Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność
Program "Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność" w wersji dotacyjnej jest nazywany zwykle nową modernizacją gospodarstw, choć i zakresem wsparcia, i przewidywaną liczbą beneficjentów na pewno nie dorównuje dobrze znanej poprzedniczce. Z czterech przewidzianych w programie obszarów wsparcia, 21 listopada br. ruszył nabór na dwa z nich:
- obszar B, w którym wspierane są operacje dotyczące produkcji ekologicznej,
- obszar C, oferujący wsparcie na operacje dotyczące bezpiecznego dla konsumenta i efektywnego przedłużania trwałości produktów, przechowalnictwa oraz lepszego przygotowania do sprzedaży (w tym bezpośredniej).
Nabór dla pozostałych dwóch obszarów wsparcia ma ruszyć w 2025 roku – będą to:
- obszar A – dotyczący rozwiązań rolnictwa precyzyjnego w budynkach lub budowlach służących produkcji zwierzęcej,
- obszar D – dotyczący zakupu maszyn do zbioru.
Sporo ograniczeń w programie
Nowy program ze starą modernizacją łączy na pewno ograniczenie wielkości ekonomicznej gospodarstw, które mogą się o pomoc ubiegać. Zarówno w obszarze B, jak i C, górny limit to 250 tys. euro wielkości ekonomicznej, ale jest i dolny limit – gospodarstwo musi mieć min. 25 tys. euro SO (wartość produkcji standardowej). Wielkość ekonomiczną wyliczamy na podstawie upraw i średniorocznego stanu zwierząt z 2024 roku. Powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie wnioskodawcy nie może być większa niż 300 ha.
Dodatkowo należy udokumentować uzyskanie minimalnego przychodu z działalności rolniczej na kwotę 75 tys. zł w przypadku obszaru C i 45 tys. zł ze sprzedaży produktów ekologicznych w obszarze B. Pod uwagę bierzemy przychody uzyskane w przeciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy (dla przykładu, jeśli wniosek będziemy składać w grudniu 2024 r., możemy uwzględnić przychody od grudnia 2023 do listopada 2024). Przychód może być udokumentowany fakturą VAT lub fakturą VAT-RR, wydrukiem paragonu fiskalnego kas rejestrujących, rachunkiem, umową kupna sprzedaży wraz z potwierdzeniem przelewu, lub informacją z ewidencji sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych prowadzonej w związku z RHD.
Ekologia z certyfikatem
Dodatkowe obostrzenia przewidziano także dla rolników startujących w obszarze związanym z produkcją ekologiczną. W ich przypadku w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy, co najmniej 80% powierzchni UR gospodarstwa musi być objęte systemem rolnictwa ekologicznego lub co najmniej 50% powierzchni UR i cała produkcja zwierzęca, której dotyczy operacja muszą również być objęte systemem rolnictwa ekologicznego.
Konieczny wzrost GVA
Podobnie jak w starej modernizacji tak i w tym programie, inwestycja musi się przyczynić do wzrostu wartości dodanej brutto (GVA) w gospodarstwie co najmniej o 10% w odniesieniu do roku wyjściowego poprzez realizację co najmniej jednego z działań:
- racjonalizację technologii produkcji,
- wprowadzenie nowoczesnych, w tym cyfrowych technologii lub innowacji,
- zmianę profilu produkcji,
- poprawę jakości produkcji,
- zwiększenie wartości dodanej produktu.
Jest to o tyle istotne, że konstruując biznesplan będziemy musieli wykazać wzrost GVA, bazując właśnie na jednym z powyższych działań. Co więcej, jest to katalog zamknięty, a powiększenie powierzchni użytków rolnych gospodarstwa w roku docelowym lub wzrost obsady zwierząt (co dotychczas było chyba najłatwiejszym sposobem wykazania wzrostu GVA) można będzie wykazać w biznesplanie jedynie w sytuacji, w której miałoby to jednoczesny związek ze zmianą profilu produkcji lub wprowadzeniem nowoczesnych, w tym cyfrowych technologii, lub innowacji. Zwiększenie obsady zwierząt można będzie wykazać jedynie, jeśli będzie ono bezpośrednim wynikiem realizowanej operacji (np. dotyczącej modernizacji budynków inwentarskich).
Trzeba też pamiętać, że zaplanowane zwiększenie to nie tylko obietnica, ale faktyczne zobowiązanie. Powiększenie powierzchni UR gospodarstwa do powierzchni gruntu zaplanowanej docelowo w biznesplanie i/lub zwiększenie obsady zwierząt musi nastąpić najpóźniej do dnia złożenia wniosku o płatność końcową i to powiększenie trzeba udokumentować.
Dodatkowo musimy pamiętać o racjonalności inwestycji – głównie dotyczy to zakupu maszyn. W modernizacji posługiwaliśmy się w tym zakresie ekspertyzą "Zasady doboru maszyn", teraz jednak takowej ekspertyzy nie wskazano, co nie oznacza, że ARiMR tej racjonalności nie będzie weryfikować.
