Ministerstwo rolnictwa przesłało do konsultacji społecznych projekt ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw, która ma na celu wdrożenie nowych przepisów UE dotyczących sektora owoców i warzyw oraz zwiększenie efektywności nadzoru nad artykułami rolno-spożywczymi.
Zasady kontroli jakości handlowej
W szczególności w projekcie ustawy zaproponowano przepisy doprecyzowujące zasady kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych i postępowania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHAR-S).
Obecnie kwestie dotyczące jakości handlowej owoców i warzyw wynikające z przepisów UE są ujęte w tzw. „ustawie owocowo-warzywnej”. Zmiany w unijnych przepisach wymusiły przeniesieniu do ustawy o ijhar-s przepisów dotyczących jakości handlowej owoców i warzyw oraz uzupełnieniu jej o nowe przepisy UE, obejmujące także kwestie jakości handlowej bananów oraz owoców suszonych.
Zobacz także:Jaka minimalna powierzchnia działki kwalifikuje się płatności?
Sankcje karne za oszustwa
W projekcie ustawy przewidziano również wprowadzenie do ustawy o jhar-s sankcji karnej za oszustwa żywnościowe oraz określono zasady współpracy IJHAR-S z organami ścigania w zakresie wymiany informacji o oszustwach żywnościowych. Ma to na celu zwiększenie efektywności nadzoru nad artykułami rolno-spożywczymi, w tym przede wszystkim nad ich jakością handlową w produkcji i w obrocie.
Projekt ustawy uzupełnia definicję artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego, o produkt, w oznakowaniu którego nie podano żadnych informacji w oznakowaniu (tj. zarówno w zakresie nazwy, składu oraz producenta).
Obecne brzmienie definicji nie pozwala na zastosowanie surowszej sankcji wobec producentów, którzy wprowadzają do obrotu produkty bez żadnych informacji. Doprecyzowano również, że artykułem rolno-spożywczym zafałszowanym każdorazowo będzie produkt, którego nazwa lub skład będą niezgodne z przepisami, a także produkt, w którym podano niezgodne z prawdą informacje odnośnie do pochodzenia, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości.
Importerzy żywności obciążeni kosztem kontroli
W projektowanej ustawie wprowadza się również regulację przewidującą obciążanie importerów kosztami kontroli granicznej niezależnie od tego czy stwierdzono nieprawidłowości w trakcie takiej kontroli czy też nie. Koszty będą miały charakter stałej opłaty.
Zdaniem resortu rolnictwa Polska jako istotny eksporter żywności ma dobrą markę jako producent żywności i musi zminimalizować ryzyko wprowadzenia do obrotu artykułów rolno-spożywczych, które nie spełniają unijnych wymagań jakości handlowej. Takie ryzyko występuje szczególnie przy imporcie artykułów rolno-spożywczych z krajów trzecich, gdzie wymagania dotyczące produkcji rolnej czy też przetwórstwa odbiegają od unijnych standardów. Istnieje realne ryzyko, że brak odpowiednich działań polskich władz może doprowadzić do sytuacji, kiedy polska żywność eksportowana na wiele rynków zagranicznych i ciesząca się dobrą opinią straciłaby swoją pozycję z uwagi na obecność na polskim rynku importowanych surowców, wytworzonych bez zachowania europejskich wymogów jakościowych.
Dlatego należy wzmocnić graniczną kontrolę jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych prowadzona przez organy Inspekcji, która dysponuje bardzo ograniczonymi zasobami kadrowymi. W takim stanie rzeczy przeprowadzenie odpowiednich kontroli na rynku wewnętrznym oraz kontroli granicznych jest bardzo utrudnione i może nie zagwarantować osiągnięcia celów ochrony rynku i konsumentów przed artykułami rolno-spożywczymi nieodpowiedniej jakości.
Przy założeniu, że organy IJKAR-S przeprowadzałyby rocznie 80 tys. kontroli granicznych, a zryczałtowana opłata za kontrolę wynosiłaby 240 zł (w zależności od liczby kontrolowanych partii), wpływy do budżetu wynosiłyby rocznie ok. 19 mln zł. Przewiduje się, że liczba kontroli granicznych będzie sukcesywnie wzrastać, co jest związane ze wzrostem międzynarodowej wymiany handlowej na rynku rolno-spożywczym. Będzie to również wymagało zwiększenia środków przeznaczanych na badania laboratoryjne kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych.
Ministerstwo rolnictwa podkreśla, że wartość importu towarów rolno-spożywczych do Polski w 2023 r. wyniosła 33,2 mld EUR (152 mld zł). Oznacza to, że proponowane opłaty za kontrolę graniczną nie będą miały praktycznie wpływu na kondycję finansową importerów.
Kolejne kary za nieprzekazywanie danych rynkowych
Rząd proponuje także w celu zmobilizowania podmiotów objętych obowiązkiem raportowania danych rynkowych do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wprowadzenie kary pieniężnych za nieprzekazywanie danych rynkowych lub przekazywanie danych niezgodnych ze stanem faktycznym, a także za ich nieterminowe przekazywanie.
wk
Fot: Canva
