Rozwój Małych Gospodarstw - zmiany
Istotną zmianą w Rozwoju Małych Gospodarstw w porównaniu do podobnego programu z PROW 2014-2020, jest fakt, iż za inwestycje niekwalifikujące się do przyznania pomocy uznaje się w szczególności podatek od wartości dodanej (VAT). Co za tym idzie, zarówno rolnicy będący podatnikami VAT jak i rolnicy będący rolnikami ryczałtowymi muszą zaliczyć do kosztów kwalifikowanych kwotę netto, co w przypadku tych drugich oznacza de facto wyższą kwotę inwestycji.
Krajowa Rada Izb Rolniczych (KRIR)wskazała na ten problem w piśmie do resortu rolnictwa, w dniu 10.06.2024r. i zwróciła się z wnioskiem o uznanie kosztów ogólnych (kwota VAT) za koszty kwalifikowane operacji realizowanych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 -2027 dla interwencji 1.10.5 Rozwój małych gospodarstw. W piśmie, KRIR wskazał między innymi, że interwencja „Rozwój małych gospodarstw” jest jednym z najpopularniejszych działań umożlwiających rozwój gospodarstwom małoobszarowym.
W ubiegłorocznym naborze aż 10.750 rolników złożyło wnioski i ubiegało się o łączną kwotę ponad 1 mld złotych. Powołano się również na fakt, iż od kilkunastu miesięcy trwa kryzys ekonomiczny w rolnictwie, co doprowadziło do spadku rentowności dużej części kierunków produkcji rolniczej.
Rolnicy prowadzący produkcję na zasadach ryczałtu stanowią w większości odsetek gospodarstw o niewielkim areale i mniejszych przychodach z działalności rolniczej, niż gospodarze będący na VAT. Zdecydowana większość beneficjentów programu „Rozwój Małych Gospodarstw” to rolnicy ryczałtowi, którzy nie mają możliwości odpisania sobie stawki podatku w rozliczeniu z Urzędem Skarbowym.
Minimalna kwota kosztów kwalifikowanych
W związku z powyższym, dochodzi do sytuacji, w której aby osiągnąć minimalną kwotę kosztów kwalifikowanych na poziomie 117, 65% kwoty pomocy, rolnicy muszą wydatkować 117 647,06 złotych netto (w przypadku dofinansowania 100.000 zł) lub 141 176,47 zł (w przypadku dofinansowania 120 000 zł). Doliczając kwotę podatku w wysokości 23%, kwota operacji wzrasta do poziomu około 144 705,88 zł (w przypadku dofinansowania 100.000 zł) lub 173.647,06 zł (w przypadku dofinansowania 120 000 zł). W piśmie podniesiono również bardzo istotną kwestię, wskazującą na to, że przez powyższy zapis może dochodzić do prób nakłonienia beneficjentów do przejścia na zasady ogólne rozliczenia podatku VAT, co dla gospodarstw małoobszarowych może być niekorzystne w dłuższej perspektywie czasu.
W dniu 26 czerwca 2024, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przekazało odpowiedź w tej sprawie. Resort wskazał, że Interwencja „Rozwój małych gospodarstw” została zaprogramowana w oparciu o art. 73 rozporządzenia 2021/2115 (1) i jest interwencją typu inwestycyjnego. Zgodnie z art. 73 państwa członkowskie ustanawiają wykaz niekwalifikowalnych inwestycji i kategorii wydatków obejmujący co najmniej elementy wskazane w ww. artykule – koszty niekwalifikowalne w zakresie inwestycji realizowanych w ramach art. 73 zostały doprecyzowane w wytycznych podstawowych w zakresie pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Zgodnie z ww. wytycznymi podstawowymi, w zakresie inwestycji realizowanych w ramach art. 73 i art. 77 rozporządzenia 2021/2115 (w tym również interwencji I.10.5 Rozwój małych gospodarstw), z wyłączeniem I.13.2, finansowanych w formie dotacji, za inwestycje niekwalifikujące się do przyznania pomocy uznaje się w szczególności podatek od wartości dodanej VAT.
Reasumując, podatek VAT jest kosztem niekwalifikowalnym w interwencji I.10.5 Rozwój małych gospodarstw PS WPR – dotyczy to wszystkich beneficjentów tej interwencji, niezależnie od formy w jakiej rolnik rozlicza się z Urzędem Skarbowym. Resort nie wskazał w piśmie, że widzi potrzebę zmian w wyżej wymienionych przepisach ani że przewiduje się zmiany w tym zakresie. Co za tym idzie, niestety rolnicy ryczałtowi muszą liczyć się z poniesieniem wyższych kosztów w ramach Rozwoju Małych Gospodarstw.
Fot: M.Szymańska/Canva
