Ministerstwo Gospodarki Ukrainy poinformowało w komunikacie z 8 kwietnia br. o aktualizacji umowy o wolnym handlu (FTA) z 2010 roku, zawartej z państwami należącymi do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA): Islandią, Liechtensteinem, Norwegią i Szwajcarią.
Celem nowej umowy jest redukcja lub likwidacja ceł na wiele produktów, w tym produktów rolnych.
– Dzięki podpisanemu dziś dokumentowi ukraińscy producenci będą mogli eksportować znacznie szerszą gamę towarów do krajów Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu bez cła lub po obniżonych stawkach, co jest dla nas bardzo ważne w tych trudnych czasach – powiedziała pierwsza wicepremier Ukrainy, minister gospodarki Julia Swyrydenko.
Państwa EFTA podkreślają swoje zobowiązanie do wspierania Ukrainy oraz integracji jej gospodarki z rynkiem europejskim:
– Państwa EFTA mają obowiązek wspierać Ukrainę w tym krytycznym momencie, a ta zmodernizowana umowa o wolnym handlu potwierdza to zobowiązanie. Nowa umowa jest ważnym krokiem w kierunku wzmocnienia integracji Ukrainy z rynkiem europejskim — powiedziała norweska minister handlu Cecilia Mürset.
W sektorze rolnym nowa umowa eliminuje lub obniża cła na znaczną liczbę produktów. I tak:
- Islandia całkowicie zniosła cła na 142 towary (warzywa, pszenicę, produkty spożywcze) oraz obniżyła cła na 5 towarów.
- Norwegia zniosła cła na 107 towarów (warzywa, jadalne rośliny okopowe, jagody i orzechy, oleje, soki) oraz obniżyła cła na 78 towarów (jogurt, masło, smarowidła, jaja, konserwy owocowe i warzywne).
- Szwajcaria i Liechtenstein zniosły cła na 427 towarów (wieprzowina, mleko, sery, miód, warzywa, owoce, mąka, oleje, konserwy mięsne i owocowe) oraz obniżyły je dla 163 towarów (żywe zwierzęta, mięso, drób, jaja, fasola, jagody).
Nowa umowa zawiera także zapisy wykraczające poza zniesienie ceł. Integruje rynki EFTA z rynkiem Ukrainy poprzez ułatwienia w handlu elektronicznym, uznawanie podpisów cyfrowych, uproszczony dostęp do informacji dla MŚP (m.in. przez anglojęzyczne portale), a także powołanie punktów kontaktowych dla małych firm. Uproszczono procedury handlowe – wprowadzono przejrzyste zasady licencjonowania importu, a także ułatwiono dostęp do rynku zamówień publicznych dla zagranicznych dostawców.
W 2024 r. obroty handlowe między Ukrainą a krajami EFTA wyniosły prawie 1,3 mld euro. Średnia stopa wzrostu ukraińskiego eksportu do krajów EFTA wyniosła 4,9% rocznie, a importu z tych państw – 9,3%.
Z danych Ministerstwa Gospodarki Ukrainy wynika, że w przypadku produktów rolnych państwa EFTA eksportują do Ukrainy głównie ryby i owoce morza (229 mln euro), natomiast Ukraina sprzedaje tam przede wszystkim tłuszcze i oleje (37 mln euro).
Podpisanie nowej umowy z państwami EFTA może być sygnałem dla Unii Europejskiej. Już za niecałe dwa miesiące wygasają Autonomiczne Środki Handlowe regulujące handel Ukrainy z UE, a aktualizacja warunków DCFTA z 2016 roku wciąż pozostaje otwartą kwestią. Kijów pokazuje, że możliwe są bardziej elastyczne i nowoczesne porozumienia – również z wymagającymi partnerami. Dobrym przykładem jest import ryb z krajów EFTA: zniesienie ceł może zwiększyć konkurencję na ukraińskim rynku wewnętrznym, zwłaszcza w segmentach, w których państwa EFTA mają ugruntowaną pozycję eksportową.
