Ziemniaki na talerzu w międzynarodowych smakach – przepisy na ziemniaczane potrawy

Grecja, Chorwacja, Hiszpania i Turcja należą do najpopularniejszych kierunków podróży Polaków. Choć oddalone od siebie kilometrami, ze sobą oraz z Polską łączy je jedno – zamiłowanie do ziemniaków. By  zasmakować tamtejszych smakołyków z ‘patates’, nie trzeba od razu wyjeżdżać z kraju – można odtworzyć je w domowym zaciszu. Oto kilka przepisów inspirowanych ich narodową kuchnią, zaproponowanych przez uznanych szefów kuchni – Marcina Budynka i Andrzeja Polana, w ramach kampanii „Ziemniaki czy kartofle? Wybierz, smakuj i jedz”.
 

Grecja: musakas z bakłażana i ziemniaczanym beszamelem,
u nas ziemniaki gniecione z gulaszem i oscypkiem

Grecja to kraj przepełniony świeżymi ziołami, które rosną wszędzie - w ogródku, w doniczce, na  parapecie, w przydrożnym rowie i na polach. Dlatego też tradycyjna kuchnia jest niezwykle pachnąca i  aromatyczna. Przykładem dania greckiego powiązanego z kuchnią polską jest ‘musakas’ z bakłażana i  ziemniaczanym beszamelem.

Przepis Andrzeja Polana
    
    Składniki na ‘musakas’ na 4 osoby:

•  1 kg ziemniaków
•  300 ml mleka
•  50 g mąki
•  50 g masła
•  gałka muszkatołowa
•  sól i pieprz do smaku

Sposób przygotowania: gotujemy je w wodzie z dodatkiem soli, następnie odcedzamy, odparowujemy trzymając je jeszcze kilka chwil na kuchence. Jeszcze ciepłe przeciskamy przez praskę do  ziemniaków. Mleko gotujemy, w rondlu rozpuszczamy masło, dodajemy mąkę, chwilę smażymy. Trochę to przypomina zasmażkę, ale to zamierzony efekt. Zalewamy wrzącym mlekiem, wszystko mieszamy do momentu powstania gęstego sosu i łączymy z przeciśniętymi ziemniakami. Całość mieszamy do uzyskania jednolitej masy. Na koniec dodajemy przyprawy do smaku.
    
    Składniki na gulasz:

•     1,5 kg mięsa z szynki wieprzowej
•     1 kg cebuli
•     3-4 papryki kolorowe
•     kminek mielony
•     sól, pieprz, papryka wędzona, papryka ostra,
•     świeże oregano, bazylia, rozmaryn, tymianek
•     olej rzepakowy 

Sposób przygotowania: na oleju przesmażamy mięso pokrojone w kostkę, zdejmujemy z patelni i  następnie podsmażamy pokrojone cebulę i papryki. Wszystko wkładamy do rondla, zalewamy niedużą ilością wody i dusimy do miękkości. Dno patelni, na której smażyliśmy mięso i warzywa, można podlać wodą, zagotować i dla lepszego aromatu potrawy dodać do garnka. Doprawiamy solą, pieprzem oraz sporą ilością kminku mielonego. Kminek doskonale pasuje do naszego dania i  pozytywnie działa na  trawienie. Kiedy tylko gulasz będzie na pół miękki, przekładamy go do naczynia do zapiekania, posypujemy dużą ilością startego oscypka. Na wierzch wykładamy ziemniaki wcześniej przez nas przygotowane. Ponownie posypujemy startym oscypkiem. Skrapiamy olejem i wstawiamy do  zapieczenia w temperaturze 200 stopni C na ok. 25 minut. Pieczemy do czasu, aż wszystko ładnie się zarumieni, a gulasz powoli zacznie kipieć spod ‘kołderki’.

Chorwacja: ośmiornica pieczona z ziemniakami i chlebem

To popularne danie w Chorwacji, szczególnie w Dalmacji, którego jednym z głównych składników jest ośmiornica. Mięso ośmiornicy można zastąpić również jagnięciną lub cielęciną. Kolejnym ważnym elementem potrawy są ziemniaki oraz cebula, papryka czy marchewka. Składniki polewa się dużą ilością oliwy oraz doprawia białym winem, czosnkiem i rozmarynem. Do przygotowania dania oryginalnie wykorzystuje się umieszczane w piecu (w żarze) specjalne naczynie o nazwie peka.

Przepis Marcina Budynka
    
    Składniki na 4 osoby:

•     1 ośmiornica, najlepiej mrożona
•     2 listki laurowe
•     4 szt. ziela angielskiego
•     8 ziarenek pieprzu czarnego
•     600 g obranych ziemniaków
•     400 g bagietki lub pszennego pieczywa
•     1 cebula
•     3 ząbki czosnku
•     300 g pomidorków koktajlowych
•     80 ml wytrawnego wina białego
•     2 gałązki rozmarynu
•     4 gałązki tymianku
•     100 ml oliwy ekstra virgin

 Sposób przygotowania: mrożoną ośmiornicę wkładamy do garnka, dokładamy liść laurowy, ziele angielskie i pieprz w ziarnach. Gotujemy na wolnym ogniu przez ok 20 min. W międzyczasie ziemniaki kroimy w  ósemki, cebulę w piórka i układamy je na przemian w żaroodpornym naczyniu. Wystudzoną ośmiornicę dzielimy na kawałki i układamy na ziemniakach, dodając całe pomidorki koktajlowe i  poszarpane pieczywo pszenne. Dolewamy wino i połowę oliwy zmiksowanej z czosnkiem. Posypujemy świeżymi ziołami i pieczemy pod przykryciem 25 minut w temperaturze 200 stopni C. Po tym czasie odkrywamy naczynie i pieczemy jeszcze ok. 20 minut, przed podaniem danie polewamy pozostałą częścią oliwy.

