Do konsultacji społecznych trafił projekt rozporządzenia „w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności w ramach ekoschematów na rzecz klimatu i środowiska w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027”, który zmienia przepisy z marcowego rozporządzenia.
Zmiany objęte projektem dotyczą:
- praktyki Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt i mają na celu umożliwienie uwzględnienia zwierząt trawożernych do wyliczenia obsady DJP w przypadku gdy posiadacz zwierząt nie dokonał ich rejestracji w komputerowej bazie danych, na mocy odstępstwa w zakresie chowu jeleniowatych lub z przyczyn od niego niezależnych;
- praktyki Zróżnicowana struktura upraw w związku z decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzającą zmiany PS WPR w części dotyczącej interwencji I 4.2 Ekoschemat - Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami;
- kwestii łączenia ekoschematów z pakietem 1 Rolnictwo zrównoważone w ramach zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 na powierzchniach dodanych do zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego.
Zobacz także: Ekoschematy 2023: O czym pamiętać na obszarach z roślinami miododajnymi i nie tylko
Ponadto proponowane są zmiany o charakterze doprecyzowującym (definicja słomy na potrzeby praktyki w ramach płatności do rolnictwa węglowego i zarządzania składnikami odżywczymi) albo porządkującym (obowiązek przekazania rejestru zabiegów agrotechnicznych w ramach płatności do biologicznej ochrony upraw).
Alternatywne formy zgłaszania posiadania zwierząt
Zgodnie z obowiązującymi przepisami z marcowego rozporządzenia, punkty za realizację praktyki Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt przyznawane są, jeżeli rolnik w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 30 września roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności, był posiadaczem zwierząt, co potwierdzają informacje zawarte w komputerowej bazie danych.
Ponieważ w odniesieniu do zwierząt gatunków:
- jeleń szlachetny (Cervus elaphus),
- daniel (Dama dama),
- alpaka (Vicugna pacos),
- lama (Lama glama),
- osioł (Equus asinus)
- (Equus mule)
istnieją trudności w możliwościach ich znakowania zgodnego z obowiązującymi przepisami ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, konieczne jest wprowadzenie innej formy zgłaszania posiadania zwierząt tych gatunków.
Zasady rejestracji zwierząt w komputerowej bazie danych zostały określone w rozporządzeniu 2016/4294 i wykonane przepisami ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
Za właściwe oznakowanie zwierząt z rodziny:
- wielbłądowatych uznaje się te zwierzęta, które zostały oznakowane przy pomocy zwykłego kolczyka lub wszczepianego transpondera,
- jeleniowatych uznaje się te zwierzęta, które zostały oznakowane przy pomocy zwykłego kolczyka, wszczepianego transpondera lub tatuażu,
- koniowatych uznaje się te zwierzęta, które zostały oznakowane przy pomocy wszczepianego transpondera oraz posiadają unikalny dokument identyfikacyjny (art. 58 ust. 1 rozporządzenia 2019/2035).
Tym samym w przypadku wielbłądowatych obowiązującą formą znakowania jest wszczepiany transponder lub kolczyk, natomiast w przypadku jeleniowatych – dodatkowo tatuaż.
- W związku z tym, że dotychczas żaden z producentów środków identyfikacji dla zwierząt nie wyraził zainteresowania rozszerzeniem swojej oferty na środki identyfikacji dla jeleniowatych i wielbłądowatych, dopuszczonym prawem i dostępnym środkiem identyfikacji jeleniowatych pozostaje tatuaż, natomiast w przypadku wielbłądowatych w chwili obecnej nie są dostępne środki za pomocą których posiadacze mogliby oznakować swoje zwierzęta, by możliwe było ich wpisanie do komputerowej bazy danych IRZ – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Zobacz również: Ekoschematy 2023: Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – do kiedy?
Jednocześnie ustawa o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wskazuje terminy, w których posiadacze jeleniowatych i wielbłądowatych dokonują oznakowania utrzymywanych zwierząt i zgłaszają je do komputerowej bazy danych. Termin na zastosowanie środków identyfikacji jeleniowatych, nie dotyczy jednak przypadków, gdy zwierzęta te utrzymywane są w warunkach ekstensywnych i nie są przyzwyczajone do regularnego kontaktu z ludźmi. Wówczas jeleniowate podlegają identyfikacji dopiero przed opuszczeniem siedziby stada. W tym przypadku ustalenie liczby zwierząt jest możliwe jedynie na podstawie oświadczenia posiadacza.
Możliwe oświadczenie właściciela
Mając na uwadze powyższe, a także fakt, że tatuaż w przypadku jeleniowatych często nie jest możliwy do zastosowania, z uwagi na ekstensywny chów tych zwierząt, w rozporządzeniu w sprawie ekoschematów należy wprowadzić rozwiązanie, polegające na umożliwieniu rolnikom składania oświadczenia o posiadaniu zwierząt, które nie zostały oznakowane, zgodnie z przepisami ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Dzięki temu, zwierzęta wskazane w oświadczeniu należące do gatunku:
- jeleń szlachetny,
- daniel,
- lama,
- alpaka,
- osioł,
- muł
będą mogły być brane pod uwagę przy wyliczaniu obsady zwierząt, której spełnienie jest wymogiem w przypadku praktyki Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt.
