Unijny projekt PigStun ma dać odpowiedź na pytanie, czy istnieją bardziej humanitarne i technicznie wykonalne metody ogłuszania świń. W badaniach testowane są cztery alternatywy – wyniki poznamy już 4 kwietnia, a webinarium w języku polskim odbędzie się 7 kwietnia.
Projekt realizowany jest przez Uniwersytet Wageningen (WUR) jako unijne działanie przygotowawcze (Preparatory Action). Wstępne wyniki zaprezentowano podczas 16. posiedzenia Platformy UE ds. dobrostanu zwierząt, które odbyło się 31 marca 2025 r.
Koordynator prac badawczych, Marijn Gerritsen (WUR), opisał główny zamysł projektu:
– Chcemy ustalić, czy istnieją wykonalne i skuteczne alternatywy dla CO₂, które można by zastosować w warunkach przemysłowych. Interesuje nas zarówno dobrostan zwierząt, jak i realność wdrożenia w zakładach mięsnych w całej UE.
Cztery metody w realnych warunkach ubojni
Szczegóły badań przedstawił Hans Vogels (WUR), współkoordynator projektu:
– Przetestowaliśmy cztery metody ogłuszania świń. Jedna z nich to nadal CO₂, ale w zmodyfikowanym systemie, w którym zwierzęta mają być spokojniejsze. Pozostałe trzy metody to: gazy obojętne (argon oraz mieszanina helu z azotem) oraz ulepszona metoda ogłuszania elektrycznego. Wszystkie testowano w warunkach przemysłowych, w tym w zakładach w Holandii i Niemczech.
Zgodnie z informacjami opublikowanymi na stronie internetowej projektu, alternatywy te obejmują:
- System Multi-phaseBox, oparty na CO₂, ale umożliwiający transport zwierząt w małych grupach i stosowanie innych gazów,
- System z użyciem helu, stosowanego jedno- lub dwufazowo w połączeniu z azotem,
- Modernizację istniejących systemów (np. Dip-Lift) do pracy z gazami obojętnymi przy bardzo niskim poziomie tlenu,
- Ulepszone ogłuszanie elektryczne, z analizą warunków obsługi, konstrukcji torów i wprowadzania zwierząt do ogłuszacza.
Oficjalne wyniki już wkrótce – i polskie webinarium
Wyniki projektu PigStun zostaną oficjalnie opublikowane 4 kwietnia 2025 r., a już trzy dni później – 7 kwietnia o godz. 15:30 – odbędzie się webinarium w języku polskim. Jak zapowiadają organizatorzy, zaprezentowane zostaną cztery alternatywy dla CO₂ oraz ich wpływ na dobrostan, środowisko i ekonomikę produkcji.
Webinarium odbędzie się online dzięki współpracy z Instytutem Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego – PIB. Po prezentacji przewidziano czas na pytania i dyskusję.
Stanowisko Komisji: obserwujemy i analizujemy
Na pytania o możliwe skutki legislacyjne wyników projektu odpowiadała Annette Toh (Komisja Europejska, DG SANTE):
– PigStun to projekt badawczy, który ma dać nam podstawy naukowe. Na tej podstawie możemy ocenić, czy potrzebna jest rewizja rozporządzenia 1099/2009. Obecnie nie ma decyzji w sprawie nowych przepisów.
Toh zaznaczyła, że wyniki zostaną wykorzystane do przygotowania oceny skutków, jeśli Komisja zdecyduje się na rewizję przepisów.
– Wszelkie zmiany będą konsultowane z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami.
Organizacje społeczne: CO₂ do natychmiastowego wycofania
Podczas debaty głos zabrała również przedstawicielka organizacji Humane World for Animals, Jo Swade. W jej ocenie działania Komisji powinny być bardziej zdecydowane.
– Mamy już wystarczające dowody na to, że CO₂ powoduje silne cierpienie. Potrzebujemy harmonogramu odejścia od tej metody. Czy Komisja planuje ułatwić restrukturyzację zakładów ubojowych i zachęty inwestycyjne dla przemysłu, by skrócić łańcuch transportowy i wyeliminować CO₂?
W odpowiedzi Claire Bury, przewodnicząca Platformy i Zastępczyni Dyrektora Generalnego DG SANTE, zaznaczyła:
– To ważna uwaga, ale na obecnym etapie nie prowadzimy takich rozmów w Radzie. Czekamy na wyniki badań. Musimy mieć dowody, zanim podejmiemy decyzje.
Kto stoi za projektem PigStun?
PigStun jest finansowany z budżetu UE w ramach „Programu jednolitego rynku – wątek żywnościowy” przez Europejską Agencję Wykonawczą ds. Zdrowia i Cyfryzacji (HaDEA). Projekt otrzymuje także wsparcie z Funduszu Rozwoju Regionalnego Unii Europejskiej oraz Narodowego Instytutu Badań i Technologii Rolnych i Żywnościowych (Hiszpania).
W konsorcjum biorą udział partnerzy z Holandii, Danii, Niemiec i Hiszpanii – m.in. naukowcy, producenci wyposażenia rzeźni oraz pięć firm ubojowych. W projekcie uczestniczy także IRTA (Hiszpania), a zespołem kieruje Antonio Velarde, szef programu Animal Welfare.
