Łubiny mają strąki osadzone sztywno i są one najbardziej odporne spośród wszystkich rolniczych strączkowych na pękanie. Nawet nierównomierne dojrzewanie strąków i zawartych w nich nasion nie jest takim problemem jak zbyt niskie koszenie. Problem wynika z tego, że często rośliny łubinu są niskie, a najniżej położone strąki są zaledwie 10–12 cm nad ziemią (choć to i tak 2 razy tyle co często występuje u soi). Dlatego zbierając łubiny warto stosować jak u soi kosę elastyczną (np. flex) oraz prowadzić ją nisko nad ziemią. Problemem tutaj są kamienie, które licznie mogą występować na lżejszych glebach, na które trafia łubin.
Drugim błędem w czasie zbioru łubinu jest wyznaczenie niewłaściwego terminu zbioru. Problem wynika z natury niektórych odmian, o tzw. niesamokończącym (tradycyjnym) typie wzrostu. Podczas gdy najstarsze strąki są u nich już dojrzałe, te najmłodsze nalewają jeszcze nasiona. U łubinów warto jednak, zwłaszcza gdy prognoza pogody jest stabilna, poczekać na dojrzewanie młodszych strąków. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że najmłodsze, jeszcze zielone, często tylko o jednym nasionie i tak nie mają szansy na pełną dojrzałość.
Zatem zbiór łubinów przeprowadza się, gdy większość strąków jest brązowa, a nasiona średnio mają 15% wilgotności. Ma to miejsce u łubinu żółtego i wąskolistnego, gdy 100% strąków na pędzie głównym jest już brązowa oraz w podobnym stanie jest ok. 3/4 strąków umieszczonych na pędach bocznych. U łubinu białego ma to miejsce jeszcze później – tam także 100% strąków na pędzie głównym musi być brązowe, a na bocznych zbrązowiało nawet 90%.
Nagraniacz podczas zbioru najlepiej, aby pracował z prędkością nieco większą od prędkości jazdy kombajnu. Wysokość uderzeń jego belki w łan powinna sięgać na odcinku 80–90% wysokości roślin, a palce sięgać do ok. połowy wysokości roślin. Taka prędkość motowidła i wysokość jego ustawienia pozwoli wrzucać rośliny w okolice podajnika ślimakowego bez efektu owijania roślin na motowidle.
Zobacz także: Kiedy wykonywać oprysk na choroby grzybowe w łubinie?
W kombajnach z typową młocarnią parametry pracy podczas zbioru łubinu są następujące:
- prędkość błędna: 500 – 800 obr./min (większa wartość z zakresu, jeśli jest dużo małych strąków, trudno pękających, a mniejsza przy dobrej dojrzałości nasion);
- prędkość wentylatora: 800–900 obr./min.
- szczelina wlotowa: 14–18;
- szczelina wylotowa: 4–7;
- otwarcie sita górnego: 14–16;
- otwarcie sita dolnego 9–12.
Konieczność suszenia nasion
Zebrane nasiona, zwłaszcza odmian tradycyjnych, często mają niejednorodną wilgotność. Podczas gdy najbardziej dojrzałe są suche i mają 10–11% wilgotności, to najmłodsze mogą mieć 25–28% wilgotności. Ostatecznie w całej masie nasion podczas składowania, a nawet już w zbiorniku kombajnu i na przyczepach zaczyna się proces migracji wilgoci z nasion mokrych do suchych i do przestrzeni między nasionami. Prowadzi to do zaparowania masy nasion i często ich zagrzania. Ponadto u łubinów niebezpieczeństwo wynika z różnego stanu wilgotności nasion z różnych, nawet przylegających do siebie części pola.
Ostatecznie nasiona przeniesione do magazynu bez odparowania wody często pleśnieją. Prowadzi to do spadku ich wartości paszowej, ponieważ niektóre gatunki pleśni wytwarzają szkodliwe metabolity. Spleśniałe nasiona to także spadek ich wartości jako materiału siewnego. Oprócz pleśnienia masa nasion ze zbyt dużą wilgocią może się zagrzewać. Jeśli nawet po zagrzaniu osuszymy je i schłodzimy, to choć unikniemy pleśnienia, to jednak zmniejszy się siła kiełkowania takich nasion.
Z tych powodów zaraz po zbiorze łubiny konieczna jest ocena wilgotności, koniecznie z kilku miejsc pryzmy czy przyczepy. Nawet nasiona, które wydają się pozornie suche i odczyty z wilgotnościomierza pokazują 14% powinny być przewietrzone. Natomiast jeśli wilgotność jest ponad 14%, to powinniśmy je wysuszyć w suszarni lub na słońcu. Nasiona o wilgotności ponad 17% wymagają intensywniejszego suszenia.
Jeżeli decydujemy się na suszenie w suszarni, to warto kontrolować temperaturę suszenia. Nasion, które przeznaczone są do siewu nie powinniśmy suszyć gorącym powietrzem, ale przedmuchiwać je na zimno lub lekko podgrzanym powietrzem, np. do temp. 25–28 st. C. Do składowania na dłuższy czas przeznaczamy nasiona o jednolitej wilgotności poniżej 13%. Warto tutaj dodać, że zbyt silne wysuszenie, poniżej 11% prowadzi do większej wrażliwości nasion na uszkodzenia mechaniczne i mikropęknięcia w obrębie zarodka i liścieni. Tak suche nasiona poddane intensywnemu przesypywaniu, przegarnianiu czy spadkowi w np. leju załadunkowym, mogą łatwiej tracić swoją wartość jako materiał siewny.
Więcej pod hasłem: Uprawa łubinu krok po kroku
tcz
