Odpowiadając na wniosek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 29 grudnia 2024 r. o uwzględnienie sytuacji rolników gospodarujących na glebach ciężkich i dostosowanie wymogów normy GAEC 6 do specyfiki produkcji rolniczej w szczególnych warunkach, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało 1 lutego 2024 r. następujące informacje.
MRiRW: Norma GAEC 6 to podstawowy i obowiązkowy element płatności
W piśmie do KRIR resort rolnictwa podkreśla, że zasady warunkowości, czyli normy GAEC 6 są obowiązkow i ni emożna od nich odstąpić w ramach obecnej WPR na lata 2023 - 2027.
- Warunkowość, w tym norma GAEC 6, jest to podstawowy, obowiązkowy element płatności, co wynika z przepisów unijnych, tj. rozporządzenia 2021/2115 (1) i państwo członkowskie nie może od niego odstąpić. Mając na uwadze doświadczenia z pierwszego roku wdrażania Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR), w tym warunkowości, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi widzi potrzebę wprowadzenia pewnych zmian i uproszczeń w tych obszarach.
GAEC 6: Będą zmiany w PS WPR
MRiRW poinformowało też, że obecnie procedowany jest kolejny projekt zmian w PS WPR.
- W nawiązaniu do postulatów określonych w piśmie w zakresie zmniejszenia powierzchni utrzymania okrywy jesienno-zimowej gleby lub wprowadzenia utrzymania tej okrywy w okresie jesiennym, oraz wprowadzenia wyjątku dla roślin późno schodzących z pola, zgodnie z informacją przekazaną w poprzednich pismach, uprzejmie wyjaśniono, że obecnie procedowany jest kolejny projekt zmian w PS WPR - czytamy w piśmie.
Różne sposoby na utworzenie różnej okrywy glebowej
Jak informuje resort rolnictwa, zmiany dotyczą m.in.: doprecyzowania wymogów normy GAEC 6 poprzez wprowadzenie drugiego terminu utrzymania okrywy glebowej dla upraw wcześnie zbieranych z pola oraz wprowadzenia wyłączeń z wdrażania wymogów normy w przypadku upraw późno zbieranych z pola, po których nie ma możliwości zastosowania działań ochronnych. Niemniej jednak wprowadzenie przedmiotowych zmian wymaga zgody Komisji Europejskiej.
Ministerstwo rolnictwa zaznacza w piśmie do KRIR, że dodatkowo, w przepisach zostały przyjęte rozwiązania dające rolnikom różne sposoby na utworzenie okrywy glebowej. Jest to m.in. zarówno: okrywa roślinna (uprawy ozime, trawy na gruntach ornych, międzyplony ozime, samosiewy), jak i pozostawienie ścierniska, grunty pokryte resztkami pożniwnymi, czy mulcz.
Kary za nieprzestrzeganie normy GAEC 6
MRiRW informuje KRIR, że nie ma podstawy prawnej do zawieszenia normy GAEC 6 czy też do zawieszenia kontroli normy. Ale ważna jest jeszcze sprawa kar dla rolników za jej nieprzestrzeganie.
- W tym kontekście należy jednak mieć na względzie, że kary administracyjne (2), nakładane na rolników i innych beneficjentów w systemie warunkowości, w przypadku stwierdzenia niezgodności, wynoszą co do zasady 3% całkowitej kwoty płatności. W zależności od stopnia naruszenia, kara może zostać obniżona do 1% lub zwiększona do 5%. Wysokość kary administracyjnej z tytułu nieprzestrzegania warunkowości wynika z oceny niezgodności według kryteriów: zasięgu, dotkliwości, trwałości, a także musi uwzględniać fakt, czy niezgodność wynikała z zaniedbania (nieumyślna), czy też jest efektem celowego działania rolnika. W systemie kar została przyjęta również tzw. drobna niezgodność - tłumaczy MRiRW.
Drobna niezgodność i odstępstwo od kary
Jak informuje resort rolnictwa, zgodnie z art. 85 ust. 3 rozporządzenia 2021/2116 (3), jest to taka niezgodność, która nie wywiera konsekwencji lub wywiera jedynie nieistotne konsekwencje na osiągnięcie celu danej normy lub danego wymogu. W ramach oceny wagi według kryterium zasięgu, dotkliwości i trwałości, o której mowa w art. 85 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia 2021/2116, drobna niezgodność została ustalona na poziomie maksymalnie 3 punktów.
- Tym samym jeżeli w ocenie spełniania wymogów normy GAEC 6 przez kontrolerów ARiMR zostanie stwierdzona drobna niezgodność, wówczas nie stosuje się kary administracyjnej, natomiast rolnik jest informowany o możliwych działaniach naprawczych mających na celu usunięcie stwierdzonych drobnych niezgodności - kończy swój list do KRIR MRiRW.
