Reforma Wspólnej Polityki Rolnej po 2023 roku zakłada, że każde państwo członkowskie przygotuje Plan Strategiczny dla WPR. Dokument ten będzie obejmował zarówno płatności bezpośrednie oraz wsparcie rozwoju obszarów wiejskich.
Co będzie filarem Planu Strategicznego dla Polski? Jakie są rekomendacje KE dla polskiego rolnictwa? Jakie problemy wskazano jako kluczowe do rozwiązania? Dziś podczas wspólnej konferencji prasowej kwestie te omówili: komisarz Janusz Wojciechowski i minister Grzegorz Puda.
Małe i średnie gospodarstwa filarem
W Polsce Komisja Europejska chce rozwinąć i mocno dofinansować małe i średnie gospodarstwa. To one mają stać się filarem polskiego rolnictwa i zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe. Jak znaczył komisarz Wojciechowski, w tym przypadku dystrybucję dopłat trzeba tak zmienić, by większy strumień środków popłynął właśnie do tych mniejszych rolników.
- To nie mogą być programy, które trafiają do wąskiego grona beneficjentów, musi z nich móc skorzystać co najmniej kilkudziesięciu rolników w gminie – powiedział.
Grzegorz Puda zaznaczył, że rozwój małych i średnich gospodarstw to także jedno z najważniejszych zadań, jakie stawia przed sobą jako ministrem.
- W przeciwieństwie do moich poprzedników kładę duży nacisk na równowagę w gospodarce rolnej i na wsparcie małych i średnich gospodarstw rodzinnych, a nie jak to bywało wcześniej - dużych gospodarstw. W ramach Planu Strategicznego resort rolnictwa zaplanował wsparcie płatności bezpośrednich, którego celem jest stabilizacja dochodów małych gospodarstw i zmniejszenie dysproporcji między nimi a tymi dużymi – wyjaśnił.
Finansowanie rozwoju obszarów wiejskich nie tylko z WPR
Puda chciałby także zaangażować więcej środków z funduszu spójności i odbudowy w rozwój obszarów wiejskich.
- Za niezbędne w poprawie warunków gospodarowania i zamieszkania na wsi uważamy większe zaangażowanie polityki spójności w poprawę jakości życia na wsi. Środki z WPR powinny być kierowane bezpośrednio tylko na wieś. Natomiast wszystkie działania liniowe typu drogi czy kanalizacje powinny być finansowane z innych źródeł, by nie naruszać środków z WPR – ocenił minister.
Młodzi rolnicy nadal z premią
Komisarz wraz z ministrem zapowiedzieli także kontynuację wsparcia dla młodych rolników.
- To funkcjonowało i dobrze się sprawdzało. Chcemy, by ta zmiana pokoleniowa na wsi dokonywała się płynnie. Te premie zachęcają do podejmowania trudnego wyzwania, jakim jest praca na wsi – ocenił minister.
Transfer wiedzy i innowacji
Istotne jest też zapewnienie narzędzi transferu wiedzy i innowacji. W ocenie Pudy, bardzo ważne jest to, by rolnictwo było nowoczesne, ekologiczne i scyfryzowane.
- Dzięki temu będzie mogło konkurować na rynku nie tylko europejskim, ale i pozaeuropejskim – wyjaśnił minister.
Zaproponowany został również szeroki katalog instrumentów wsparcia, który pozwoli na wprowadzenie nowych technologii produkcji w małych gospodarstwach.
Małe przetwórstwo i krótsze trasy
KE chce, by w Polsce kontynuowane było wsparcie wprowadzenia produktu do obrotu, czyli małe przetwórstwo.
- Chcemy wspierać organizacje pionową i poziomą producentów, w szczególności spółdzielnie i rodzinne gospodarstwa rolne. Tu kluczowe jest wsparcie współpracy rolników na poziomie spółdzielni. Chcemy to zapewnić w ramach Planu Strategicznego – powiedział Puda.
Planowana jest także kontynuacja wsparcia dla tworzenia grup i organizacji producentów.
W ocenie ministra i komisarza, elementy te pozwolą na skrócenie łańcuchów dostaw żywności, co jest istotne w kwestii zwiększania bezpieczeństwa naszej rodzimej produkcji.
- Będzie nacisk kładziony na to, by sprzedawać żywność tam, gdzie jest ona produkowana. Rolnicy powinni sprzedawać swoje produkty na lokalny rynek do lokalnego przetwórcy. A Polska wbrew temu co się mówi, ma możliwości lokowania żywności na krajowym rynku – powiedział komisarz.
