Podczas naszego webinarium "Dopłaty bezpośrednie i finansowanie rolnictwa. Co czeka rolników w 2024 roku?" nasi eksperci: Grzegorz Ignaczewski i Agata Stachowiak tłumaczyli widzom wszystkie zawiłości zasad przyznawania płatności bezpośrednich za 2024 rok.
Czy 65 proc. miododajnych do dywersyfikacja upraw?
Eksperci odpowiadali także na pytania nadesłane przez naszych widzów. Jeden z nich zapytał o to, czy 65 proc. roślin miododajnych spełnia warunki dywersyfikacji upraw, czyli normy GAEC 7.
- Czy 65 proc. powierzchni obsianych roślinami miododajnymi w ramach ekoschematu "Rośliny miododajne" jest spełnieniem dywersyfikacji? Pozostałe uprawy to zboża i kukurydza zgodnie z wymogiem, iż dwie dominujące (miododajne i zboże) mają razem do 90 proc. gruntów, a kukurydza to pozostała uprawa? - pyta rolnik
Ekspert: Dywersyfikacja - tak, ale na potrzeby GAEC 7
Odpowiedzi na to pytanie udzielił nasz ekspert Grzegorz Ignaczewski, specjalista ds. funduszy unijnych i Wspólnej Polityki Rolnej.
- Tak, 65 proc. roślin miododajnych w strukturze upraw spełnia warunek dywersyfikacji, ale na potrzeby GAEC 7. Natomiast nie spełnia go na potrzeby ekoschematu "Zróżnicowana struktura upraw" - informuje Grzegorz Ignaczewski.
Czym jest norma GAEC 7?
Przypomnijmy, że norma GAEC 7, wprowadza obowiązek zmianowania i dywersyfikacji upraw. Zmianowanie upraw jest nowym obowiązkiem w stosunku do roku 2022, natomiast dywersyfikacja upraw stanowi, z pewnymi zmianami, kontynuację wymogu obowiązującego w ramach zazielenienia do roku 2022. Oba te obowiązki nie dotyczą gospodarstw o powierzchni gruntów ornych do 10 ha oraz takich, w których duży udział mają uprawy traw lub innych zielnych roślin pastewnych, uprawy roślin bobowatych lub grunty ugorowane.
Ponadto norma GAEC 7 rolników prowadzących produkcję ekologiczną uznaje za spełniających wymogi normy GAEC 7 dotyczącej zmianowania i dywersyfikacji upraw. Zasada ta ma zastosowanie jedynie do tej części gruntów ornych, na której jest prowadzona produkcja ekologiczna.
Obowiązki normy GAEC 7 obejmują zarówno zmianowanie upraw, jak i ich dywersyfikację. Zmianowanie dotyczy każdej działki rolnej w taki sposób, aby na powierzchni co najmniej 40% gruntów ornych w gospodarstwie prowadzona była inna uprawa w plonie głównym w porównaniu z rokiem poprzednim, oraz taka sama uprawa w plonie głównym nie mogła występować na danej działce rolnej dłużej niż 3 lata, chyba że rolnik uprawia na tych działkach rośliny wpływające pozytywnie na potencjał gleby, takie jak rośliny bobowate, trawy i inne zielne rośliny pastewne, mieszanki bobowatych drobnonasiennych z trawami, uprawy wieloletnie lub ugoruje te grunty.
Inne aspekty normy GAEC 7
Ponadto obowiązek zmianowania upraw na każdej działce rolnej w taki sposób, aby na powierzchni co najmniej 40% gruntów ornych w gospodarstwie prowadzona była inna uprawa, uznaje się za spełniony w przypadku wprowadzenia po zbiorze plonu głównego uprawy wtórej, czyli:
- międzyplonu ozimego, utworzonego przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin i tworzącego okrywę roślinną co najmniej od dnia 1 listopada danego roku do dnia 15 lutego kolejnego roku, lub
- międzyplonu ścierniskowego, utworzonego przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin w okresie od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia i utrzymanego co najmniej do dnia 15 października albo przez okres co najmniej 8 tygodni od dnia jego wysiewu, lub
- przez wysiew wsiewki w roślinę uprawianą w plonie głównym, utrzymanej co najmniej 8 tygodni od dnia zbioru uprawy w plonie głównym lub do wysiewu kolejnej uprawy w plonie głównym.
