W trakcie największych od wielu lat protestów rolniczych, które przetaczają się przez cały kontynent, Parlament Europejski przegłosował kontrowersyjne rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law). Jego realizacja będzie miała bezpośredni wpływ na produkcję rolną. Choć przewiduje się także klauzulę „zatrzymania awaryjnego”. Więcej o tym pisaliśmy TUTAJ: Kontrowersyjna ustawa o odtwarzaniu przyrody przegłosowana! Co z zalewaniem gruntów rolnych?
Zalewanie terenów dobrowolne dla rolnika?
Teraz w tej sprawie po wielu zapytaniach ze strony rolników do Ministra Rolnictwa zgłosiła się Krajowa Rada Izb Rolniczych. Postawiono następujące pytania:
- Kiedy nastąpi realizacja tych przepisów i w jakim zakresie?
- Obecnie na tych terenach prowadzona jest działalność rolnicza - w jakim stopniu będzie to dotyczyło rolników, którzy osuszyli tereny i prowadzą na nich produkcję rolniczą.
Ministerstwo odpowiedziało, że Polska, mimo że głosowała przeciwko przyjęciu tych przepisów, m.in. z uwagi na niekorzystne konsekwencje dla sektora rolnego to zostało ono przyjęte, ponieważ większość państw członkowskich była za.
- Jednak, w wyniku uwag (m.in. Polski), złagodzono przepisy w zakresie ekosystemów rolnych i zwiększono elastyczność dla państw członkowskich – czytamy w odpowiedzi.
Obowiązki w ekoschematach
Państwa członkowie UE, będą musiały w zakresie odbudowy ekosystemów wprowadzić środki odbudowy, które będą miały na celu osiągnięcie na poziomie krajowym trendu wzrostowego dwóch z wymienionych wskaźników:
- liczebność motyli na obszarach trawiastych,
- zasoby węgla organicznego w glebach mineralnych gruntów uprawnych,
- odsetek gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności;
- zwiększenie liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego o 5% do 2030, 10% do 2040 r. i 15% do 2050 r. (względem poziomu krajowego określonego na pierwszy dzień miesiąca następującego po 12 miesiącach od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia),
- przywrócenie gleb organicznych wykorzystywanych w rolnictwie będących osuszonymi.
Działania te muszą być wprowadzone w odniesieniu do co najmniej:
- 30% obszarów do 2030, z czego co najmniej 1/4 ma być ponownie nawodniona,
- 40% obszarów do 2040, z czego co najmniej 1/3 ma być ponownie nawodniona (propozycja KE to odpowiednio: 50% i 1/2),
- 50% do roku 2050, z czego co najmniej 1/3 ma być ponownie nawodniona (propozycja KE to odpowiednio: 70% i 1/2).
Ponowne nawodnienie nie może odbyć się na gruntach innych niż rolnicze
Do obliczania stopnia realizacji celów, o których mowa w lit. a-c państwa członkowskie będą mogły zaliczyć środki odbudowy, w tym ponowne nawadnianie na obszarach:
- wydobywania torfu,
- innych niż użytkowane rolniczo i wydobycie torfu,
- maksymalnie do 40% tych obszarów.
- Co istotne, ponowne nawadnianie na gruntach rolnych pozostaje dla rolników dobrowolne. To na państwach członkowskich spoczywać będzie obowiązek osiągnięcia celów dotyczących ponownego nawadniania osuszonych torfowisk. Oznacza to, że to państwa członkowskie będą musiały tworzyć zachęty do ponownego nawadniania, aby uczynić je dla rolników atrakcyjną opcją, a także wspierać dostęp do szkoleń i doradztwa na temat korzyści płynących z ponownego nawadniania torfowisk. Dodatkowo, w przypadku ponownego nawadniania osuszonych torfowisk, możliwe będzie obniżenie celów ze względu na znaczący negatywny wpływ np. na infrastrukturę, budynki, przystosowanie się do zmiany klimatu lub inne interesy publiczne oraz jeżeli takie ponowne nawodnienie nie może odbyć się na gruntach innych niż rolnicze - zaznaczono w piśmie - zaznaczono w piśmie.
Jak rolnicy będą realizować założone cele?
Państwa należące do UE będą musiały opracować i przedłożyć przed komisją w terminie 24 miesiące od wejścia w życie rozporządzenia Krajowego Planu Odbudowy Zasobów Przyrodniczych. Przykładowo:
- w stosownych przypadkach ograniczenie intensywności wypasu oraz przywrócenie ekstensywnego wypasu z wykorzystaniem zwierząt gospodarskich i ekstensywnych systemów koszenia tam, gdzie zostały one porzucone,
- zaprzestanie zaorywania użytków zielonych,
- usunięcie niepożądanych zarośli lub nierodzimych plantacji na użytkach zielonych, terenach podmokłych, w lasach i na terenach o ubogiej roślinności,
- zwiększenie powierzchni użytków rolnych objętych m.in. rolnictwem ekologicznym lub system rolno-leśnym, uprawą wielogatunkową i płodozmianem, integrowaną ochroną roślin i gospodarką składnikami odżywczymi.
Jak informuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozowju Wsi, pierwsze sprawozdanie przekazane będzie do 30 czerwca 2028 roku. Kolejne sprawozdania co najmniej co trzy lata.
Bernat Patrycja
Źródło: WIR
Fot: Kolasińska