Dużo możliwości w B
Obszar B pod względem zakresu kosztów kwalifikowanych jest chyba najlepszym programem pomocowym w PS WPR. Dofinansowaniem mogą być w tym przypadku objęte inwestycje dotyczące budynków inwentarskich do produkcji ekologicznej, do przechowywania, przygotowywania do sprzedaży, aż po zakup maszyn i urządzeń uprawowych związanych z produkcją ekologiczną. Bardzo atrakcyjnie wygląda także wysokość wsparcia. Maksymalna wysokość pomocy na jednego beneficjenta i na jedno gospodarstwo w obszarze B wynosi 1 mln 300 tys. zł, przy czym:
- 1 mln zł łącznie na inwestycje polegające na budowie lub modernizacji budynków, lub budowli służących do produkcji ekologicznej, lub zapewnieniu wybiegów oraz pastwisk dla zwierząt, lub budowie, lub modernizacji budynków do przechowywania owoców lub warzyw,
- 300 tys. zł w przypadku pozostałych inwestycji.
Jeśli chodzi o dofinansowanie to dla producentów ekologicznych zostało ono ustalony na poziomie 65%.
Co w obszarze C?
W obszarze C – dotyczącym przygotowania do sprzedaży, przechowywania – zakres możliwych do dofinansowania inwestycji określono dość ogólnie. Z regulaminu naboru wynika, że można w tym obszarze ubiegać się m.in. o wsparcie na:
- inwestycje polegające na budowie lub modernizacji budynków lub budowli,
- zakup nowego sprzętu do: przygotowywania, przechowywania, czyszczenia, sortowania, kalibrowania, konfekcjonowania produktów rolnych,
- inwestycje w odnawialne źródła energii, jeżeli stanowią element operacji, są powiązane z inwestycjami materialnymi oraz jeżeli wykorzystanie tych źródeł energii jest ekonomicznie uzasadnione.
Przy tak ogólnie skonstruowanym zakresie kosztów kwalifikowanych mogą się pojawiać liczne wątpliwości interpretacyjne, ponieważ o ile np. budowa nowoczesnej przechowalni do owoców w gospodarstwie sadowniczym nie budzi wątpliwości, o tyle np. budowa magazynu płaskiego do przechowywania ogólnie pojętych płodów rolnych wcale nie jest taka oczywista. Przydałoby się podobnie jak w niedawno zakończonym naborze na inwestycje dotyczące ochrony środowiska i klimatu, opublikowanie listy pytań i odpowiedzi, które rozjaśniłyby zasady ubiegania się o tę pomoc.
Podobnie jak w obszarze B, maksymalna wysokość pomocy na jednego beneficjenta i na jedno gospodarstwo w obszarze C wynosi 1,3 mln zł, przy czym:
- 1 mln zł – na inwestycje polegające na budowie lub modernizacji budynków do przechowywania owoców lub warzyw z zastosowaniem odpowiednich technologii przechowywania,
- 300 tys. zł na inne inwestycje związane z obszarem C.
Podstawowy poziom pomocy ustalono na 45%, dla młodych rolników przewidziano dofinansowanie do 65%.
Konieczne 4 punkty
Do tego też już zdążyliśmy się przyzwyczaić – punkty. Decydują one o kolejności rozpatrywania wniosków, ale aby wniosek w ogóle podlegał rozpatrywaniu, musi zebrać minimum 4 punkty. Dla każdego z obszarów wsparcia wyznaczono odrębne kryteria punktowe i tak:
- w obszarze dotyczącym produkcji ekologicznej punkty przyznaje się za:
- inwestycję, która przyczynia się do poprawy jakości produkcji – 3 punkty,
- udział w określonej formie współpracy (np. grupie producentów) – 2 punkty,
- inwestycję, która jest innowacyjna lub dotyczy rozwiązań cyfrowych – 3 punkty,
- inwestycję dotyczącą bezpiecznego i efektywnego przedłużania trwałości produktów, przechowalnictwa lub lepszego przygotowania do sprzedaży – 3 punkty,
- jeżeli operacja dotyczy ekologicznej produkcji zwierzęcej – 2 punkty;
- w obszarze C – dotyczącym przechowalnictwa – punkty przyznawane będą za:
- inwestycję, która przyczynia się do poprawy jakości produkcji – 3 punkty,
- udział w określonej formie współpracy (np. grupie producentów) – 2 punkty,
- inwestycję, która jest innowacyjna lub dotyczy rozwiązań cyfrowych – 3 punkty,
- uczestnictwo w systemach jakości – nawet do 5 punktów w zależności od wybranych systemów.
Wnioski tylko elektronicznie
Tak jak i w innych naborach z PS WPR, wnioski składamy wyłącznie drogą elektroniczną przez PUE ARiMR. Drogą elektroniczną Agencja będzie wysyłać do nas także powiadomienia o konieczności uzupełnienia wniosku, czy też zaproszeniu do zawarcia umowy. A zatem trzeba więc tradycyjnie uważać na otrzymywane z ARiMR SMS.
Ten artykuł pochodzi z wydania top agrar Polska 12/2024
czytaj więcej
