Dożynki to wyjątkowa uroczystość dla wszystkich, którzy związani są z ziemią. Zwyczajowo odbywają się po zakończeniu zbiorów i towarzyszą im takie elementy jak wieniec dożynkowy, chleb wypiekany z mąki z zebranego zboża oraz słomiane kukły, które ozdabiają wioski.
Jednym z kluczowych elementów obchodów dożynkowych jest wieniec, który powinien być wykonany w kształcie proporcjonalnej korony, złożonej z czterech, sześciu bądź ośmiu ramion. Do jego uwicia używa się podstawowych zbóż m.in.: żyta, pszenicy, jęczmienia i owsa. Udekorowany powinien być kwiatami polnymi i ogrodowymi, owocami, warzywami i ziołami. Zwieńczeniem całej formy jest najczęściej umieszczenie na szczycie symboli religijnych takich jak: krzyż, hostia, monstrancja.
Innym starym zwyczajem jest ostatnia kępa. Na polu zostawiona wąski pas zboża po to, by ziemia nie zapomniała o swoich obowiązkach i zachowała ciągłość urodzaju. Zwyczaj ten nazywany był przepiórką, perepełką, brodą albo kozą. Często z tych właśnie łanów pleciono winiec.
Całej uroczystości dożynkowej przewodniczą Starosta i Starościna. Ponadto uczestniczy w niej również Gospodarz – kapłan, jeśli dożynki mają wymiar sakralny lub przedstawiciel samorządu, jeśli mają charakter świecki. Wydarzenie uświetnią występy muzyczne i taneczne lokalnych artystów.
7 ciekawostek dożynkowych
- W czasach przedchrześcijańskich dożynki przypadały w okresie równonocy czyli w drugiej połowie września.
- Dożynki obchodziły nie tylko plemiona słowiańskie ale także narody nadbałtyckie i germańskie.
- Wcześniej na ziemiach polskich istniały dwa bardzo podobne do siebie święta, były to okrężne i dożynki. Okrężne celebrowano w chwili gdy z pola zwieziono ostatnie zboże i rolnicy z rodzinami sprzątali pola. Dożynki to moment gdy z ostatnich łanów zboża uplatano wieniec i niesiono do właściciela ziemskiego. Z czasem oba te święta połączyły się w jedno.
- Wieniec to wykonany splot w kształcie koła, korony kub klatki. Wykonuje się go z ostatnich łanów zboża skoszonego na polach.
- Ostatnia kępa – Był to pozostawiony rozmyślnie ostatni łan zboża na polu. Miał symbolizować ciągłość urodzaju i rolniczej pracy.
- Dożynki zmieniały się z upływem wieków. Od święta plemiennego po ziemiańskie i chłopskie. Obecnie dożynki świętuje się w ceremoniach religijnych i partyjnych.
- Popularnym obecnie zwyczajem jest obdarowywanie się chlebem z mąki pozyskanej z ostatniego zebranego zboża.
Uwaga konkurs dożynkowy!
Dołącz do naszej dożynkowej zabawy i odpowiedz na 3 szybkie pytania. Do zgarnięcia zestaw gadżetów dla Rolnika i Rolniczki!
Marta Łyskawińska
