Historii ataków wilków w UE jest mnóstwo, chociażby z naszego podwórka m.in. na Podlasiu czy w woj. warmińsko-mazurskim watahy wilków są stałymi bywalcami niektórych gospodarstw, gdzie urządzają sobie stołówkę opartą na cielętach, owcach czy nawet jałówkach.
Czytaj także: Wilki zabiły połowę owiec w stadzie. Rolnicy i myśliwi domagają się reakcji polityków
Mimo, że Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska oferują pomoc finansową w budowę ogrodzeń i odszkodowania, to często jest to zbyt mała pomoc, która skutecznie odstrasza wilki lub pokrywa straty hodowcom. W Niemczech w ostatnich dniach doszło do poważnego przetrzebienia jednego ze stad owiec. Mieszkańcy wsi donoszą o wizytach wilków tuż pod ich oknami, a niektórzy alarmują, że psy znikają z podwórek. Dyskusja na temat ataków wilków na stada zwierząt gospodarskich i zmiany statusu ochrony wilka toczy się od 2015 r.
Dane Copa-Cogeca mówią, że w 2020 r. miały miejsce ok. 942 ataki wilków w Niemczech i 5085 w Hiszpanii. Z kolei w Rumunii między 2018 a 2021 rokiem miało miejsce 3800 ataków wilków. Szacuje się, że populacja wilka w UE-27 wynosi obecnie ok. 19 tys. sztuk, co wskazuje na znaczny wzrost populacji tego drapieżnika.
Jak zaznacza KE jako gatunek rodzimy, wilk jest integralnym elementem dziedzictwa naturalnego Europy i odgrywa ważną rolę w jej ekosystemach. Zgodnie z dyrektywą siedliskową większość populacji wilków w Europie objęta jest ścisłą ochroną z możliwością odstępstw. Wprowadzone zostały m.in. zakazy: umyślnego zabijania, umyślnego okaleczania lub chwytania, przetrzymywania, niszczenia lub uszkadzania nor i legowisk oraz umyślnego płoszenia lub niepokojenia.
Czytaj także: Ile jest wilków na Podlasiu i jakie szkody wyrządzają w stadach?
Wilk chroniony jest także na mocy prawa europejskiego. Jest gatunkiem priorytetowym w „Dyrektywie siedliskowej” i przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, dla którego, w celu ochrony jego siedlisk bytowania, wyznacza się Specjalne Obszary Ochrony Natura 2000.
Można zawnioskować o zezwolenie na płoszenie wilków do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, o dofinansowanie budowy ogrodzeń i wyjątkowych okolicznościach Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska może wydać zgodę na odstrzał pojedynczych osobników.
Zmiana statusu ochrony wilka w UE
13 kwietnia Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny zorganizował debatę tematyczną na temat dużych zwierząt drapieżnych na obszarach wiejskich w Europie, zbierając opinie ze wszystkich krajów UE.
Michèle Boudoin z Copa Cogeca położyła wówczas nacisk na fakt, że w ostatnich latach nastąpił nagły wzrost populacji dużych drapieżników, a zwłaszcza wilków, które pojawiają się w krajach, gdzie wcześniej nie występowały. Skutki ich obecności dla obszarów wiejskich i ich mieszkańców są źródłem licznych trudności w sektorze produkcji ekstensywnej, który należy do najbardziej zagrożonych sektorów produkcji w UE. Zauważyła, że obowiązujące rekompensaty i środki zapobiegawcze nie wystarczą wobec nieustającego stresu i szkód. Mimo że środki te mogą być skuteczne na początku, stały wzrost populacji sprawia, że metody prewencji stają się nieodpowiednie i nieefektywne. Wilki są zagrożeniem dla wypasanych stad.
Michèle Boudoin przypomniała Komitetowi, że trzeba pilnie obniżyć status ochrony wilka w dyrektywie siedliskowej i zmienić go z gatunku objętego „ścisłą ochroną” na gatunek „chroniony”, by państwa członkowskie miały więcej elastyczności w odniesieniu do tego problemu. Początkowo nie obserwowano szczególnego zainteresowania zgłębieniem tematu populacji wilka, trwała co prawda debata, ale nie było powiedziane czy decyzja odnośnie statusu będzie podjęta w najbliższym czasie.
- W kwietniu 2023 r. Komisja rozpoczęła gromadzenie danych od grup ekspertów i kluczowych zainteresowanych stron, a także danych zgłaszanych przez organy krajowe na mocy obowiązującego prawodawstwa UE i międzynarodowego. Jednakże dane te w dalszym ciągu nie dają pełnego obrazu wystarczającego dla Komisji do zaprojektowania dalszych działań, w związku z czym Komisja poszerza obecnie zakres tych konsultacji – podaje KE.
Wilki stają się problemem w wielu krajach UE
Dzisiaj pojawił się komunikat KE w tej sprawie.
- Powrót wilka do regionów UE, w których był nieobecny przez długi czas, coraz częściej prowadzi do konfliktów z lokalnymi społecznościami rolniczymi i łowieckimi, zwłaszcza tam, gdzie nie są powszechnie wdrażane środki zapobiegające atakom na zwierzęta gospodarskie – podała KE.
Jak widać problem został dostrzeżony, zapewne po otrzymaniu przez KE wielu apeli w tej sprawie.
- Skupienie watah wilków w niektórych regionach Europy stało się realnym zagrożeniem dla zwierząt gospodarskich i potencjalnie także dla ludzi. Wzywam władze lokalne i krajowe do podjęcia działań tam, gdzie jest to konieczne. Rzeczywiście obecne prawodawstwo UE już im to umożliwia – powiedziała Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej.
Jak podkreśliła KE, dzisiaj rozpoczyna się nowy etap prac nad sprostaniem wyzwaniom związanym z zagęszczaniem się populacji tych drapieżników.
Zbieranie danych na temat populacji wilka
- Komisja zaprasza dziś społeczności lokalne, naukowców i wszystkie zainteresowane strony do przedłożenia do 22 września 2023 r. aktualnych danych na temat populacji wilka i jej skutków. Zachęcamy ich do korzystania z następującego adresu e-mail (aktywnego od dzisiejszego popołudnia): Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. – podała KE. Wyjaśnia, że na podstawie zebranych danych podejmie decyzję w sprawie wniosku dotyczącego, w stosownych przypadkach, zmiany statusu ochrony wilka w UE oraz aktualizacji ram prawnych, wprowadzenia, w razie potrzeby, dalszej elastyczności w świetle ewolucji tego gatunku.
Zmiany w tym zakresie są istotne, ponieważ uzupełnią obecne możliwości władzom lokalnym i krajowym między innymi w zakresie podejmowania działań na mocy prawodawstwa UE. Na ten cel zostaną zapewnione środki finansowe UE. KE zaznacza, że niektóre działania zapobiegawcze okazały się skuteczne m.in. budowa płotów czy ogrodzeń elektrycznych. Niestety ostatni przypadek w Niemczech pokazuje, że mimo specjalnego ogrodzenia wilk i tak wdarły się na pastwisko robiąc ogromne szkody w stadzie.
KE zaznacza, że na mocy dyrektywy siedliskowej państwa członkowskie mogą pod pewnymi warunkami odstąpić od zakazów reżimu ścisłej ochrony, m.in. w celu ochrony interesów społeczno-gospodarczych.
dkol
Fot. Envato Elements
