W czasie VIII Forum Rolników i Agrobiznesu na Międzynarodowych Targach Poznańskich w gronie rolników i ekspertów dyskutujemy, jak zapewnić wodę, żywność i dobre środowisko – co ma kluczowe znaczenie dla rolnictwa. W tym roku tematem przewodnim sesji Świnie jest: Wieprzowina ze zrównoważonej europejskiej produkcji – więcej szans czy ryzyk?
Wieprzowina ze zrównoważonej produkcji w UE
O popularności wieprzowiny i sytuacji rynkowej mówił dr Johann Schlederer (Schweineborse Osterreich, Austriacka Giełda Trzodowa). Ekspert na przykładzie Niemiec i Austrii odpowiada na pytanie, dlaczego spożycie spada tak szybko?
Głównie chodzi o wrażliwe kwestie społeczno-polityczne, związane z dobrostanem zwierząt i ochroną środowiska, które są niemal codziennie nagłaśniane przez organizacje pozarządowe w mediach. Państwa członkowskie, te najbardziej rozwinięte, zareagowały w ciągu ostatnich 10 lat i oferują wieprzowinę spełniającą wymagania krytycznych grup konsumentów. Wymagania dotyczące opracowanych programów jakości są bardzo zróżnicowane. Im więcej wymaga się od producentów wieprzowiny, tym wyższe są koszty produkcji i ostatecznie rośnie cena, którą konsumenci muszą lub powinni zapłacić w sklepie. Niestety, gotowość do zapłaty nie jest szczególnie wysoka, ale istnieje.
Czy konsumenci zapłacą za lepszy produkt?
Najnowsze badanie Eurobarometru na temat postaw Europejczyków wobec dobrostanu zwierząt wykazało, że 25% respondentów byłoby skłonnych zapłacić +5%, kolejne 20% +10%, a kolejne 8% respondentów zapłaciłoby do 20% więcej. Z drugiej strony, 37% wyraźnie stwierdziło, że nie są gotowi wydać więcej pieniędzy na dobrostan zwierząt. Wiadomo również, że istnieje różnica między deklaracją gotowości do zapłaty w wywiadzie na potrzeby badania a faktycznym zakupem droższego produktu w supermarkecie. Dlatego też programy na rzecz dobrostanu zwierząt w krajach, takich jak Niemcy, Holandia, Dania i Austria do tej pory stanowiły jedynie nisze rynkowe. Jeśli programy ekologiczne i dobrostanu zwierząt policzymy razem, żaden kraj nie osiągnął w tym zakresie dwucyfrowego udziału w rynku.
- Niemieckie sieci handlowe mają jasny plan na przyszłość - mówił dr Schloderer - Ale rolnicy niemieccy twierdzą, że będą rezygnować z produkcji.
Ekspert austriackiej giełdy omówił także systemy znakowania żywności stosowane w Danii i Holandii, gdzie poziom dobrostanu hodowanych świń ma odzwierciedlenie w oznakowaniu opakowania wieprzowiny w sklepie. Podobna sytuacja panuje we Francji i Szwajcarii, gdzie lepsze warunki utrzymania trzody chlewnej równają się precyzyjnemu opisowi produktu.
Kampania informacyjna
Ma to również związek z faktem, że zaufanie krytycznych konsumentów do poszczególnych programów jest w całej Europie nadal niskie. I tu trzeba ostro przestawić dźwignię. Z jednej strony potrzebne jest jasne, zrozumiałe dla konsumenta oznakowanie i intensywna reklama programów, a z drugiej strony konieczna jest kontrola rządowa, zapewniająca faktyczne przestrzeganie wytycznych programu. Tylko wtedy można sobie wyobrazić, że ok. 60% populacji, wykazującej określoną chęć zakupu, faktycznie kupi te produkty.
I tylko wtedy, gdy podmioty gospodarcze w całym łańcuchu wartości i marketingu będą podlegać zewnętrznemu monitorowaniu i będą podążać w tym samym kierunku, będzie istniał potencjalny udział w rynku w wysokości 10–20% dla wieprzowiny produkowanej w sposób zrównoważony w UE, z większymi możliwościami niż ryzykiem dla uczestniczących w nim gospodarstw.
Odpowiedź genetyków w zakresie jakości mięsa i tusz
O tym, jak wypracować zrównoważony ekonomicznie łańcuch dostaw wieprzowiny mówi Dr Grant Walling z Topigs Norsvin.
Wszystkie produkty wieprzowe muszą spełniać minimalne standardy jakości mięsa, niezależnie od miejsca sprzedaży i ceny, jednakże różnią się one ze względu na oczekiwania sprzedawców detalicznych i konsumentów. W przypadku niektórych produktów wymagane są określone linie genetyczne, spełniające oczekiwane standardy jakości, które zostały opracowane w ramach ukierunkowanych programów hodowlanych. W przypadku innych produktów standardy jakości mogą nie być tak wysokie, ale muszą spełniać minimalne wymagania dotyczące takich cech, jak pH, wyciek, kolor oraz zawartość tłuszczu śródmięśniowego.
Cech jakości mięsa nie należy mylić z cechami jakości tuszy, które zazwyczaj skupiają się na zawartości i proporcji tłuszczu do chudego mięsa w tuszy oraz na ich lokalizacji. Cechy te zazwyczaj przynoszą korzyść pośrednikowi, a nie sprzedawcy detalicznemu lub konsumentowi, ponieważ często decydują o tym, ile mięsa można sprzedać z każdej tuszy.
- Genetyka odpowiada za 30% jakości tuszy. Ale to od was zależy pozostały procent. To, jak świnia będzie transportowana, w jakich warunkach ubita i w jakich warunkach tusza będzie chłodzona i przechowywana - mówił ekspert.
Cechy jakości mięsa są umiarkowanie dziedziczne, co oznacza, że selekcja genetyczna tych cech może zapewnić lepszą wydajność w drodze postępu genetycznego, a kluczem do osiągnięcia tego jest możliwość dokładnego pomiaru cechy. Wyzwaniem jednak w przypadku cech jakościowych mięsa wieprzowego jest ich ujemna korelacja z ekonomicznymi cechami produkcji, takimi jak współczynnik konwersji paszy. Oznacza to, że jeśli łańcuch dostaw ma być zrównoważony ekonomicznie, producenci trzody chlewnej muszą otrzymać rekompensatę za przedkładanie jakości mięsa nad wyniki gospodarstwa.
Rynek tuczników i mięsa wieprzowego w Polsce
O głównych czynnikach wpływających na zmiany na rynku mięsa wieprzowego w Polsce mówi Anna Dykier z ZM Skiba SA.
W ostatnich latach rynek mięsa wieprzowego w Polsce doświadcza znaczących zmian, które są bezpośrednio powiązane z ewoluującymi nawykami konsumentów. Głównymi czynnikami wpływającymi na te sytuacje są: rosnąca świadomość zdrowotna, kwestie etyczne, środowiskowe, a także ekonomiczne. Mimo tego wieprzowina nadal jest popularnym mięsem spożywanym w Polsce, szczególnie w tradycyjnych daniach kuchni polskiej.
- Widzimy spadek produkcji jako przetwórca, ale się nie poddajemy, państwo, jak widać, również nie - mówiła Anna Dykier, omawiając statystyki dotyczące ze sporym spadkiem pogłowia w Polsce jak i w całej Unii Europejskiej. Wyjątkiem jest Hiszpania, która produkuje więcej, w tym na eksport, również na rynek polski.
Obecnie struktura hodowli trzody chlewnej w kraju jest zróżnicowana i obejmuje zarówno duże fermy, jak i małe gospodarstwa rodzinne. W ostatnich latach zmagamy się z różnymi wyzwaniami, tj. ASF, wzrost kosztów produkcji, zmiany w przepisach dotyczących hodowli zwierząt oraz konkurencja z produktami importowanymi.
- Niestety widzimy spory import prosiąt z Danii, mimo, że mamy swoich świetnych hodowców - mówiła ekspertka.
Podczas Forum Rolników i Agrobiznesu w Poznaniu przedstawicielka zakładów mięsnych omówiła obecną sytuację na rynku mięsa wieprzowego, identyfikując kluczowe tendencje konsumpcyjne oraz analizując ich wpływ na cały sektor mięsa, w szczególności wieprzowego.
Debata ekspertów: Spadek spożycia wieprzowiny – czy to już trwały trend? Czego oczekują konsumenci i jak sektor trzodowy powinien zareagować?
Uczestnicy debaty:
- Witold Choiński – Polskie Mięso,
- Piotr Włodawiec, POLPIG,
- Piotr Kosowski – producent świń ras rodzimych, przetwórca,
- Do debaty zaprosiliśmy też przedstawiciela organizacji Otwarte Klatki – Bartosza Zająca.
Wystąpienie specjalne: ASF: aktualna sytuacja – dr Krzysztof Jażdżewski, GIW
