Trwa przegląd przepisów dobrostanu. O czym zapomniano w ekspertyzie?

Group of Guernsey calves in a metal pen on a farm.

Zdaniem Copa-Cogeca ekspertyzy Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności o dobrostanie zwierząt powinny być uzupełnione o dorobek naukowy instytutów na co dzień zajmujących się hodowlą zwierząt. Copa-Cogeca nie zgadza się także z planami Komisji Europejskiej dotyczących ograniczeni finansowania krajowych programów zwalczania chorób zakaźnych.

Podczas ostatniego posiedzenia grupy roboczej „Zdrowie i Dobrostan Zwierząt” Copa-Cogeca omówiono kwestię trwającego właśnie przeglądu unijnych przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt.

Przegląd przepisów dot. dobrostanu zwierząt

Podstawą weryfikacji są opinie naukowe ekspertów Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Wydano już opinie dotyczącą m.in. transportu zwierząt, kur niosek, brojlerów i ostatnio utrzymywania cielaków w indywidualnych kojcach.

– Opinie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności są kluczowe dla podejmowanych decyzji przez Komisje Europejską. Należy jednak wesprzeć naukowców EFSA dorobkiem jednostek naukowych i badawczych z poszczególnych krajów członkowskich na co dzień zajmujących się hodowlą i dobrostanem zwierząt, gdyż występują istotne różnice w specyfikacji metod hodowli zwierząt, uwarunkowane różnicami klimatycznymi i strukturalnymi rolnictwa oraz dziedzictwem kulturowym regionów UE. Pozwoli to na uzyskanie pełniejszego obrazu aktualnej sytuacji, by Komisja Europejska mogła przygotować nowe przepisy na podstawie rzetelnych dowodów naukowych i najlepszych praktyk – powiedział uczestnik posiedzenia Adam Drosio ekspert Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych

Brak oceny wpływu dobrostanu producentów i konsumentów

Grupa robocza „Zdrowie i Dobrostan Zwierząt” Copa-Cogeca zwróciła także uwagę, że zakres weryfikowanych przepisów przez EFSA dotyczy tylko aspektów dobrostanu zwierząt, ale nie obejmuje dobrostanu producentów i konsumentów. Tymczasem większość proponowanych zmian ma wpływ na sytuację socjo-ekonomiczną hodowców i konsumentów. W wielu aspektach wydaje się to być pomijane, a proponowane rozwiązania mogą się wzajemnie wykluczać i negatywnie wpływać na bioróżnorodność i środowisko naturalne.

Zdaniem unijnych ekspertów od dobrostanu zwierząt podstawowym tego przykładem jest inicjatywa zakazu chowu klatkowego, inicjatywa zakazu transportu żywych zwierząt oraz inicjatywa likwidacji możliwości utrzymywania bydła w systemie uwięziowym. Ich przyjęcie spowoduje, że produkcja w Unii Europejskiej będzie nieopłacalna i zastąpi ją żywność z krajów trzecich, w których nie obowiązują tak wyśrubowane przepisy dobrostanowe, a konsumenci zostaną pozbawieni prawa wyboru.

Nie ograniczać finasowania programów krajowych

Uczestnicy posiedzeniu grupy roboczej „Zdrowie i Dobrostan Zwierząt” Copa-Cogeca opowiedzieli się także przeciwko propozycji Komisji Europejskiej dotyczącej ograniczenia finansowania krajowych programów zwalczania chorób zakaźnych zwierząt.

- Programy są stosowane obecnie w zwalczaniu afrykańskiego pomoru świń i grypy ptaków. W przypadku ASF, wirus w dalszym ciągu utrzymuje się w środowisku naturalnym jak również pojawiają się nowe przypadki w hodowli trzody chlewnej. Wyhamowała jedynie jego dynamika rozprzestrzeniania się. Ponadto zredukowana populacja dzików przez wirusa i odstrzał sanitarny odbudowuje się kumulując ryzyko ponownego wzrostu dynamiki rozprzestrzeniania się wirusa ASF, który powoduje duże straty w hodowli trzody chlewnej oraz w budżetach producentów. W przypadku grypy ptaków sytuacja niestety pomimo podejmowanych działań ma charakter rozwojowy, gdyż dotychczas występowanie wirusa nasilało się w miesiącach zimowych a w okresach letnich wygasało. Rok 2022 pokazał jednak że wirus również utrzymuje się w środowisku naturalnym jak również pojawia w hodowlach drobiu również w miesiącach letnich. Świadczy to o niewystarczających i/lub niewłaściwych metodach zwalczania wymienionych chorób zakaźnych. Widzimy raczej potrzebę zwiększenia wydatków i działań na zwalczanie chorób zakaźnych oraz inwestycje w bioasekurację – dodał Adam Drosio ekspert Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych.

Szczepić czy nie szczepić?

Omówiono także propozycje Komisji Europejskiej szczepienia drobiu przeciwko grypie ptaków i stosowania podwyższonej kontroli gospodarstw stosujących szczepionki w hodowli drobiu, tak aby partnerzy handlowi mieli jasność realizacji produkcji zgodnie ze standardami.

Zgromadzeni na spotkaniu grupy roboczej „Zdrowie i Dobrostan Zwierząt” Copa-Cogeca eksperci wyrazili swoje wątpliwości co do słuszności tych działań, gdyż wielu importerów z krajów trzecich nie jest zainteresowanych produktami od drobiu poddawanemu szczepieniom przeciwko grypie ptaków. Jednocześnie może to doprowadzić do istotnej redukcji produkcji drobiu w krajach członkowskich szczególnie w małych gospodarstwach. Taka sytuacja miała miejsce w Polsce w przypadku wdrożenia podwyższonych standardów bioasekuracji w gospodarstwach zajmujących się hodowlą trzody chlewnej, gdzie zaobserwowano zmniejszenie ilości gospodarstw zajmujących się hodowlą trzody chlewnej o 30%, w szczególności małych rodzinnych gospodarstw.

wk
Fot. Envato Elements