Odpowiedź: Poszerzenie drogi kosztem gruntów sąsiadujących z nią stanowi naruszenie prawa własności i nie może się odbyć bez podstawy prawnej. Ochronę własności gwarantuje Konstytucja RP. Ograniczenie lub pozbawienie własności może odbyć się wyłącznie na podstawie ustawy, natomiast wywłaszczenie dodatkowo za słusznym odszkodowaniem.
W przypadku, gdy gmina stara się poszerzyć istniejącą drogę bez zgody właściciela lub orzeczenia o wywłaszczeniu, takie działanie uznać należy za naruszające prawo. Należy przy tym podkreślić, że rozbudowa drogi jest inwestycją, która nie może odbyć się bez spełnienia określonych warunków, tj. uzyskania choćby decyzji o pozwoleniu na budowę. Planując taką inwestycje, w pierwszej kolejności organ samorządu terytorialnego winien zatem uzyskać decyzję o wywłaszczeniu działek przeznaczonych pod rozbudowę drogi lub odkupić od właścicieli niezbędne grunty. Dopiero wtedy można zgodnie z prawem przeprowadzić prace.
Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. – przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (DzU z 1998 r., nr 133 poz. 872 ze zm.) nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, niestanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem. W myśl ust. 3 ustawy odszkodowanie będzie ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości, na wniosek właściciela nieruchomości złożony w okresie od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2005 r. Po upływie tego okresu roszczenie wygasa. W praktyce oznacza to, że gmina może przejąć nieruchomości, które są w pasie drogowym bez odszkodowania.
Do tego jednak konieczne jest uzyskanie decyzji właściwego wojewody, orzekającej o przejściu na własność gminy danej nieruchomości. W praktyce może się jednak okazać, że grunt czytelnika znajduje się w pasie drogowym, zatem po uzyskaniu wszelkich niezbędnych decyzji gmina uzyska prawo własności tej części gruntu bez obowiązku zapłaty odszkodowania, bowiem upłynął już okres, w którym można było zgłaszać związane z tym roszczenia.