Zwierzęta w dobrostanie
Bardzo ważną kwestią w Planie Strategicznym dla Polski ma być dobrostan zwierząt. Rolnicy, którzy będą hodować zwierzęta w warunkach podwyższonego dobrostanu, mogą liczyć na większe dopłaty, a także na finansowanie inwestycji związanych z taką produkcją zwierzęcą.
- Planujemy dobrostan jako jeden z ekoprogramów, a więc część dopłat bezpośrednich będzie trafiać tylko do tych gospodarstw, które wejdą w programy podwyższonego dobrostanu – zapowiedział komisarz.
Poinformował, że utworzony zostanie europejski znak dobrostanu. Będzie on przyznawany tym produktom, które na wszystkich etapach produkcji zachowywały wysokie standardy dobrostanu.
- Ci którzy uzyskają taki znak, będą premiowani. A rolnictwo Polski ma szczególne warunki ku temu – ocenił Wojciechowski.
Zielona reforma
Komisarz zaznaczył, że rolnictwo europejskie ma być bardziej zrównoważone. Hojniej wspierani będą ci rolnicy, którzy zdecydują się na gospodarowanie w takim systemie lub w systemie ekologicznym. Zielona ofensywa, w założeniu KE, ma spowodować, że unijna żywność będzie lepszej jakości i będzie produkowana w sposób bardziej przyjazny dla środowiska. Komisarz Wojciechowski upatruje w tym olbrzymią szansę dla polskiego rolnictwa.
- KE daje zielone światło do zielonej reformy polskiego rolnictwa. Będzie to reforma, z której skorzystają setki tysięcy polskich gospodarstw. Chcemy przerwać wyścig na coraz bardziej intensywną produkcje i dać szanse tym, którzy szybciej z niego odpadają. Czyli małym i średnim gospodarstwom. Ich przetrwanie i rozwój są kluczowe dla zrównoważonego rolnictwa. Polski rząd to w pełni rozumie, więc są w naszym kraju warunki do tego, by powstał wzorcowy Plan Strategiczny – ocenił komisarz.
Zauważył, że Polska ma stosunkowo dobre wskaźniki, jeśli chodzi o kwestię Zielonego Ładu i obniżenia nawozów, środków ochrony roślin czy emisji CO2 z rolnictwa.
- Problemem w relacji z państwami członkowskimi będzie kwestia obniżenia emisji gazów cieplarnianych z rolnictwa. Średni poziom emisji CO2 w UE wynosi 2,5 tony z ha, a w Polsce jest to 2,2 t/ha. Belgia ma powyżej 7 ton, a Holandia ponad 10 ton. Będziemy musieli znaleźć sprawiedliwą miarę, by te niezbędne redukcje emisji były właściwie rozłożone między państwa członkowskie z uwzględnieniem różnego punktu wyjścia. Polska ma stosunkowo dobre wskaźniki punktu wyjścia, choć zużycie antybiotyków jest wysokie. Ale dobrostan i premiowanie rozgęszczenia hodowli powinno przynieść rezultaty i doprowadzić do spadku zużycia takiej ilości antybiotyków. Ten kierunek okaże się przyjazny dla polskich rolników i wzmocni ich ekonomicznie – powiedział komisarz.
Cele nowej WPR
Cele nowej WPR, pod które układane są plany strategiczne, zorientowane są na rentowność i dochody gospodarstw rolnych, bardziej skuteczną realizację polityki w zakresie ochrony środowiska i klimatu, a także na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Przekrojowym celem jest wspieranie wiedzy, innowacji i cyfryzacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.
Nowa WPR będzie dążyć do realizacji dziewięciu celów szczegółowych:
- wspieranie godziwych dochodów gospodarstw rolnych i ich odporności w całej Unii w celu zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego,
- zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację,
- poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości,
- przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, a także do zrównoważonej produkcji energii,
- wspieranie zrównoważonego rozwoju i wydajnego gospodarowania zasobami naturalnymi, takimi jak woda, gleba i powietrze,
- przyczynianie się do ochrony różnorodności biologicznej, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu,
- przyciąganie młodych rolników i ułatwianie rozwoju działalności gospodarczej na obszarach wiejskich,
- promowanie zatrudnienia, wzrostu, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki i zrównoważonego leśnictwa;
- poprawa reakcji rolnictwa UE na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia, w tym bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i zrównoważonej żywności, jak też dobrostanu zwierząt,
oraz celu przekrojowego, jaki jest modernizacja sektora poprzez wspieranie i dzielenie się wiedzą, innowacjami i cyfryzacją w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz zachęcanie do ich wykorzystywania.
Do 15 lutego trwają konsultacje społeczne projektu Planu Strategicznego dla Polski.
ksz, fot. MRiRW
