Muchówki ploniarki mają czarne ciało, a spód jaśniejszy oraz wyraźnie widoczne czerwone oczy. Lepiej znane są jej larwy, które można wypreparować z wnętrza pędów kukurydzy i zbóż. Są one jasne, prawie przezroczyste, z dobrze rozwiniętymi hakami gębowymi i dwiema brodawkami na końcu ciała. Osiągają długość ok. 4 mm.
Dorosłe muchówki wiosną przepoczwarczają się zwykle w kwietniu, a wylot postaci dorosłych ma miejsce w końcu kwietnia i na początku maja. W tym roku miało to miejsce znacznie wcześniej i w pierwszej fazie zostały uszkodzone zboża ozime, a szczególnie jare.
Dodatkowo w tym roku muchówki złożyły jaja w zbożach ozimych w fazie krzewienia, a we wcześnie sianych jarych do fazy 3-4 liścia. Tam żerowały larwy drążąc tunel do wnętrza pędu, a następnie w dół, do podstawy rośliny. Objawiało się to później charakterystycznie załamanym liściem flagowym z przewężeniem lub otworami w połowie liścia.
