Rolnicy dotknięci skutkami tegorocznej suszy bardzo liczą na rządową pomoc w tym zakresie. W budżecie na 2023 rok jeszcze rząd Mateusza Morawieckiego zaplanował kwotę prawie 1,5 mld zł na pomoc suszową. Ale żeby z niej skorzystać straty w gospodarstwie rolnym musza wynosić minimum 30 proc. Z otrzymanych z systemu protkołów wynika, że wiele gospodarstw się na to wsparcie nie załapie.
Komisja podaje wyższe straty, aplikacja niższe
W związku z licznymi sygnałami niezadowolenia wśród rolników z protokołów szacowania strat i ich kalkulacji skierowaliśmy do MRiRW zapytanie czy system uwzględniał raporty gminnych komisji suszowych jeżeli różnica pomiędzy szacowaniem strat przez aplikację i przez gminne komisje wyniosła 30 proc.?
W odpowiedzi Biuro Prasowe MRiRW poinformowało nas, że podstawą funkcjonowania aplikacji publicznej za pośrednictwem, której szacowane są szkody powstałe w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych są przepisy § 13zzd rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
- Zgodnie z przepisami § 13zzd ust. 13 w przypadku, gdy producent rolny we wniosku o oszacowanie szkód poda procentową wysokość szkód spowodowanych przez suszę w poszczególnych uprawach wyższą niż ta wysokość ustalona na podstawie danych Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowego Instytutu Badawczego - do obliczenia wysokości szkody przyjmuje się odpowiednio dane w tym zakresie Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowego Instytutu Badawczego - czytamy w odpowiedzi resortu rolnictwa.
Rozporzadzenie reguluje sprawę rozbieżności w szacowaniu strat
Jak wskazuje MRiRW, w przypadku gdy procentowa wysokość szkód ustalona zgodnie z ust. 13 różni się od procentowej wysokości szkód oszacowanej przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód spowodowanych przez suszę, do obliczenia wysokości szkody przyjmuje się:
- wyższą wysokość szkód spowodowanych wystąpieniem suszy, jeżeli różnica wynosi nie więcej niż 30% w stosunku do niższej wysokości szkód;
- niższą wysokość szkód powiększoną o 30%, jeżeli różnica wynosi więcej niż 30% w stosunku do niższej wysokości szkód;
- wysokość szkód ustaloną na podstawie danych Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowego Instytutu Badawczego, jeżeli zgodnie z ustaleniami tego instytutu wysokość szkód wynosi 0%.
Ponowne szacowanie strat suszowych nie jest możliwe
Pytaliśmy także resort rolnictwa o to, czy istnieje dla rolników możliwość odwołania się od otrzymanego raportu i kalkulacji strat oraz ponownego ich wyliczenia? W odpowiedzi MRiRW informuje, że dane zawarte w protokole albo kalkulacji oszacowania szkód są pobierane automatycznie z wniosku o oszacowanie szkód i administrator aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą” nie ma możliwości dokonywania żadnych zmian.
- Producent rolny ma prawo do wielokrotnego uzupełniania strat w poszczególnych uprawach w miarę ich obejmowania suszą wskazywaną przez System Monitoringu Suszy Rolniczej kolejnych upraw rolnych i wprowadzania innych zmian we wniosku - do czasu potwierdzenia ostatniego zgłoszenia poprzez podpisanie wniosku o oszacowanie strat Profilem Zaufanym. Podpisanie wniosku uruchamia proces generowania protokołu strat w gospodarstwie rolnym lub kalkulacji i uniemożliwia dokonywanie dalszych zgłoszeń lub dokonywania zmian. Przedstawiając powyższe należy podkreślić, że przy wypełnianiu wniosku producent rolny otrzymuje informację, iż po wysłaniu wniosku nie będzie możliwości wprowadzenia zmian. Jednocześnie należy zauważyć, że szacowanie szkód powstałych w wyniku suszy nie jest prowadzone w trybie postępowania administracyjnego - czytamy w korespondencji z ministerstwem rolnictwa.
Na co mogą liczyć rolnicy poszkodowani przez suszę?
Zwróciliśmy się także do MRiRW z pytaniem o to, z jakich form pomocy będą mogli skorzystać rolnicy, którzy nie przekroczyli 30 proc. strat w produkcji w swoich gospodarstwach w 2023 roku?
W odpowiedzi resortu wynika, że producenci rolni poszkodowani w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, w tym suszy mogą ubiegać się o:
- kredyt preferencyjny zarówno obrotowy na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej jak i na odtworzenie środków trwałych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Jednym z warunków ubiegania się o ten kredyt jest dołączenie do wniosku protokołu oszacowania szkód. O powyższe kredyty mogą ubiegać się producenci rolni, w których gospodarstwie rolnym powstały szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem suszy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w wysokości powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym z ostatnich trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły te szkody.
- udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na indywidualny wniosek rolnika, który poniósł szkody spowodowane przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników pomocy w opłaceniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odroczenia terminu płatności składek i rozłożenia ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek;
- zastosowanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa odroczenia i rozłożenia na raty płatności z tytułu umów sprzedaży i dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz ulg w opłatach czynszu, a także umorzenia raty płatności czynszu z tytułu umów dzierżawy, na indywidualny wniosek producenta rolnego, w którego gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej powstały szkody;
- udzielenie na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym, na indywidualny wniosek producenta rolnego.
Jak wskazuje MRiRW, pomoc w spłacie zobowiązań wobec Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, gminy oraz Krajowego Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest udzielana w formule pomocy de minimis.