Hiszpania: patatos mocho paprykowe, u nas ziemniaki z gara

Patrząc na dania kuchni hiszpańskiej, można zauważyć, że podobnie jak Polacy, Hiszpanie także często serwują ziemniaki, podając do nich charakterystyczne dwa sosy - zielony i czerwony. W tym wydaniu ziemniaki serwujemy z kiełbasą, boczkiem i warzywami.

Przepis Andrzeja Polana
    
    Składniki na 4 osoby:

•     1,5 kg ziemniaków
•     1 pęto kiełbasy dobrej, wędzonej
•     150 g boczku wędzonego surowego
•     pół kurczaka
•     2 marchewki
•     1 burak
•     1 pietruszka
•     3 szt. cebuli
•     1 por
•     natka pietruszki, lubczyk, koper
•     5-6 liści kapusty
•     sól, pieprz, ziele angielskie, liść laurowy
•     smalec

 Sposób przygotowania: zaczynamy od pokrojenia głównego bohatera, czyli ziemniaka w plastry o  grubości około 0,5 cm. Obsypujemy je odważnie solą i pieprzem oraz dodajemy ziele angielskie i liść laurowy, najlepiej zmielone w młynku do kawy. Marchewki, pietruszkę, buraka i cebulę, poza kapustą, kroimy w plastry lub na cząstki. Kiełbasę proponuję pokroić w plasterki, a boczek w kostkę. Garnek rodzinny, zapewne taki macie, smarujemy smalcem na dnie, nie żałując go, wykładamy na dnie liście kapusty, a na nie pierwszą solidną porcję ziemniaków. Na to kładziemy wędzonkę, kiełbasę, boczek i  warzywa. Znowu układamy warstwami ziemniaki, wędzonkę, aż do wyczerpania składników i do momentu, aż zostanie porcja ziemniaków, którą wykładamy. Na wierzch kładziemy pół kurczaka wcześniej sprawionego solą i pieprzem, a także smalec w ilości podobnej do tej, co na dnie, na to liście kapusty i garnek rodzinny przykrywamy pokrywką. Jeżeli tylko będzie pogoda, proponuję ustawić go na ogniu dogaszającego się ogniska, a jeżeli nie mamy takiej możliwości, wstawmy potrawę do kuchennego piekarnika. Pieczemy około 1,5 godziny w temp. 180 C. Po wyjęciu gotowej potrawy proponuję wszystko przemieszać i od razu podawać, koniecznie ze zsiadłym mlekiem. Uczta rodzinna wybitna!

Turcja: kumpir, czyli pieczony ziemniak z serem, pikantną kiełabasą i sałatką warzywną

Kumpir to danie składające się z pieczonego ziemniaka wypełnionego warzywami, mięsem baranim lub jagnięcym, serem owczym i masłem. Całość przypomina hamburgera. Z serów do dania najczęściej wybiera się mozzarellę, a z warzyw paprykę, groszek i kukurydzę konserwową, a także czerwoną kapustę, kapary, oliwki, kapustę pekińską oraz cebulę. Potrawa często serwowana jest z plasterkami kiełbasy zamiast mięsa oraz z pieczarkami, marynowanymi ogórkami i marchewką, a nawet sałatką rybną. Kumpir podawany jest także w wersji wegetariańskiej, a nawet wegańskiej z masłem i serem bez laktozy. Potrawa wywodzi się z byłej Jugosławii, ale tak bardzo zadomowiła się w Turcji, że postrzegana jest jako danie pochodzenia tureckiego i jednocześnie przysmak kuchni ulicznej.

Przepis Marcina Budynka

Składniki na 4 osoby:

• 4 bardzo duże ziemniaki do pieczenia
• 200 g kiełbasy pikantnej typu chorizzo
• 80 g masła
• 300 g sera ementaler lub mozzarelli w bloku
• 100 g zielonego groszku konserwowego
• 100 g kukurydzy konserwowej
• 200 g czerwonej cebuli
• 100 g papryki czerwonej
• 1/2 pęczku natki pietruszki
• sól i pieprz do smaku
• 1/2 łyżeczki sumaka
• 1 główka czosnku
• 200 g majonezu

Sposób przygotowania: ziemniaki dokładnie myjemy i gotujemy ok. 10 min w osolonej wodzie. Następnie wkładamy je do piekarnika nagrzanego do 200 stopni C i pieczemy ok. 40-50 minut, aż będą miękkie. Po upieczeniu ziemniaki nacinamy starając się ich nie przeciąć. Widelcem ubijamy miąższ w każdym ziemniaku, dodając łyżkę masła i ser. Doprawiamy solą; gdy miąższ w ziemniaku osiągnie konsystencję kremowego puree układamy na nim sałatkę i podajemy z sosem czosnkowym.

Sałatka: kiełbasę kroimy w plasterki i smażymy ok. 3 minuty, a następnie zdejmujemy ją z patelni. Na  powstałym tłuszczu smażymy cebulę i paprykę pokrojone w kostkę, warzywa smażymy ok. 3 minuty, a następnie przekładamy do miski, dodajemy kukurydzę, groszek, smażoną kiełbasę; wszystko doprawiamy solą, pieprzem i sumakiem.

Sos czosnkowy: czosnek pieczemy w całości w temp. 200 stopni C około 50 minut. Po upieczeniu obieramy z łupinek i miksujemy z majonezem.

Ogólnopolska kampania informacyjno-edukacyjna „Ziemniaki czy kartofle? Wybierz, smakuj i jedz” sfinansowana jest ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Organizatorem kampanii jest Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych.