Popularność kukurydzy – a tym samym także powierzchnia jej uprawy – w ostatnich latach znacznie wzrosła. Jest to efekt kilku bardzo korzystnych dla niej sezonów pod względem warunków pogodowych. Roślina ta ma bardzo duży potencjał plonotwórczy, który wynika z intensywnego i efektywnego systemu asymilacji, tzw. typ C4. Wykorzystuje ona też lepiej węgiel zawarty w powietrzu (z CO2). Dzięki tym mechanizmom kukurydza ma o 25% wyższą wydajność asymilacji.
Do roślin uprawnych odznaczających się z kolei fotosyntezą typu C3 należą choćby pszenica, rzepak czy buraki cukrowe. Przykładowo buraki cukrowe w ciągu 140 dni wegetacji wyprodukują 25 t/ha s.m., czyli ok. 15 t/ha cukru. Z kolei kukurydza w ciągu 125 dni wegetacji (od zakrycia międzyrzędzi, tj. 8 liścia, do połowy października) wyprodukuje 28 t/ha suchej masy – czyli ok. 16 t/ha ziarna.
Kukurydza ma wysokie wymagania świetlne, przy tym potrafi sobie poradzić z dużą ilością promieniowania (nawet do 1200 Watt/m2) i przerobić je na wysoki plon. Odróżnia ją to np. od pszenicy. Jako roślina typu C4 ma też wyższe wymagania temperaturowe niż np. pszenica. Aby nasiona skiełkowały, wymagają min. 9ºC. Najszybciej proces ten przebiega, jeśli temperatura wynosi 18–25ºC. Natomiast przy przekroczeniu 35ºC następuje zahamowanie kiełkowania. Optymalna temperatura wzrostu to 22–30ºC. Jego zahamowanie następuje przy jej spadku poniżej 12ºC. Podobny efekt wywołuje wzrost temperatury powyżej 38ºC.
Do fazy 3 liści kukurydza może wytrzymać przymrozki do –3ºC, ale jest bardzo wrażliwa na chłody w fazie kwitnienia. W 2015 r. były rejony, w których temperatura spadła do ok. 3–4ºC w trakcie tej fazy, co skutkowało gorszym zaziarnieniem kolb. Po kwitnieniu, kiedy zaczynają się tworzyć komórki endospermy (nalewanie ziarna) jej wymagania temperaturowe są już mniejsze – nie powinna ona być zbyt wysoka, aby proces ten przebiegał łagodnie. Upały bezpośrednio po zapłodnieniu powodują, że tworzy się mniej komórek w ziarniakach i są one gorzej wypełnione. Efektem jest mniejszy plon.
Pod względem wymagań wodnych można powiedzieć, że generalnie kukurydza ma mniejsze wymagania w porównaniu z pozostałymi zbożami, z wyjątkiem okresu zapylenia i zapłodnienia, a także bezpośrednio po tej fazie. Pojedyncza roślina kukurydzy potrzebuje ok. 30–50 l wody, z kolei burak cukrowy potrzebuje min. 50 l wody. Tylko do wytworzenia liści kukurydza wymaga 10–20 l wody, a na wytworzenie jednej kolby i nalanie ziarna kolejne 20–30 l wody.
Więcej na temat przygotowania gleby do siewu kukurydzy, siewu i nawożenia przeczytacie w najbliższym numerze „top agrar Polska“ (3/2017) od str. 106.
Fot. agrarfoto
