W zasadzie od początku 2023 roku ceny mleka w skupie spadają. Rolnicy są mocno zaniepokojeni, bo opłacalność produkcji szybko spada, przy stale rosnących kosztach. Liczna grupa producentów mleka pojawiła się dziś w Sejmie, gdzie komisja rolnictwa rozpatrzyła informację Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczącą trudnej sytuacji na rynku mleka oraz podejmowanych przez resort działaniach interwencyjnych.
Ceny mleka 2022 vs. 2023 - cenowy rollercoaster
Aktualne ceny i sytuacja na rynku tym bardziej dotyka rolników, że w 2022 roku stawki za mleko były rekordowe. Z danych udostępnionych przez resort rolnictwa wynika, że w Polsce, w 2022 r. ceny skupu mleka surowego utrzymywały się na poziomie znacząco wyższym niż rok wcześniej, osiągając jednocześnie najwyższe wartości w historii. Na początku 2023 r. tendencja wzrostowa cen skupu mleka została zahamowana. Według danych GUS w styczniu 2023 r. średnia cena mleka w skupie wyniosła 242,3 zł/100kg (-12,8% m/m), ale o 32,7% więcej niż w styczniu 2022 r.
W 2022 r. produkcja mleka była dochodowa, a to skłaniało rolników do inwestycji. Średnio w próbie badawczej gospodarstw dochód z działalności bez dopłat liczony na 1 krowę wynosił 7122 zł. Wyniki badań wskazują, że w szacowanych warunkach cenowych w lutym 2023 r. produkcja mleka była wciąż opłacalna, ale uzyskane wyniki nie były tak korzystne jak 2022 r. Świadczy o tym niższy dochód przypadający na 1 krowę oraz niższy wskaźnik opłacalności, który jest miarą ekonomicznej efektywności produkcji (relacja wartości produkcji do kosztów ogółem).
Dziś podczas Komisji Rolnictwa o trudnej sytuacji mleka ????????????#Sejm pic.twitter.com/yuLwdYaq6V
— Dorota Niedziela (@DorotaNiedziela) February 24, 2023
"Spadek cen mleka poniżej 2 zł za litr to zabójstwo"
Producenci mleka, hodowcy i działacze samorządu rolniczego podkreślali w Sejmie, że dalsze pogorszenie się obecnej i tak niezwykle trudnej sytuacji przyniesie kaskadę kolejnych problemów w gospodarstwach nastawionych na produkcję mleka.- Spadek ceny mleka poniżej 2 złotych za litr jest nie do przyjęcia przy tych kosztach. To jest zabójstwo. 2 złote mogę jeszcze przetrwać, ale to nie znaczy, że mam zysk. Mogę tylko pójść na przetrwanie – powiedział Wiktor Szmulewicz na temat bieżącej sytuacji na rynku mleka.
- Za chwilę zaczną upadać kolejne gospodarstwa mleczne z kredytami, bo niestety kredyty są konieczne. Wszyscy mówią, że młodzi nie chcą zostawać. Młodzi chcą godziwie pracować i zarabiać. Niestety, to co się dzieje teraz na rynku mleka nie napawa optymizmem. Kredyty nie tanieją, odsetki rosną, maszyny z każdym miesiącem są coraz droższe, budowa obory to są miliony złotych – mówił w Sejmie Konrad Krupiński, hodowca bydła mlecznego z woj. warmińsko-mazurskiego.
- To nie jest korekta cenowa to jest drastyczny spadek. Nigdy w mojej historii nie było tak, że mleko potaniało kilkadziesiąt gorszy w miesiąc – mówił Michał Krajewski, hodowca bydła z Podlasia.
Potrzebne regulacje rynku, kredyty preferencyjne i okrągły stół
Obecni na posiedzeniu komisji rolnictwa hodowcy zwracali uwagę na potrzebę bardziej sprawiedliwego uregulowania rynku.
Z apelem o stworzenie okrągłego stołu złożonego z rolników, przetwórców i handlu zaapelowała Agnieszka Maliszewska z Polskiej izby Mleka.
Sejmowa Komisja Rolnictwa na temat sektora mleczarskiego pic.twitter.com/B1IQxuFwUG
— AgnieszkaMaliszewska (@PolskaIzbaMleka) February 24, 2023
Waldemar Broś z Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich zaapelował do rządu o uruchomienie puli kredytów preferencyjnych na finansowanie zapasów. - I druga sprawa, może rozważyć przyśpieszenie zwrotu VAT-u na jakiś czas, może do końca roku, z 60 dni na 30 dni? – kontynuował W. Broś.
Tylko Polska, Litwa i Łotwa za unijną interwencją na rynku mleka
Podczas posiedzenia sejmowej komisji rolnictwa obecnych na niej rolników poinformowano, że Polska 22 lutego br. powiadomiła Komisję Europejską o pogorszeniu sytuacji na rynku mleka i przetworów mlecznych. Wraz z Litwą i Łotwą, opowiedziano się za podjęciem interwencji na rynku mleka z uwagi na spadki cen mleka w skupie i przetworów mlecznych, wysokie koszty produkcji, a także spadek popytu.
- Pozostałe państwa podobnie jak Komisja Europejska stoją na stanowisku, że obecne spadki cen są długo oczekiwaną korektą rynku i nie przesądzają o dalszym rozwoju sytuacji – mówiła w Sejmie wiceminister rolnictwa.
KE: Trwa okres interwencji publicznej
Komisja Europejska poinformowała także Polskę, że obecnie trwa już okres interwencji publicznej, która jest dostępna od 1 lutego do 30 września 2023 r. W przypadku potrzeby zabezpieczenia sprzedaży na poziomie ceny interwencyjnej, przedsiębiorcy mają taką możliwość.
W ocenie KE nie jest pożądane, aby OMP czy masło trafiło do magazynów interwencyjnych, mając na uwadze, że następnie zapasy publiczne trafiają na rynek w innym terminie. Wówczas konieczne jest zarządzanie tymi zapasami.
Zdaniem Brukseli, w pewnych okresach rynek sprzyja producentom, z uwagi na popyt ze strony konsumentów, a w innych, tak jak obecnie, siła nabywcza konsumentów jest pod presją. Orientacja rynkowa WPR oznacza, że producenci muszą być w jak największym stopniu czujni na sygnały płynące z rynku w zakresie popytu. Warunki, w jakich funkcjonuje obecnie sektor mleczarski w UE, to warunki, które wspólnie zostały wybrane w toku dotychczasowych reform WPR, w tym w zakresie opcji wspierania rolników głównie w ramach płatności bezpośrednich, a nie w ramach interwencji rynkowej.
KE podkreśliła, że dochodowa siatka bezpieczeństwa (czyli płatności bezpośrednie), w przeciwieństwie do rynkowej siatki bezpieczeństwa, jest dostępna przez cały rok, bez względu na to, czy sytuacja rynkowa jest korzystna, czy też nie. Środki interwencji rynkowej są wykorzystywane w razie konieczności, w skrajnych sytuacjach.
Fot. Maliszewska
