Dodatkowa czternasta emerytura jest usankcjonowana prawnie. Ustawa z 26 maja 2023 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (DzU z 2023 r., poz. 1407) określa warunki nabywania prawa do kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego zwanego dodatkowym świadczeniem oraz zasady jego wypłaty. Ustawa weszła w życie 8.08.2023 r., tj. po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia. Dodatkowa 14. emerytura nie będzie jednak przysługiwała wszystkim świadczeniobiorcom.
Zasady przyznawania
W pełnej wysokości, tj. w kwocie najniższej emerytury 1588,44 zł brutto, czyli 1445,48 zł netto otrzymają ją tylko ci świadczeniobiorcy, których świadczenia emerytalno-rentowe przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń nie przekraczają 2900 zł brutto miesięcznie. Pozostali będą objęci tzw. mechanizmem złotówka za złotówkę, określonym w art. 3, ust. 1, pkt 2 ww. ustawy.
Kto nie dostanie „14”?
Z przepisu tego wynika, że w przypadku osób, których wysokość emerytury lub renty przekracza 2900 zł brutto dodatkowe świadczenie będzie wypłacone w kwocie najniższej emerytury pomniejszonej o różnicę między wysokością brutto pobieranej emerytury, lub renty a kwotą 2900 zł.
Jeżeli kwota dodatkowego świadczenia ustalona w sposób określony powyżej, jest mniejsza niż 50 zł, dodatkowe świadczenie nie zostanie przyznane. Tak więc seniorzy z emeryturą powyżej 4438,44 zł nie dostaną czternastki w 2023 r. Dodatkowe świadczenie pieniężne nie będzie także przysługiwało osobom, którym prawo do pobieranej emerytury lub renty zostało zawieszone na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty dodatkowego świadczenia.
Nadmieniam, że art. 3 ust. 6 ww. ustawy stanowi, że Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, kwotę wyższą niż kwota najniższej emerytury (wyższą od 1588,44 zł), stosowaną do ustalenia wysokości dodatkowego świadczenia, mając na względzie sytuację społeczno-ekonomiczną oraz stan finansów publicznych. W czasie pisania artykułu nie zostało ogłoszone rozporządzenie Rady Ministrów, więc nie wiadomo, czy ww. kwota, zostanie ewentualnie podwyższona.
Zasady i terminy wypłaty
W razie zbiegu prawa do więcej niż jednego świadczenia, przy ustalaniu prawa i wysokości dodatkowego świadczenia przyjmuje się sumę wypłacanych świadczeń. Osobie uprawnionej do kilku świadczeń przysługuje tylko jedno dodatkowe świadczenie.
Do renty rodzinnej rolniczej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba, przysługuje jedno dodatkowe świadczenie pieniężne, które podlega proporcjonalnemu podziałowi na osoby uprawnione do renty rodzinnej.
Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest więcej niż jedna osoba i przynajmniej jedna z nich uprawniona jest do renty socjalnej, dodatkowe świadczenie z tytułu renty rodzinnej podlega podziałowi stosownie do liczby osób uprawnionych do renty rodzinnej, z wyłączeniem osoby lub osób uprawnionych do renty socjalnej. Tak więc osobie wyłączonej z liczby osób uprawnionych do renty rodzinnej, przysługuje 14. świadczenie z tytułu przysługującego prawa do renty socjalnej.
{article}166315{/article}
Osobom, którym KRUS wypłaca w zbiegu emerytury i renty rolnicze wraz ze świadczeniem przyznanym przez ZUS, dodatkowe świadczenie pieniężne wypłaci KRUS.
W razie zbiegu prawa do świadczeń, które są wypłacane przez dwa organy emerytalno-rentowe (emeryturę wypłaca ZUS, a emeryturę rolniczą wypłaca KRUS), decyzję w sprawie dodatkowego świadczenia pieniężnego wyda i wypłaci to świadczenie ZUS. Czternasta emerytura nie przysługuje jako świadczenie niezrealizowane.
Wypłata w 2023 roku
Prezes Rady Ministrów wstępnie podał, że 14. świadczenie w 2023 r. będzie wypłacone z urzędu w terminie wypłaty świadczenia emerytalno-rentowego, kolejno w terminach wrześniowych br. z wyjątkiem dodatkowego świadczenia przyznanego osobie uprawnionej do świadczeń (wypłacanych kwartalnie), które może zostać wypłacone w terminie wypłaty świadczeń przypadającym w październiku 2023 r., tak jak było w roku ubiegłym. Jednakże dokładne terminy wypłaty dodatkowego świadczenia dla emerytów i rencistów oraz to, czy zostanie przyspieszona jej wypłata na wrzesień dla osób pobierających świadczenia kwartalne, zostanie ogłoszone w przygotowywanym rozporządzeniu Rady Ministrów.
Wypłaty w kolejnych latach
Z przepisów ustawy wynika, że świadczeniobiorcy termin wypłaty czternastki w kolejnych latach poznają zawsze najpóźniej do 31 października danego roku. W ustawie wprowadzono tzw. elastyczny czas wypłaty świadczenia, co w praktyce oznacza brak stałego terminu wypłaty czternastki w trakcie roku kalendarzowego. Datę tę co roku ma określić Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, mając na uwadze możliwości techniczne i organizacyjne wypłaty dodatkowego świadczenia przez organy emerytalno-rentowe. Ma to być termin jesienny.
Bez potrąceń na długi
Zgodnie z art. 10 ww. ustawy, z kwoty dodatkowego świadczenia nie dokonuje się potrąceń i egzekucji. Tak więc dodatkowe świadczenie jest wyłączone spod zajęć komorniczych, nawet jeśli wpływa na konto bankowe. Środki te nie mogą być zajęte przez bank ani komornika na poczet długów.
Wliczanie do dochodu i podatek
Kwoty dodatkowego świadczenia nie wlicza się do dochodu wskazanego w ustawach: o pomocy społecznej, o dodatkach mieszkaniowych oraz o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, a więc tam, gdzie wysokość dochodu stanowi kryterium przyznania tych świadczeń.
Zgodnie z ustawą, od czternastki pobierana będzie składka na ubezpieczenie zdrowotne (9%) podobnie jak w roku ubiegłym oraz podatek dochodowy od osób fizycznych (w ubiegłym roku było zwolnienie z podatku).
Przypominam, że emerytura do 2500 zł brutto jest zwolniona z podatku dochodowego i obciążona 9-proc. składką zdrowotną.
