Trójkąt Weimarski: wspólny głos w sprawie kryzysu na rynkach rolnych

1. Ministrowie Rolnictwa Francji, Niemiec i Polski są zgodni co do tego, że obecna sytuacja na rynkach rolnych stanowi dla unijnych rolników poważny problem i należy się nią zająć niezwłocznie. Sektor mleczarski i sektor wieprzowiny dotknięte zostały poważnym i długotrwałym kryzysem. Pomimo działań podjętych ostatnio przez Unię Europejską, obecny kryzys na rynku mleka pogłębia się, na skutek utrzymującej się nierównowagi między podażą a popytem. Pomimo ostatniej, niewielkiej poprawy sytuacji na rynku owoców i warzyw oraz rynku wieprzowiny, sytuacja na obu rynkach jest nadal wrażliwa i pozostają wciąż kwestie do przezwyciężenia. Zagrożona jest stabilność finansowa wielu gospodarstw rolnych. Dlatego też Ministrowie wzywają Komisję, aby zaproponowała i poddała pod dyskusję dodatkowy pakiet finansowy wraz z rozwiązaniami podczas spotkania Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w czerwcu 2016 r.
   

   Wspólne zasady

2. Podczas formułowania strategii przeciwdziałania negatywnym skutkom obecnej sytuacji Ministrowie Francji, Niemiec i Polski uzgodnili, że obowiązywać powinien zestaw podstawowych zasad, które ułatwią przezwyciężenie obecnej sytuacji kryzysowej na poziomie UE, krajowym i regionalnym.
3. Przyjmują też wspólną odpowiedzialność za obronę europejskiego modelu rolnictwa, który jak dowiedziono, spełnia uzasadnione oczekiwania i potrzeby społeczeństwa. WPR była i powinna być nadal wiodącą strategią w pogłębiającej się integracji europejskiej. W obliczu obecnego kryzysu rynkowego a także wyzwań – również w perspektywie długoterminowej – dla rolnictwa i regionów wiejskich takich jak np. zmiany klimatu, rozwój demograficzny oraz wkład na rzecz zapewnienia żywności dla rosnącej, globalnej populacji, Ministrowie podkreślają konieczność odpowiednich alokacji finansowych na WPR w celu zapewnienia silnej i ambitnej Wspólnej Polityki Rolnej.
4. Ministrowie Rolnictwa Francji, Niemiec i Polski zapewniają, że wszelkie środki rynkowe, rozwijane w obecnej trudnej sytuacji będą respektować i bronić osiągnięć rynków wewnętrznych, w celu utrzymania i poprawienia konkurencyjności w zakresie zdobywania nowych rynków międzynarodowych o dużej wartości dodanej.
5. W związku z tym, Ministrowie Rolnictwa Francji, Niemiec i Polski stwierdzają, że do podstawowych zasad należą: utrzymanie europejskiego modelu rolnictwa, respektowanie osiągnięć wspólnego rynku oraz orientacja rynkowa WPR. Kierując się tymi zasadami, uczestnicy rynku powinni reagować na sytuację rynkową w sposób odpowiedzialny. Ministrowie Rolnictwa Francji, Niemiec i Polski zobowiązani są do wspierania rolników w ich wysiłkach przy radzeniu sobie z obecną trudną sytuacją.
6. Podkreślają ważną rolę, szczególnie w trudnych warunkach rynkowych, niezawodnych i stabilnych ram WPR, której głównym elementem stabilności finansowej w rolnictwie są płatności bezpośrednie.
7. W celu walki z obecną kryzysową sytuacją na rynkach rolnych, konieczne jest przyjęcie rozwiązań na poziomie UE w ramach WPR i zapewnienie, że działania na poziomie krajowym są spójne z rozwiązaniami na poziomie UE oraz nie będą skutkowały renacjonalizacją polityki rolnej i zakłóceniem warunków konkurencji.
   

