgody rolników tworzących grupę, lecz bez wskazywania numerów identyfikacyjnych zwierząt (dla gatunków oznakowanych numerami indywidualnymi) lub liczby zwierząt (dla gatunków oznakowanych grupowo).
- Pomimo braku takich informacji złożone przez rolników zgody będą mogły być wykorzystane przy przyznawaniu płatności ekologicznych za 2024 r. Oświadczenia te będą w dalszym ciągu składane do kierownika biura powiatowego ARiMR razem z wnioskiem o przyznanie płatności ekologicznych. Takie rozwiązanie będzie korzystne dla rolników ponieważ zmniejszy obciążenia administracyjne (np. związane z pracochłonnym wpisywaniem numerów identyfikacyjnych zwierząt w ramach udzielanej zgody) oraz zniweluje ryzyko związane z ewentualnymi pomyłkami przy wpisywaniu numerów zwierząt i niepewnością co do wskazania „z góry” odpowiedniej liczby zwierząt jaki będą wykorzystywane do przyznania płatności – przekonuje w uzasadnieniu ministerstwo rolnictwa.
Kolejne zmiany w przepisach dla rolników
Proponuje się również wprowadzenie rozwiązań, które zabezpieczą rolników realizujących zobowiązania ekologiczne przed negatywnymi konsekwencjami (ewentualną odmową płatności i karami za przedeklarowanie) błędnej deklaracji uprawy we wniosku o przyznanie płatności ekologicznych.
Szacuje się, że planowana zmiana przepisów dotyczy grupy ok. 8 tys. rolników.
wk
Fot. Canva
