Bezpieczeństwo żywnościowe to fundament europejskiej polityki rolnej. Jego znaczenie jest wyjątkowo widoczne w obliczu kryzysów – inwazja Rosji na Ukrainę miała natychmiastowy wpływ na zaopatrzenie w żywność milionów ludzi na całym świecie. Wzrosły koszty w całym łańcuchu dostaw. Rynki rolne zostały zdestabilizowane, m.in. przez duży wzrost kosztów energii i nawozów. Dlatego jestem wdzięczny rolnikom, że pomimo tych trudności zapewnili nam bezpieczeństwo żywnościowe. Należy pamiętać, że oprócz skutków pandemii i wojny, ponoszą oni także skutki coraz częstszych i coraz bardziej dramatycznych katastrof klimatycznych, takich jak susze, pożary i powodzie.
Europa samowystarczalna żywnościowo
Kluczowym czynnikiem oceny jakichkolwiek decyzji czy regulacji mających wpływ na rolnictwo powinien być aspekt wpływu na bezpieczeństwo żywnościowe. W przypadku regulacji dotyczących rolnictwa konieczne jest przeprowadzenie kompleksowej oceny, która obejmuje nie tylko bezpośredni wpływ na produkcję rolną, na praktyki dotyczące zarządzania zasobami naturalnymi, takimi jak gleba czy woda, ale także uwzględnia konsekwencje dla dochodów rolników. Zasada ta powinna obowiązywać również w ocenie inwestycji pozarolniczych, prowadzonych na obszarach wiejskich, by ich realizacja nie stwarzała zagrożeń dla produkcji rolnej.
Poza tym nie można mówić o bezpieczeństwie żywnościowym bez poruszenia kwestii samowystarczalności. Unia powinna dążyć do jej wzmocnienia zarówno w zakresie najważniejszych sektorów rolnych, jak i w zakresie dostaw niezbędnych środków do produkcji rolnej, w szczególności nawozów.
Rolnicy potrzebują stabilności ekonomicznej i prawnej
Stabilność ekonomiczna rolnictwa wymaga adekwatnych środków finansowych. Kluczowym mechanizmem jest Wspólna Polityka Rolna (WPR), w ramach której polscy rolnicy otrzymają ponad 150 mld zł w latach 2023–2027. Stabilność ekonomiczna wymaga również skupienia na infrastrukturze wiejskiej. Poprawa warunków życia na wsi, zwłaszcza poprzez dostęp do usług publicznych, powinna być priorytetem władz. W tym kontekście "Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich do 2040 roku" stanowi istotny dokument, określający strategię na przyszłość. Systemy wsparcia młodych rolników, takie jak premie na rozpoczęcie działalności, obecne w polskim Planie Strategicznym WPR, są fundamentalne dla przyszłości rolnictwa z uwagi na konieczność zachowania wymiany pokoleniowej.
Poza stabilnością ekonomiczną rolnicy potrzebują stabilności prawnej. Wprowadzanie regulacji z odpowiednim wyprzedzeniem, ochrona ziemi rolnej przed przeznaczeniem na cele nierolnicze – to tylko niektóre z zasad, którymi powinien kierować się prawodawca. Istotne jest również uchwycenie równowagi między regulacjami a potrzebami rolników, zapewniając im odpowiednie rekompensaty finansowe za nowe obowiązki, zwłaszcza jeżeli wynikają one z przepisów spoza sektora rolnego, ale odnoszą się do bardziej zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi i ograniczaniem zmian klimatu.
Wsparcie kryzysowe dla rolników
W ostatnich latach Komisja Europejska poprzez skoordynowane i szybkie działania przyczyniła się do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, mimo największych kryzysów, jakie dotknęły Europę od dekad. Jednak przed nami wyzwania, związane z przyszłymi reformami WPR po 2027 roku. W szczególności należy rozważyć wprowadzenie trzeciego filaru WPR – filaru na rzecz wsparcia kryzysowego. Odpowiedzialne, przemyślane regulacje polityczne stanowią kluczowy element zapewnienia trwałego bezpieczeństwa żywnościowego i stabilności ekonomicznej rolnictwa w Unii Europejskiej. Współpraca państw członkowskich, efektywne alokowanie budżetu WPR oraz wsparcie dla innowacji w rolnictwie są niezbędne do skutecznej realizacji tych celów.
Chcesz na żywo posłuchać komisarza Janusza Wojciechowskiego i zadać mu pytania podczas Sesji Głównej? Zapisz się koniecznie do udziału w VIII Forum Rolnikó i Agrobiznesu w Poznaniu. Mamy ostatnie wolne miejsca!
