Kryzys na rynku zbóż. UOKiK prowadzi postepowanie wyjaśniające na wniosek KRIR

Podczas XIII Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych VI Kadencji w październiku 2022 roku został przyjęty wniosek aby Zarząd KRiR wystąpił do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta o zbadanie czy nie są stosowane praktyki ograniczające konkurencję na krajowym rynku zbóż. Był to efekt licznych sygnałów od rolników, które spływały do samorządów rolniczych w całej Polsce.

W ostatnich dniach grudnia KRIR otrzymał od UOKiK odpowiedź na swój wniosek, w którym Urząd odniósł się do zgłaszanych informacji o tym,  że na polski rynek trafiły znaczne ilości zboża paszowego wypełniając miejsce zbóż od polskich producentów, którzy mają trudności ze zbytem tegorocznych zbiorów. 

Poniżej obszerne fragmenty pisma UOKiK do KRIR.

"Zwracają Państwo uwagę, że niekontrolowany napływ zbóż przemysłowego oraz konsumpcyjnego prowadzi do zachwiania sytuacji rynkowej w tym sektorze.

Na wstępie należy wyjaśnić, iż Prezes U0KiK jako centralny organ administracji publicznej może działać jedynie w granicach przyznanych mu kompetencji ustawowych. W przedmiocie relacji między przedsiębiorcami, przepisy ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275, dalej również jako „ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów" lub „Ustawa") przyznają Prezesowi U0KiK kompetencje do podejmowania działań jedynie w interesie publicznym poprzez przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję. Zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawa określa warunki rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasady podejmowanej w interesie publicznoprawnym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów. Znajduje ona zatem zastosowanie wówczas, gdy zagrożony lub naruszony jest interes publiczny, polegający na zapewnieniu właściwych warunków funkcjonowania rynku gospodarczego. Kategoria praktyk ograniczających konkurencję, w zakresie której organ antymonopolowy jest władny oceniać działania przedsiębiorców oddziałujące na innych przedsiębiorców, obejmuje:

• porozumienia ograniczające konkurencję - art. 6 Ustawy zakazuje porozumień zawieranych pomiędzy co najmniej dwoma przedsiębiorcami, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie tub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym,
• nadużywanie pozycji dominującej - art. 9 Ustawy zakazuje nadużywania pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt opisanego przez Państwa stanu faktycznego należy stwierdzić, że przekazane informacje nie pozwalają na stwierdzenie, że w tej konkretnej sprawie mogło dojść do naruszenia publicznoprawnych reguł konkurencji, o których mowa powyżej tj. nadużywania pozycji dominującej lub zawarcia niedozwolonego porozumienia.”

Niezależnie od powyższego UOKIK wskazuje, że opisane w piśmie KRIR okoliczności stanowią przedmiot zainteresowania Prezesa U0KiK. Delegatura UOKiK w Bydgoszczy prowadzi postępowania wyjaśniające wobec ośmiu największych w Polsce przedsiębiorców zajmujących się hurtową sprzedażą zboża, w tym ADM Direct Polska, Bunge Polska, Louis Dreyfus Company Polska i inne, mające na celu wstępne ustalenie, czy dochodzi do stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. Postępowania mają na celu zweryfikowanie zasad współpracy rolników ze znaczącymi podmiotami działającymi na rynku skupu zbóż. W ramach niniejszych postępowań ustalany jest m.in. wpływ tranzytu zboża ukraińskiego na polski rynek, co stanowi przedmiot zawiadomienia Krajowej Rady Izb Rolniczych.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia UOKIK  zapewnia, że stale monitoruje zmiany zachodzące na rynku rolno-spożywczym. UOKIK zwraca się z prośbą o dodatkowe informacje dotyczące wspomnianych w piśmie zjawisk oraz przekazanie dołączenie wszelkich dowodów, które mogą zostać wykorzystane w prowadzonych przez Prezesa UOKiK postępowaniach".