Ogólnoeuropejskie protesty rolników zmusiły Brukselę do daleko idących ustępstw dotyczących planowanych zmian we Wspólnej Polityce Rolnej. W wyniku prowadzonej obecnie dyskusji na temat uproszczenia WPR i zmniejszenia obciążeń administracyjnych nakładanych na rolników, Komisja Europejska przygotowała projekt zmian przepisów mający na celu uproszczenie przepisów w zakresie warunkowości i ekoschematów.
Pozytywna ocena zmian
Zdaniem MRiRW zmiany zaproponowane przez KE należy ocenić pozytywnie, gdyż usuwają część i znacznie upraszczają inne elementy Zielonego Ładu, zgodnie z oczekiwaniami rolników.
W szczególności KE proponuje:
- zniesienie ugorowania 4% gruntów ornych (norma GAEC 8) – od 2024 r. nie będzie obowiązku ugorowania 4% gruntów ornych, o ile państwo członkowskie jeszcze w tym roku ustanowi taki ekoschemat, za który rolnicy otrzymywać będą dodatkową płatność,
- możliwość wyboru między dywersyfikacją a zmianowaniem (norma GAEC 7) –od 1 stycznia 2024 r., aby rolnicy mogli mieć wybór: albo stosować dywersyfikację upraw (tj. różne uprawy) albo zmianowanie (tj. określone następstwo upraw roślin). W przypadku wyboru dywersyfikacji upraw dla gospodarstw o powierzchni:
- od 10 do 30 ha gruntów ornych wystarczy posiadać 2 uprawy, z tym że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75%;
- powyżej 30 ha gruntów ornych wystarczy posiadać 3 uprawy, z tym że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75%, a dwie uprawy główne więcej niż 95%.
- uproszczenia w normie dotyczącej obowiązku utrzymania okrywy glebowej (norma GAEC 6) - państwo członkowskie będzie miało swobodę w decydowaniu w jakim okresie roku ustanowić obowiązek utrzymania okrywy glebowej, co ułatwi rolnikom wykonywanie określonych zabiegów agrotechnicznych w dogodnym czasie.
- gospodarstwa do 10 ha użytków rolnych nie będą podlegały sankcjom związanym z realizacją norm środowiskowych (tzw. warunkowości). W praktyce oznacza to zwolnienie gospodarstw do 10 ha użytków rolnych z tych wymogów.
- Zaproponowane przez KE zmiany wychodzą naprzeciw postulowanym przez Polskę uproszczeniom oraz w dużej mierze odpowiadają na potrzeby rolników wyrażane podczas protestów, gdyż dotyczą wymagań, które mogą wpłynąć na ograniczenie produkcji i wzrost kosztów – napisał wiceminister Stefan Krajewski w odpowiedzi na interpelację poselską.
Nie będzie ograniczania środków ochrony roślin?
MRiRW podkreśliło również, ze względu na brak możliwości wypracowania porozumienia, w lutym 2024 r. Komisja Europejska wycofała swój wniosek legislacyjny w sprawie zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin. Oznacza to, że nie ma ani nie są prowadzone prace nad przepisami, które zobowiązywałyby rolników do ograniczania stosowania środków ochrony roślin.
Czas na dialog w sprawie przyszłości rolnictwa!
Resort rolnictwa przypomina także, że został rozpoczęty tzw. dialog strategiczny w sprawie przyszłości rolnictwa, zapowiedziany przez przewodniczącą Komisji Europejskiej we wrześniu 2023 r. Ma on dostarczyć wnioski, które będą miały wpływ na kształt WPR, w tym płatności bezpośrednich, po 2027 r. Dialog ma łączyć główne zainteresowane strony z całego łańcucha rolno-spożywczego, w tym:
- rolników,
- spółdzielnie,
- przedsiębiorstwa rolno-spożywcze,
- społeczności wiejskie,
- organizacje pozarządowe,
- przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego,
- instytucje finansowe,
- środowiska akademickie.
Podsumowanie dialogu ma być opracowane jeszcze w tym roku.
