Ocena ekonomiczna gospodarstwa
Narzędzie do oceny ekonomicznej gospodarstwa rolnego opracowane zostało w Zakładzie Rachunkowości Gospodarstw Rolnych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarski Żywnościowej-PIB (IERiGŻ-PIB) na zamówienie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) w 2020 roku. Głównym celem powstania narzędzia było wsparcie rolników w zarządzaniu gospodarstwami rolnymi przy pomocy prostej analizy. Od 2022 roku narzędzie było dostosowywane do wybranych wytycznych opracowanych w ramach PS WPR 2023-2027 tak, aby beneficjenci programów mogli wywiązać się z obowiązków prowadzenia rachunkowości rolnej oraz przygotowania zestawień przychodów, sprzedaży, czy też wykazu faktur.
Zobacz także: Kalkulator SO: Jak policzyć wielkość ekonomiczną gospodarstwa?
Jaki jest cel Kalkulatora SO?
Podstawowym celem narzędzia jest zarządzanie gospodarstwem rolnym. Pozwala ono prowadzić uproszczoną rachunkowość oraz ewidencję przychodów i rozchodów w ramach interwencji takich jak Premie dla Młodych Rolników, Rozwój małych gospodarstw. Istnieje również możliwość prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów oraz zdarzeń o charakterze niefinansowym m.in. w ramach I.10.1.1 Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność. Dodatkowo rolnicy mogą:
- obliczać sprzedaż swoich produktów rolnych
- oraz obliczać przychód w związku z prowadzoną w gospodarstwie działalnością rolniczą i okołorolniczą, w celu ustalenia ich udziału we wszystkich przychodach rolnika (przydatne w przypadku interwencji Premie dla młodych rolników).
- Na potrzeby realizacji operacji, rolnicy mogą ewidencjonować transakcje związane z realizowanymi operacjami. Mogą przygotowywać wykazy faktur oraz dowodów poniesionych wydatków, co jest niezbędne w przypadku składania wniosku o płatność.
- Rolnicy mogą także prowadzić ewidencję przychodów na potrzeby ubezpieczeń oraz szacowania strat spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi.
Narzędzie wykorzystywane jest szczególności do prowadzenia:
- sprzedaży bezpośredniej,
- dostaw bezpośrednich,
- rolniczego handlu detalicznego (RHD),
- działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (MOL),
- oraz działów specjalnych produkcji rolnej.
Narzędzie jest przydatne w szczególności w przypadku składania wniosku o płatność. Biorąc pod uwagę, że w bieżących naborach samo prowadzenie ewidencji VAT nie spełnia wymogu prowadzenia rachunkowości, warto jest korzystać z narzędzia na potrzeby złożenia wniosku o płatność.
Co znajdziemy w narzędziu?
W ramach narzędzia możemy odkryć moduły takie jak: Typologia i wielkość ekonomiczna gospodarstwa, Zasoby i nakłady pracy, Stan kasy oraz rachunku bankowego, Przychody i Rozchody, Analiza, Raporty/ Zestawienia/ Sprawozdania/ Ewidencje/ Księgi. Dodatkowo w ramach narzędzia uruchomiona ma zostać funkcjonalność: Symulacja ekonomiczna możliwej wielkości kredytu oraz wartości inwestycji.
Jak działa?
- Po odpaleniu narzędzia w excel, zostaniemy poproszeni o uzupełnienie danych identyfikacyjnych producenta rolnego, niezbędnych do zapisania pliku.
- Podajemy imię, nazwisko oraz numer identyfikacyjny (np. PESEL lub NIP).
- Mamy możliwość dostosowania zakresu rejestrowanych danych do potrzeb rolnika (arkusz ‘Informacje_podstawowe’ - > wstążka ‘Narzędzie OE GR’ -> przycisk ‘Modyfkuj’ -> zakładka ‘Cele’.
- W zależności od potrzeb należy w odpowiednich polach zaznaczyć preferencje. W efekcie, po kliknięciu w przycisk ‘Ok’ skoroszyt dostosuje zakres rejestrowanych danych ukrywając bądź odkrywając właściwe wiersze, kolumny i arkusze.
- Rejestrowanie danych dotyczących:
- zasiewów;
- stada zwierząt;
- zasobów i nakładów pracy;
- stanu kasy oraz rachunku bankowego;
- przychodów i rozchodów (odpowiednio w arkuszach: ‘Uprawy’; ‘Zwierzeta’; ‘Zasoby_i_naklady_pracy’; ‘Stan-kasy-oraz-rach-bankowego’; ‘Przychody’; ‘Rozchody’).
Raz wprowadzone dane mogą być wielokrotnie wykorzystane w analizie bądź różnych zestawieniach. Dane wprowadzane są przy pomocy specjalnych formatek z zastosowaniem kontroli ich poprawności. - Operacje na danych wykonuje się po kliknięciu odpowiedniego przycisku na wstążce ‘Narzędzie OE GR’.
Narzędzie niewątpliwie może być przydatną rzeczą zarówno dla doradcy jak i dla samego rolnika. Pełny wgląd w sytuację ekonomiczną i finansową swojego gospodarstwa rolnego może uchronić od ciężkiej sytuacji finansowej, zaciągnięcia zbyt wielu kredytów lub przeinwestowania. Jednocześnie narzędzie pozwolić ma w pełni określić przychody z gospodarstwa i pomóc zaplanować jego rozwój.
Agata Stachowiak
Fot: Sierszeńska
