W Sejmie odbyło się posiedzenie komisji stałej do spraw monitoringu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej i akcesji nowych państw do Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy, która rozpatrzyła informację „na temat stanu realizacji i wdrażania WPR 2014-2020 w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych działań i propozycje zmian w celu uniknięcia zwrotu środków do budżetu UE”.
Ile pieniędzy w ramach PROW?
Budżet Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014—2020 (PROW 2014-2020) wraz z dodatkowymi środkami z okresu przejściowego w latach 2021 i 2022 wynosi ok. 18,2 mld euro (80,6 mld zł).
Zgodnie z obowiązującą regułą budżetową N+3, końcowy etap wdrażania PROW 2014-2020, wydłużonego o dwuletni okres przejściowy, upływa 31 grudnia 2025 r., a więc do końca okresu wdrażania PROW 2014-2020 pozostało niespełna dwa lata.
Wdrażanie PROW 2014-2020
Obecny stan kontraktacji dostępnych środków wynosi 97,2%, a kwota zrealizowanych płatności stanowi natomiast 80,1% budżetu Programu.
Zobacz także: Jak uzyskać w gospodarstwie maksymalną kwotę dopłat i ekoschematów za 2024 rok? Eksperci radzą
- Warto podkreślić, że porównanie stopnia wykorzystania środków na 2 lata przed końcem wdrażania PROW 2014-2020 wypada korzystniej w porównaniu do wdrażanego w poprzedniej perspektywie finansowej PROW 2007-2013 – mówił na posiedzeniu komisji wiceminister rolnictwa Stefan Krajewski.
MRiRW podkreśla, że najniższy poziom płatności odnosi się głównie do działań o charakterze inwestycyjnym, gdzie wsparcie wypłacane jest, co do zasady, po zakończeniu realizacji projektu inwestycyjnego.
Propozycja zmian w PROW
W celu możliwie najpełniejszego wykorzystania środków, na podstawie przeprowadzonych analiz ich wykorzystania w poszczególnych działaniach ministerstwo rolnictwa przygotowało propozycję zmiany PROW 2014-2020, która dotyczy realokacji środków.
Procedowana realokacja środków w głównej mierze dotyczy zwiększenia budżetu działania Modernizacja gospodarstw rolnych — obszar D (m.in. inwestycje dotyczące zakupu maszyn i urządzeń oraz budowy lub modernizacji budynków produkcyjnych). Na wdrażanie tego instrumentu skierowane zostanie dodatkowych 135 mln euro, co umożliwi sfinansowanie znacznej części wniosków złożonych w naborze z 2023 r. (złożono w nim wnioski na łączną kwotę ponad 2,5 mld zł).
Niezbędne do przesunięcia środki pochodzić będą głównie z budżetów instrumentów, w przypadku których zakończone zostały nabory lub kontraktacja, a zapotrzebowanie jest mniejsze od planowanego.
Kiedy zmiany w PROW wejdą w życie?
Propozycja realokacji środków została zatwierdzona przez Komitet Monitorujący PROW 2014-2020 w dniu 15 marca 2024. Proponowana zmiana wymaga jeszcze przyjęcia przez Radę Ministrów, a następnie zostanie skierowana do zatwierdzenia przez Komisję Europejską.
Jednocześnie, aby uniknąć konieczności odmawiania przyznania pomocy wnioskodawcom, których wnioski obecnie przekraczają dostępny limit środków, MRiRW opracował projekt nowelizacji rozporządzenia dotyczącego limitów dla PROW 2014-2020.
- Zmiana przepisów przewiduje, że wszystkie wnioski zawierające zapotrzebowanie przekraczające limit będą oczekiwały na dostępność środków, a w przypadku ich uwolnienia pomoc można przyznać najpóźniej do końca 2024 r. Obecnie nowelizacja jest przygotowywana do uzgodnień międzyresortowych – tłumaczył posłom wiceminister S. Krajewski.
Ministerstwo rolnictwa podkreśla, że ilość dostępnych środków w ramach poszczególnych instrumentów zmienia się na bieżąco wraz z postępem ich realizacji i jest zależna od wielu czynników, jak:
- kwot wnioskowanych w ramach poszczególnych naborów,
- aneksowania umów w zakresie wysokości przyznanej pomocy,
- rozwiązywania niektórych umów,
- różnic kursowych.
- Dlatego zakładamy, że w końcowym okresie realizacji Programu niezbędne będzie dokonywanie kolejnych przesunięć środków pomiędzy działaniami w celu optymalizacji wykorzystania budżetu – zapowiedział Stefan Krajewski.
Kiedy kolejne nabory wniosków?
Poza stałym monitorowaniem, analizowaniem oraz realokowaniem środków, w PROW 2014-2020 prowadzone będą ostatnie nabory wniosków (dotyczy działań, w których pozostały jeszcze dostępne środki, a jednocześnie możliwe jest zrealizowanie i rozliczenie projektów przed końcem 2025 r.).
W marcu 2024 r. zakończyły się nabory dla Inwestycji mających na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz w Zarządzaniu ryzykiem (dopłaty do ubezpieczeń).
W kolejnych miesiącach w wybranych województwach odbędą się nabory w ramach Zarządzania zasobami wodnymi, a także planowany jest kolejny nabór w ramach Zarządzania ryzykiem.
wk
Fot: Canva