Natomiast dywersyfikacja upraw powinna być prowadzona w taki sposób, aby na gruntach ornych były co najmniej 3 różne uprawy, przy czym uprawa zajmująca największą powierzchnię, nie może zajmować więcej niż 65% gruntów ornych, a dwie uprawy zajmujące łącznie największą powierzchnię, nie mogą zajmować więcej niż 90% gruntów ornych.
W porównaniu do praktyki dywersyfikacji upraw w ramach zazielenienia, przepisy rozporządzenia nie przewidują zróżnicowania wymogów w zależności od wielkości powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie (od 10 do 30 ha i powyżej 30 ha gruntów ornych). Co do zasady wszyscy rolnicy posiadający powyżej 10 ha gruntów ornych będą zobowiązani do prowadzenia 3 różnych upraw na gruntach ornych. Progi procentowe również są zmienione w porównaniu do zazielenienia, w którym wynosiły one 75% dla uprawy zajmującej największa powierzchnię oraz, w przypadku gospodarstw powyżej 30 ha gruntów ornych, 95% dla dwóch upraw łącznie zajmujących największą powierzchnię.
Norma GAEC 7 w 2024 roku
Zgodnie ze zmianami w normnie GAEC 7 zaproponowanymi przez KE od 2024 roku rolnicy będą mogli spełnić ten wymóg, decydując się na zmianowanie lub dywersyfikację upraw, w zależności od warunków, w jakich się znajdują i jeżeli ich kraj postanowi włączyć opcję dywersyfikacji upraw do swoich planów strategicznych WPR.
Ekoschemat "Zróżnicowana struktura upraw"
Przypomnijmy, że w przypadku praktyki zróżnicowana struktura upraw w ramach ekoschematów, punkty są przyznawane, jeżeli rolnik na gruntach ornych w gospodarstwie uprawia co najmniej trzy różne uprawy, w tym co najmniej jedną uprawę mającą pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej.
Za uprawę uznaje się:
1) rodzaj roślin
2) formę jarą i ozimą tego samego rodzaju roślin
3) gatunek roślin z rodzin
a) kapustowatych (Brassicaceae)
b) psiankowatych (Solanaceae),
c) dyniowatych (Cucurbitaceae)
4) grunt ugorowany
5) trawy lub inne zielne rośliny pastewne.
Wymagana struktura zasiewów na gruntach będących w posiadaniu rolnika
- Udział uprawy, która zajmuje największą powierzchnię gruntów ornych w gospodarstwie, nie przekracza 65% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie,
- Udział najmniejszej uprawy, nie może być mniejszy niż 10% powierzchni wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie – w przypadku uprawiania trzech upraw,
- Udział pozostałych upraw łącznie, innych niż dwie największe uprawy, nie może być mniejszy niż 10% powierzchni wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie – w przypadku uprawiania więcej niż trzech upraw.
- Udział upraw mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej stanowi co najmniej 20% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie, przy czym w przypadku mieszanek bobowatych ze zbożami, zboża te nie są dominujące w mieszance.
- Udział zbóż nie przekracza 65% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie.
- Udział upraw mających ujemny wpływ na bilans glebowej materii organicznej nie przekracza 30% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie.
Powierzchnia uprawy będąca jedną z trzech upraw o największej powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie nie może stanowić:
- Powierzchni gruntów ugorowanych;
- Powierzchni gruntów, do których rolnik ubiega się o przyznanie płatności do obszarów z roślinami miododajnymi albo pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach interwencji Bioróżnorodność na gruntach ornych, w wariancie Ogródki bioróżnorodności;
- Powierzchni gruntów objętych zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym w ramach wariantu, o którym mowa w punkcie 2.
