Niewiele jest dziedzin gospodarki, których sukces finansowy producenta byłby tak uzależniony od pogody, jak ma to miejsce w przypadku rolnictwa. Jednocześnie trudno znaleźć inny sektor niż rolnictwo, który z tak wielką obawą o możliwe negatywne skutki dla przyszłości gospodarstw obserwowałby zmiany klimatyczne ostatnich dziesięcioleci.
Ryzyka pogodowe towarzyszyły rolnictwu od dawna. Zakładając towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, europejscy rolnicy od ponad 200 lat wspierają się w przypadku zniszczenia ich plonów. Również aktywnie zapobiegają ryzyku poprzez dywersyfikację upraw, powierzchni oraz odpowiedni dobór odmian. Jednak w ciągu ostatnich lat warunki pracy rolników bardzo się zmieniły. Konsekwencją powstawania coraz większych gospodarstw i rosnącej ich specjalizacji jest podatność na coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe.
Do wzrostu zagrożenia przyczyniają się coraz częściej występujące ekstremalne zdarzenia, takie jak ulewne deszcze, przymrozki lub przedłużające się okresy upałów i susze. Na skutek ogrzewania się atmosfery oraz wzrostu średniej temperatury rocznej występują anomalie pogodowe o coraz większym nasileniu i zasięgu. Aby wyobrazić sobie skalę tego zjawiska, warto przyjrzeć się pogodzie, która w ostatnich miesiącach towarzyszyła naszym europejskim sąsiadom.
Trudny dla europejskiego rolnictwa rok 2023
Dobiegający końca rok 2023 od samego początku przynosił europejskiemu rolnictwu znaczne szkody, poczynając od marca, kiedy to znaczne obszary ozimin na Litwie i Łotwie nie przetrwały zimy. W kolejnym miesiącu mrozy nie dawały za wygraną, przyczyniając się do szkód przymrozkowych w Chorwacji, Niemczech, Włoszech, niszcząc plony drzew pestkowych i ziarnkowych.
W czasie kiedy ujemne temperatury niszczyły plantacje na południu Europy, na Litwie, w wyniku długotrwałego braku opadów znaczna część kraju aż do maja cierpiała z powodu ekstremalnej suszy. Na brak wody w maju z kolei nie mogli narzekać włoscy rolnicy. W jednym z najplenniejszych rejonów tego kraju między 2 a 16 maja doszło do jednej z największych powodzi.
Tegoroczny sezon gradowy zainaugurował potężny grad w okolicach Norymbergi, tylko 8 czerwca w tamtym rejonie odnotowano szkody na ponad 22 tys. ha. 13 lipca w Lombardii grady uszkodziły blisko 100 tys. ha, a kwota odszkodowań przekroczyła 90 mln euro. Ciągnący przez Europę front z gradem między 19 a 24 lipca niszczył uprawy w Niemczech, Włoszech, Słowenii i Chorwacji. Na początku sierpnia, w pełni żniw, opady gradu, które nawiedziły Niemcy, przyczyniły się nie tylko do szkód w rolnictwie, poważnie ucierpiały zabudowania gospodarcze, mieszkalne czy samochody. Za każdym z tych zdarzeń kryją się poszczególni rolnicy, których efekty wielomiesięcznej pracy są niszczone w kilka minut. Wiele z tych szkód wymagało natychmiastowej interwencji rzeczoznawców, począwszy od ujemnych skutków przezimowania w marcu, po szkody na krótko przed żniwami w lipcu i sierpniu.
Niestety, zmiany klimatyczne postępują w niekorzystnym dla nas kierunku i nic nie wskazuje na to, aby ta tendencja miała się odwrócić. Intensywne zjawiska pogodowe już teraz wpływają na ceny produktów rolnych. W przyszłości będą one najważniejszym czynnikiem kształtującym ceny i dostępność żywności. Rok 2023 był bardzo wymagający, pokazał nam jednak po raz kolejny, że ubezpieczenie upraw zapewnia ochronę przed skutkami zjawisk pogodowych i przyczynia się do bezpieczeństwa finansowego gospodarstw.
To wszystko zostanie szczegółowo omówione podczas VIII Forum Rolników i Agrobiznesu, na które już dziś serdecznie zapraszamy. Jeszcze można się zapisać i wziąć udział!
