Cynk jest mikroelementem o bardzo szerokim spektrum działania, ponieważ kształtuje stan fizjologiczny roślin praktycznie od początku wegetacji do zakończenia okresu nalewania ziarna czyli długo po kwitnieniu. Począwszy od stadium 2-3 liści (BBCH 12-13) cynk odpowiada za funkcjonowanie komórek merystematycznych zlokalizowanych w korzeniach. Badania naukowe wykonane w ostatnich latach pokazały, że rośliny nawożone cynkiem wykształcają rozleglejszy system korzeniowy.
W ten sposób już młode rośliny są lepiej przystosowane do stresów związanych z niedoborem wody, łatwiej też pobierają składniki mineralne z głębszych warstw profilu glebowego. Ponadto kationy Zn2+ zwiększają szybkość przepływu składników mineralnych przez błony cytoplazmatyczne. Intensywny początkowy wzrost kukurydzy warunkowany jest dużym zapotrzebowaniem na azot. Cynk kontrolując syntezę auksyn powoduje, że procesy pobierania i asymilacji azotu w roślinie przebiegają sprawniej. W ten sposób wzrasta efektywność nawożenia azotem, przez co nakłady ponoszone na nawożenie azotem mogą być mniejsze. Na rycinach 1 i 2 zamieszczono dane z literatury, z których wynika większa aktywność fotosyntetyczna liści podkolbowych kukurydzy oraz lepsze wykorzystanie azotu z nawozu azotowego, w stanowisku nawożonym cynkiem.
Rycina 1. Wpływ nawożenia cynkiem na indeks chlorofilowy (SPAD) liści podkolbowych w okresie kwitnienia (źródło: Potarzycki, 2011)
Rycina 2. Wpływ nawożenia cynkiem na wykorzystanie azotu z saletry amonowej przez kukurydzę, % (źródło: Potarzycki, 2011)
Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że już od stadium 5 liści (BBCH 15) kształtowana jest pierwotna struktura kolby, ściślej liczba rzędów na kolbie. W okresie kwitnienia cynk kontroluje żywotność pyłku czyli przyczynia się do lepszego wypełnienia kolby, co z kolei przykłada się na większą liczbę ziarniaków w kolbie. To jednak nie wszystko. Po kwitnieniu znaczenie plonotwórcze cynku jest związane z kontrolą syntezy i akumulacji skrobi czyli z kształtowaniem masy ziarniaka. Wynika to z roli tego mikroelementu w syntezie anhydrazy węglanowej w liściach, przez co przedłuża się okres tworzenia asymilatów w procesie fotosyntezy. Aktywność fizjologiczna liści do końca wegetacji jest przecież jedną z głównych zalet odmian typu stay-green. Graficzne podsumowanie tych zagadnień zamieszczono na rycinie 3.
Rycina 3. Wpływ cynku na strukturę plonu kukurydzy
Możliwości dostarczenia cynku w nawozach jest wiele. Jednym z rozwiązań jest wybór nawozu wieloskładnikowego dedykowanego kukurydzy i zastosowanie przed lub z siewem nasion. W tej grupie nawozów znajduje się Lubofos corn, który oprócz składników pierwszoplanowych (N,P,K) i drugoplanowych (Ca,S) zawiera także cynk i bor – mikroelementy ważne dla kukurydzy. W sytuacji gdy wybrany nawóz wieloskładnikowy jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, a aplikację wykonano odpowiednio wcześnie należy spodziewać się wzrostu plonu ziarna wynikającego z większej liczby ziarniaków w kolbie. Zastosowanie nawozu wolniej działającego sprawi, że główną składową plonu zależną od cynku będzie masa 1000 ziarniaków.
Korekty stanu zaopatrzenia plantacji w cynk warto dokonać także po siewie kukurydzy. Optymalnym terminem jest stadium 3-4 liści (BBCH 13-14), natomiast ostatecznym jest okres, w którym roślina wytworzy 5-6 liści (BBCH 15-16). Możliwe jest wybranie różnych formulacji chemicznych. W ofercie pozostają związki mineralne (tlenki i siarczany cynku, ewentualnie ich mieszanina) lub związki organiczne (chelaty). Należy przyjąć, że w późniejszych stadiach rozwojowych (5-6 liści) wybieramy nawozy chelatowe, które działają szybciej i w mniejszych stężeniach. Przy okazji przypominam o konieczności przestrzegania zaleceń producenta odnośnie dawki, która zawsze jest ściśle ustalona dla konkretnego produktu.
