Sytuacja na światowym i europejskim rynku mleka

Średnia cena mleka w Polsce w styczniu wyniosła 2,45 zł/l, ceny w porównaniu do grudnia ub.r. spadły o 10%. Hodowców czekają kolejne obniżki. Co się dzieje na światowym rynku i w przetwórstwie mleka?

Jak podaje KOWR w lutym 2023 r. obniżeniu uległy notowania wszystkich produktów mlecznych wchodzących w skład indeksu FAO tj. masła, OMP, PMP i serów, głównie w wyniku ograniczonego globalnego popytu importowego na te produkty, pomimo notowanego w ostatnich tygodniach wzrostu zakupów ze strony Azji Północnej.

Jak czytamy w analizie rynku mleka Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa czynnikami, które dodatkowo oddziaływały na spadek notowań cen na rynku międzynarodowym były zwiększone dostawy eksportowe, w tym wzrost zapasów masła, sera i OMP w Europie Zachodniej.

Jakie ceny produktów mleczarskich?

Z informacji zebranych przez resort rolnictwa wynika, że w Polsce w dniach 20–26 lutego 2023 r. zakłady mleczarskie zbywały masło w blokach przeciętnie po 21,75 zł/kg, o 3% taniej niż tydzień wcześniej i o 6% taniej niż przed miesiącem. Masło konfekcjonowane sprzedawano po 22,85 zł/kg (4,57 zł za 200 gramową kostkę), o 3,5% drożej niż w poprzednim tygodniu i o 2% drożej niż miesiąc wcześniej.

Cena masła w blokach była niższa niż przed rokiem o 15%,a masła konfekcjonowanego –o 13%. Cena zbytu odtłuszczonego mleka w proszku wyniosła 12,18zł/kg i była o 1% niższa niż tydzień wcześniej i o 7% niższa niż przed miesiącem. Za pełne mleko w proszku uzyskiwano 17,41 zł/kg, o 2% mniej niż w poprzednim tygodniu i o 9% mniej niż miesiąc wcześniej. W odniesieniu do notowań sprzed roku OMP było tańsze o 21%, a PMP – o 12%. W dniach 20–26.02.2023 r. krajowi producenci zbywali ser Edamski przeciętnie po 23,33 zł/kg, o 1% drożej niż w poprzednim tygodniu, ale o 5% taniej niż miesiąc wcześniej. Za ser Gouda płacono 23,94 zł/kg, o2% więcej niż tydzień wcześniej, ale o 4% mniej niż przed miesiącem. W porównaniu z cenami sprzed roku ser Edamski był droższy o 17%, a ser Gouda – o 18%.

Spadki cen produktów mleczarskich zauważają także konsumenci, głównie sera i masła. Mleko UHT na półkach sklepowych nadal jest stosunkowo drogie.

Produkcja mleka w UE była stabilna w 2022 r.

W ubiegłym roku państwa członkowskie UE wyprodukowały mniej więcej taką samą ilość mleka jak w roku poprzednim. W dłuższej perspektywie należy się jednak spodziewać spadku ilości mleka w UE.

W roku kalendarzowym 2022 skup mleka w UE-27 przekroczył pierwotne oczekiwania i wyniósł 144,8 mln ton i był porównywalny do roku poprzedniego. Niższe dostawy w pierwszej połowie roku, gorące i suche lato oraz zaostrzające się przepisy dotyczące ochrony środowiska wróżyły spadek ilości skupionego mleka. Jednak dzięki stabilizacji w trzecim kwartale i ekspansywnemu rozwojowi w czwartym kwartale, ilość mleka ostatecznie była podobna do poziomu z poprzedniego roku. Ożywieniu na rynku pomogły wyjątkowo wysokie ceny mleka.

W dłuższej perspektywie w niektórych krajach – Holandia, Belgia i Irlandia należy się spodziewać spadku ilości mleka ze względu na uwarunkowania polityczne, warunki ramowe i inne czynniki, m.in. konieczność dostosowania do niższych limitów dla stosowania nawozów.

Polska – największy wzrost produkcji

W 2022 r. spadki skupu mleka w niektórych krajach UE zostały zrównoważone przez wzrosty w innych państwach członkowskich. Pod względem ilościowym wzrost był najsilniejszy w Polsce, a następnie w Holandii, Belgii, Austrii i Irlandii. Największy spadek odnotowano we Francji. Kolejne największe spadki miały miejsce w krajach południowej Europy - Hiszpanii, Włoszech i Portugalii. Niemcy osiągnęły poziom z poprzedniego roku.

Jak wynika z danych GUS na koniec 2022 r. w Polsce utrzymywano 6,44 mln sztuk bydła, z czego 2,17 mln sztuk stanowiły krowy. Warto zaznaczyć, że w porównaniu do roku 2021 pogłowie krów spadło o 117,2 tys. sztuk (o 5,1%) do poziomu 2 171,9 tys. sztuk, a w porównaniu z czerwcem 2022 r. odnotowano spadek pogłowia o 35,8 tys. sztuk (o 1,6%).

Niestety z krajowego rynku mleka docierają informacje o kolejnych obniżkach cen w skupie mleka.

Międzynarodowe spadki cen mleka o 1,5%

W trzecim tygodniu lutego średnia cena produktów mlecznych na giełdzie Global Dairy Trade spadła o 1,5% do 3 414 USD za tonę. W 2022 roku indeks cenowy wzrósł średnio o 4%.

Masło podrożało o +3,8%, ser Cheddar o +1,5%. Pełnego mleko w proszku spadło o -2,0%, odtłuszczone mleka w proszku o -2,4%, tłuszcz mleczny o -2,6%.

W 2022 r. Międzynarodowa Giełda Handlowa obracała kontraktami na produkty mleczne o łącznej wartości około 2,7 miliarda dolarów (2,53 miliarda euro), t.j o około 200 milionów dolarów (187 milionów euro) więcej niż w 2021 roku, według opublikowanego właśnie raportu rocznego. Kontrakty zawarte na wszystkie produkty obejmowały około 647 300 t, co oznacza wzrost o 3,3% lub 20 550 t w stosunku do poprzedniego roku.

W 2019 r., przed pandemią, wolumen handlowy wynosił jeszcze 682.000 t, a w najbogatszym w mleko roku 2014 nawet nieco ponad 1 mln t. Najnowszy wzrost obrotów na GDT wynikał również z wyższych cen sprzedaży. Wiosną 2022 r. osiągnęły one rekordowy poziom ze względu na niewielką podaż surowca, ale potem znów znacznie spadły.

mw/dkol/KOWR/GUS/GDT/FAO/KE
Fot. Envato Elements