Najważniejsza kwestia w przypadku odchwaszczania przedwschodowego rzepaku to wilgotność gleby. Sierpniowa uprawa gleby bardzo mocno wysusza ją, więc jeśli nie pada dłuższy okres, to możemy mieć problemy nie tylko ze wschodami rzepaku, ale też z działaniem herbicydów. W przypadku herbicydów doglebowych w zależności od substancji, które zawierają, powinniśmy je stosować bezpośrednio przed lub kilka dni po siewie. Warto jednak zwrócić uwagę, że w sprzyjających warunkach, kiedy jest wilgoć w glebie i jest ciepło (z tym drugim czynnikiem na razie nie ma problemu), rzepak może wschodzić nawet już po 5 dniach. Może się zatem okazać, że planowany zabieg zbiega się już z fazą liścienie rzepaku, a w tym okresie jest on wrażliwy na substancje odchwaszczające. Te same substancje będą już bezpieczne w starszych fazach rozwojowych, np. metazachlor (można stosować przed- i powschodowo). W praktyce zatem rolnicy wykonują zabieg 3–4 dni po siewie.
Zacznijmy przed siewem
Bezpośrednio przed siewem rzepaku ozimego można zastosować s.cz. napropamid na wilgotną, dobrze uprawioną (bez grud) glebę. Koniecznie bezpośrednio po zabiegu należy wymieszać herbicyd z glebą na głębokość ok. 3 cm. Pamiętajmy, że niezastosowanie się do tego zalecenia spowoduje, że napropamid bardzo szybko ulegnie dezaktywacji (w wyniku reakcji fotochemicznej), na skutek czego jego działanie chwastobójcze w odniesieniu do kiełkujących nasion będzie znikome. Natomiast niewątpliwą zaletą napropamidu jest możliwość aktywacji już przy bardzo minimalnej zawartości wilgoci w glebie. Substancja ta wnika do rośliny przez okrywę nasienną, korzenie i hipokotyl, powodując zamieranie kiełkujących chwastów. Nie działa on na chwasty w późniejszych fazach rozwojowych.
Herbicydy zawierające napropamid niszczą nie tylko chwasty wschodzące jesienią, ale również wschodzące wiosną. Dzięki nim ograniczymy np. bodziszka drobnego, gwiazdnicę, komosę, marunę, rdestówkę powojowatą, ale też chwastnicę. Niestety, nie zwalczymy fiołka polnego, maku polnego i przytulii czepnej.
Substancje do zastosowania po siewie
Bezpośrednio po siewie, jednak nie później niż do 3–4 dni, można zastosować chlomazon, który solo obecny jest aż w 32 herbicydach. Chlomazon działa na chwasty od momentu ich kiełkowania do fazy pierwszych liści. Po wniknięciu do kiełkujących nasion chwastów, zakłóca ich kiełkowanie, a w późniejszej fazie powoduje przebarwienia w postaci bielenia liścieni oraz pierwszej pary liści, które po krótkim czasie zasychają i zamierają. Niestety, niejako przy okazji chlomazon może powodować bielenie roślin wrażliwych odmian rzepaku, jednak jest to efekt przejściowy, który ma nie wpływać negatywnie na rośliny. Chlomazon nie radzi sobie z fiołkiem, gorczycą, chabrem i samosiewami zbóż.
Kolejną s.cz. jest metazachlor, stosowany bezpośrednio po siewie rzepaku ozimego, do 4–5 dni. Metazachlor pobierany jest głównie przez korzenie kiełkujących chwastów. Jego działanie jest również przedłużone na chwasty wrażliwe po wschodach do fazy pierwszej pary liści. Działanie metazachloru polega na blokadzie syntezy białek i podziału komórek, co objawia się brakiem wschodów chwastów. Substancja zwalcza takie gatunki jak gwiazdnica, jasnoty, maruna, przetaczniki, psianka, rdestówka powojowa czy rumianek. Ponadto zaletą tej substancji jest możliwość wykorzystania jej do późniejszych zabiegów nalistnych.
Gotowe mieszaniny
Po siewie rzepaku mamy możliwość zastosowania mieszanin fabrycznych, które w sprzyjających warunkach mogą całkowicie załatwić nam temat zachwaszczenia rzepaku. Lwia część dobrze radzi sobie z większością występujących na polach gatunków dwuliściennych. Część mieszanin dwuskładnikowych ograniczy też miotłę, np. chlomazon + napropamid. Z kolei mieszanina chlomazon + dimetachlor poradzi sobie z uciążliwym w np. okopowych szarłatem, a chlomazon + napropamid ze stulichą. Jeśli na stanowisku z rzepakiem mamy problem z wiechliną czy życicą, możemy zastosować np. metazachlor + napropamid + chlomazon.
Dodaj adiuwant
Na rynku s specjalne adiuwanty dedykowane herbicydom działającym odglebowo. Warto taki dodać do zabiegu. Można się spotkać z zaleceniami, że pozwalają one obniżyć dawkę herbicydu nawet o ¼, jednak trzeba bardzo dobrze znać swoje pola i zachwaszczenie, jakie na nich występuje oraz wykonać zabieg w idealnych warunkach – gleba musi być wilgotna. Generalnie jednak zabieg przed-czy powschodowy jest jedynym wykonywanym w rzepaku, bez poprawki, przynajmniej w teorii. Jeśli więc na plantacji mamy chwasty uciążliwe, to nie redukujmy dawki herbicydu.
