Pytanie: Prowadzę wspólnie z żoną gospodarstwo rolne oraz od 2010 r. własną działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych jako podatnik czynny. Równolegle moja żona w 2012 roku wzięła dotację na różnicowanie na usługi rolnicze i także jest podatnikiem VAT. Do tej pory wszystkie kontrole US przebiegały pomyślnie, jednak wiemy, że formalnie powinniśmy mieć tylko jeden NIP na całość działalności. Chcielibyśmy jak najszybciej doprowadzić nasze działalności do zgodności z przepisami VAT. 5-letni okres zobowiązań mojej żony wobec ARIMR minął w maju br. Jak najkorzystniej to przeprowadzić?
Odpowiedź: Faktycznie, z punktu widzenia art. 15 ust. 4 Ustawy VAT, tylko jedna osoba w gospodarstwie prowadzącym działalność rolniczą może złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT i być czynnym podatnikiem VAT – uważa Roman Włodarz, prezes Śląskiej Izby Rolniczej, nasz ekspert VAT.
W omawianym przypadku, zgodnie z przepisami, tylko mąż ma prawo posiadać NIP dla gospodarstwa rolnego i dla obu działalności usługowych, ponieważ te działalności mieszczą się w zakresie działalności rolniczej. W praktyce – a dotyczy to kilku tysięcy przypadków – US rejestrowały kilku podatników VAT na jednej działalności rolniczej, ponieważ prawdopodobnie nie dysponowały informacjami o stanie posiadania gospodarstwa rolnego osób zgłaszanych.
W omawianym przypadku US toleruje, póki co, dwoje podatników na jednej działalności rolniczej, ale prędzej czy później należy się spodziewać innego obrotu sprawy. Uprzedzając to, racjonalnym działaniem będzie doprowadzenie do stanu, w którym nie będzie konfliktu wynikającego z art. 15 ust. 4. Ponieważ nie wiemy, czy żona, oprócz działalności rolniczej w zakresie usług rolniczych faktycznie wykonuje także działalności nierolnicze, możemy rozważyć następujące rozwiązania:
1. żona prowadzi wyłącznie usługi rolnicze – jedynym sposobem będzie zakończenie działalności gospodarczej, dokonanie spisu z natury towarów i materiałów (art. 14 Ustawy o VAT) i odprowadzenie VAT od tego spisu, a także wyrejestrowanie się z ewidencji podatników czynnych VAT. Po zapłacie VAT od pozostałości likwidacyjnej, składniki majątkowe pozostają własnością tej osoby i mogą być np. przekazane do gospodarstwa męża. Można rozważyć wcześniejszą sprzedaż – na fakturę VAT – tych składników (nawet mężowi), tak aby remanent likwidacyjny był zerowy. Teoretycznie można by rozważyć wystąpienie do IS o indywidualną interpretację co do możliwości przekazania bez VAT maszyn rolniczych z działalności żony do gospodarstwa lub działalności usługowej męża – wszak jest to, zgodnie z Ustawą o VAT, jedna i ta sama działalność rolnicza. Niestety, nie ma jeszcze w tej sprawie utrwalonej praktyki orzeczniczej.
2. żona prowadzi także działalność nierolniczą, np. transport i chce taką działalność nadal prowadzić – w tym przypadku żona powinna formalnie zmienić zapis w ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG) poprzez wykreślenie PKD dla usług rolniczych. W dalszym ciągu pozostanie podatnikiem czynnym VAT dla tych czynności. Ponieważ jednak maszyny rolnicze wykorzystywane dla usług rolniczych przestaną być wykorzystywane dla działalności opodatkowanej, najlepiej wycofać je do majątku osobistego (należy w tym przypadku naliczyć 23% VAT od wartości rynkowej netto) lub sprzedać, także ze stawką 23% VAT.
Po przeprowadzeniu tych operacji dla działalności rolniczej będzie tylko jeden podatnik czynny VAT.
pł