Ekoschemat: rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami
Pierwotnie w PS jeden z wymogów praktyki Zróżnicowana struktura upraw stanowił, że udział zbóż i rzepaku nie może przekroczyć 65% w strukturze zasiewów w gospodarstwie. Ponieważ współczynnik reprodukcji i degradacji dla rzepaku jest zbliżony do zbóż, ale po przyoraniu słomy rzepaczanej znacząco wzrasta, Komisja Europejska umożliwiła wyłączenie rzepaku z wymogu „udział łącznie zbóż i rzepaku w strukturze zasiewów nie przekracza 65%”, pod warunkiem, że wprowadzony zostanie wymóg przyorania całości słomy pozostałej po zbiorze rzepaku. Uzupełniając praktykę o ten wymóg, proponuje się również wprowadzenie kar w przypadku stwierdzenia uchybienia w przestrzeganiu przez rolnika tego wymogu. Zważywszy na fakt, że przyoranie słomy staje się wymogiem dla powierzchni, na których uprawiany jest rzepak (w ramach praktyki Zróżnicowana struktura upraw), konieczne jest wykluczenie powierzchni pod tą uprawą z możliwości kwalifikowania jej do płatności w ramach praktyki Wymieszania słomy z glebą. Rozwiązanie to ma na celu uniknięcie ryzyka podwójnego finansowania. Jednocześnie, zgodnie z decyzją KE, zmiany te będą obowiązywały od 2024 roku, żeby rolnicy mieli możliwość przygotowania się do nich.
Szersza definicja słomy
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w ramach praktyki Wymieszanie słomy z glebą, słoma rozumiana jest jako „pozostałe po oddzieleniu ziarna lub nasion suche źdźbła, łodygi, liście, plewy, łuszczyny i strączyny dojrzałych roślin uprawnych zbożowych, w tym kukurydzy, oleistych i bobowatych”. W związku ze zgłaszanymi uwagami istnieje konieczność rozszerzenia tej definicji o uprawy zbóż rzekomych oraz traw nasiennych, tak by mogła objąć powszechnie uprawiane na nasiona gatunki takie, jak gryka, sorgo, miłka abisyńska uprawiane na nasiona.
Będzie obowiązek prowadzenia rejestru zabiegów agrotechnicznych
W przypadku płatności do biologicznej ochrony upraw, zgodnie z obowiązującymi przepisami rolnik jest zobowiązany do złożenia kierownikowi biura powiatowego Agencji imiennego dokumentu potwierdzającego zakup środka ochrony roślin, albo innego imiennego dokumentu potwierdzającego jego nabycie, w których wskazano jaki środek ochrony roślin został nabyty oraz jego ilość.
Czytaj także: Ekoschematy 2023: Jak prowadzić rejestr zabiegów agrotechnicznych?
Czytaj także: Ekoschematy 2023: Jak prowadzić rejestr zabiegów agrotechnicznych?
Ponieważ rolnik z góry nie może przewidzieć czy wystąpi u niego patogen, na którego zwalczanie dostępne są biologiczne środki ochrony upraw, stosowane jest rozwiązanie polegające na tym, że rolnik składając wniosek, deklaruje powierzchnie, na których chciałby skorzystać z ekoschematu, natomiast płatność może być mu przyznana dopiero pod warunkiem przedstawienia dokumentu, o którym mowa powyżej. W zaistniałej sytuacji nie jest możliwe określenie, na jakiej powierzchni został zastosowany środek ochrony roślin. Dlatego w projektowanym rozporządzeniu proponuje się wprowadzenie obowiązku złożenia przez rolnika rejestru zabiegów agrotechnicznych, który udokumentuje, na jakiej powierzchni został zastosowany biologiczny środek ochrony upraw. Proponuje się, aby rolnik przekazywał rejestr oraz dokument potwierdzającego nabycie środka ochrony roślin za pomocą systemu teleinformatycznego Agencji albo kierownikowi biura powiatowego Agencji.
Łączenie ekoschematów
W projektowanym rozporządzeniu proponuje się zmianę, która umożliwi rolnikom realizującym zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach pakietu 1 Rolnictwo zrównoważone na gruntach objętych zobowiązaniem rolno-środowiskowoklimatycznym PROW, które nie zostały zadeklarowane we wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej ubieganie się o płatność do rolnictwa węglowego za realizację praktyk Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe, Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia, Zróżnicowana struktura upraw, Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji oraz Wymieszanie słomy z glebą, a także ubieganie się o płatność do integrowanej produkcji roślin do powierzchni gruntów ornych.
wk
Fot. envato.elements
wk
Fot. envato.elements
