Będą nowe zasady szacowania strat wyrządzonych przez dzikie zwierzęta

Do konsultacji społecznych zostało skierowane rozporządzenie ministra klimatu i środowiska w sprawie szacowania szkód wyrządzonych przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową. - Projektowane rozporządzenie ma na celu wprowadzenie usprawnień w prowadzeniu postępowań dotyczących przyznawania i wypłaty odszkodowań, a także wprowadzenie zmian do przepisów, które podczas stosowania okazały się nieprecyzyjne lub niepotrzebne – czytamy w uzasadnieniu projektu. 

Propozycja zmian była podyktowana chęcią zmniejszeniem obciążenia biurokratycznego organów administracji i skróceniem czasu prowadzenia postępowań w sprawie wypłaty odszkodowania z tytułu szkody wywołanej przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie lub bobry. W tym celu rozszerzono i doprecyzowano możliwość stosowania telefonicznego ustalania terminu oględzin. Dotychczasowe przepisy mówiły, że termin oględzin szkody należy ustalić z poszkodowanym (nie wskazano, w jaki sposób), a następnie poinformować poszkodowanego na piśmie o planowanym terminie nie później niż na 2 dni przed dniem oględzin. Powodowało to to brak elastyczności w planowaniu wyjazdów terenowych, gdyż w praktyce wiąże się z koniecznością wysłania zawiadomienia na ok. 3 tygodnie przed wyznaczonym terminem i tym samym utrudnia lub uniemożliwia dobieranie celów wyjazdów (zaplanowanie oględzin dla kilku spraw w tej samej okolicy, w tym samym dniu). Proponowane zmiany umożliwiają dokonanie uzgodnienia telefonicznego terminu oględzin na dwa dni przed terminem doprecyzowują sytuacje, w których uzgodnione oględziny nie mogą się odbyć z winy organu lub z winy z powodu nieobecności poszkodowanego. 

Projekt rozporządzenia wyklucza możliwość prowadzenia oględzin bez obecności poszkodowanego lub jego pełnomocnika, co było możliwe w dotychczasowym brzmieniu rozporządzenia. Powyższa zmiana wynika z potrzeby zminimalizowania możliwości zebrania niepełnego materiału dowodowego, co będzie skutkowało skutecznym podważeniem wyników szacowania na drodze cywilnoprawnej.

Ponadto w celu uniknięcia ewentualnych sporów, komu przysługuje odszkodowanie w przypadku, gdy grunty są dzierżawione, a posiadane dokumenty tego nie precyzują, wprowadzono wymóg przedkładania zgody właściciela gruntu na pobranie odszkodowania przez korzystającego gospodarczo z gruntu.

Ministerstwo klimatu i środowiska proponuje także wprowadzić możliwość pozostawienia wniosku bez rozpoznania w przypadku, gdy wniosek został złożony po upływie terminu na jego złożenie. Pod rządami obecnych przepisów zdarzało się zgłoszeniu szkody polegającej na zagryzieniu przez wilki zwierząt z rocznym opóźnieniem. Nie dość, że nie można było wprost odmówić naliczenia odszkodowania (które w tej sytuacji jest niemożliwe do oszacowania), to jeszcze konieczny był wyjazd na oględziny. 

Zmiana w doprecyzowaniu czasu na zgłoszenie szkody jest szczególnie istotna w odniesieniu do zwierząt, w pasiece oraz w budowli stawów rybnych w gospodarstwie rybackim, jeżeli szkoda w tej budowli spowodowała albo może spowodować ubytek ryb. W tego rodzaju szkodach istnieje bowiem duże ryzyko szybkiego zatarcia się śladów i dowodów wskazujących przyczynę oraz „sprawcę” powstania szkody. Ponadto w przypadku szkód wyrządzonych w pogłowiu zwierząt istnieje konieczność szybkiej utylizacji padłych zwierząt. Szybkie zgłoszenie szkody pośrednio może świadczyć również o ciągłym doglądaniu zwierząt. 

Czas zgłoszenia jest również istotny przy szkodach w uprawach i płodach rolnych i plonach na użytkach zielonych, gdyż szkody te można potwierdzić jedynie w okresie zbiorów i wegetacji. 

Określenie czasu na złożenie wniosku w pozostałych przypadkach pozwoli uniknąć sytuacji, gdy długi upływ czasu powoduje zwielokrotnienie powstałej szkody. Taka sytuacja może mieć miejsce np. w przypadku działalności bobrów, powodującej zalania terenów, gdzie należałoby pilnie podjąć działania związane z obniżeniem poziomu wody. Zaproponowany maksymalny czas na złożenie wniosku w tych przypadkach – 30 dni i 6 miesięcy (w przypadku drzew nie owocowych) nie powinien sprawiać trudności poszkodowanym, a pozwoli również na usprawnienia w szacowaniu i wypłacie odszkodowań.

MKiŚ proponuje także wprowadzić możliwość odmowy wypłaty odszkodowania już na etapie rozpatrywania wniosku, a przed dokonaniem oględzin. Niekiedy zdarzają się bowiem sytuacje, że już na podstawie złożonego wniosku można stwierdzić, że odszkodowanie jest nienależne, co powinno skutkować możliwością zaprzestania działań. W tej chwili, w takich sytuacjach właściwy organ, pomimo wiedzy, że wniosek zostanie rozpatrzony negatywnie, jest zobowiązany do dokonania oględzin, co generuje niepotrzebne koszty i zwiększa wymiar czasu pracy niezbędny do obsługi takiej sprawy.