   Proponowane rozwiązania

8. Zważywszy skalę trudności na rynku, należy wprowadzić wsparcie ze strony Unii Europejskiej. W związku z tym Ministrowie Rolnictwa Francji, Niemiec i Polski proponują metody wzmocnienia rynku w sektorze mleczarskim poprzez:
   - dostosowanie prywatnego przechowywania do obecnej sytuacji rynkowej, w tym tymczasowy wzrost poziomu dopłat do OMP i masła.
   - ponowne podniesienie limitu skupu odtłuszczonego mleka w proszku na zapasy interwencyjne po stałej cenie do ilości co najmniej 350 000 ton dla OMP, z określeniem warunków dostępu. Zważywszy na skalę obecnego kryzysu, należy unikać zbyt szybkiego przejścia na tryb przetargowy w interwencji publicznej, aby nie powodować obniżania cen rynkowych.
9. Zachęcamy Komisję Europejską do uruchomienia środków finansowych UE na wsparcie dobrowolnych mechanizmów na poziomie indywidualnym lub zbiorowym, które przyczynią się do stabilizacji/redukcji poziomu produkcji w UE, celem lepszego dostosowania produkcji do popytu na rynku. Jakiekolwiek wsparcie w sektorze mleka powinno przyczynić się do stabilizacji lub obniżenia produkowanych ilości. Biorąc pod uwagę pilność sprawy, postanowienia w tym zakresie muszą umożliwiać państwom członkowskim szybkie i łatwe wdrożenie środków oraz elastyczność. Jeśli środki te nie przyczynią się do stabilizacji rynkowej, zostaną zaproponowane inne działania mające na celu osiągnięcie równowagi rynkowej na poziomie UE.
10. Mając na uwadze specyfikę sektora mleka, Francja, Niemcy i Polska proponują uzupełnienie już funkcjonujących na poziomie UE grup eksperckich poprzez powołanie Grupy Wysokiego Szczebla ds. Mleka.
11. W odniesieniu do rynku wieprzowiny należy reaktywować mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania w odpowiednim momencie, jeśli będzie to konieczne oraz uruchomić obserwatorium tego rynku, a także rynku wołowiny.
12. Dodatkowo Ministrowie Rolnictwa Francji, Niemiec i Polski:
    - wnioskują o podniesienie poziomu pomocy de minimis do 30 tys. euro wraz z dostosowaniem limitów krajowych,
    - opowiadają się za wprowadzeniem tymczasowego elementu wsparcia dla rolników, pod warunkiem dyscypliny produkcji, celem zwiększenia płynności finansowej gospodarstw w celu zrekompensowania strat poniesionych w wyniku spadku cen w konsekwencji mniejszego niż się spodziewano zapotrzebowania w skali międzynarodowej, rosyjskiego embarga, nadprodukcji na rynkach UE, oraz w przypadku wieprzowiny, negatywnych skutków ograniczeń w handlu wynikających z zagrożenia afrykańskim pomorem świń; środki powinny pochodzić z budżetu UE,
    – postulują rozwój eksportu produktów unijnych,
    – poprą dokonanie przez Komisję Europejską oceny możliwości wprowadzenia kredytów eksportowych i systemu ubezpieczeń eksportowych,
    – zachęcają Komisję Europejską do wzmocnienia działań zmierzających do znoszenia pozataryfowych barier w handlu, ze szczególnym uwzględnieniem rynku rosyjskiego i zachowaniem solidarności krajów UE,
    – popierają zintensyfikowanie prac w zakresie wzmocnienia pozycji producentów rolnych w łańcuchu żywnościowym. W szczególności, nalegają, aby skupić się na walce z nieuczciwymi praktykami handlowymi i wnioskują o wypracowanie rozwiązania w ramach europejskich ram prawnych na rzecz uczciwej dystrybucji wartości dodanej produkcji i handlu.
13. W odniesieniu do rynku owoców i warzyw Ministrowie zachęcają Komisję Europejską do dalszego monitorowania istniejącej sytuacji oraz zwiększenia wysiłków na rzecz otwierania nowych rynków. Ponadto, zwracają się do KE o ponowną analizę zaproponowanych ilości owoców i warzyw objętych mechanizmem wsparcia zwłaszcza dla krajów, które najbardziej ucierpiały w wyniku wprowadzenia embarga przez Federację Rosyjską. Ponadto strony zauważają, że obecnie stosowane rozwiązania wymagają nieznacznych korekt technicznych umożliwiających jednolite traktowanie wszystkich uczestników rynku korzystających z tego wsparcia.
14. Ponadto, Ministrowie Rolnictwa Francji, Niemiec i Polski stoją na stanowisku, że obecne dążenie do intensyfikacji prowadzonych negocjacji umów liberalizujących handel oraz zapowiedź rozpoczęcia kolejnych negocjacji mogą mieć wpływ na unijny sektor rolny w tym europejski model rolnictwa. Negocjacje te muszą respektować wysoki poziom europejskiej ochrony konsumentów dotyczącej przykładowo jakości żywności. Powinny również uwzględnić wyższe koszty produkcji dla rolników europejskich wynikające z przyjętych standardów w zakresie bezpieczeństwa żywności, dobrostanu zwierząt oraz ochrony środowiska i zapobiegania zmianom klimatu.

Podpisali
Stéphane Le Foll
Minister Rolnictwa, Przemysłu Rolno-Spożywczego i Leśnictwa Republiki Francuskiej

tcz