W przypadku zbóż jarych o krótkiej wegetacji, w której muszą optymalnie wykorzystać potencjał środowiska jest to więc szczególnie cenne źródło wiedzy.
Jednym z elementów poprawiających opłacalność uprawy zbóż jest dobór właściwej odmiany. Dotyczy to zwłaszcza form jarych – o krótkim okresie wegetacji – narażonych na wiosenne przymrozki czy cykliczne majowe susze. Dlatego odmiana przeznaczona do siewu powinna być maksymalnie dostosowana do lokalnych warunków środowiska, w tym: presji patogenów, zasobności gleby, wielkości opadów oraz możliwości agrotechnicznych gospodarstwa. Zatem, zanim wiosną wsypiemy ziarno do siewnika należy poznać jego parametry. Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolnicze (PDOiR) dostarcza bowiem wielu cennych informacji o wartości gospodarczej odmian wpisanych do krajowego rejestru.
Pszenica jara: W kraju pszenicę jarą uprawia się obecnie na areale ponad 340 tys. ha, czwartym co do wielkości po mieszankach zbożowych jarych, jęczmieniu jarym i owsie. Główną zaletą tego gatunku jest dostarczanie do przerobu surowca o wysokich parametrach technologicznych, lepszych niż ze zbóż ozimych. Pszenica jara jest jednak dość wymagająca w odniesieniu do stanowiska i wrażliwa na niedobory opadów w okresie wegetacji.
Zbierana jest jako jedno z ostatnich zbóż, co należy uwzględnić podczas spiętrzania się letnich prac polowych. Z powodu późnego terminu dojrzewania jest też narażona na występujące – nie tylko w dwóch ostatnich sezonach – intensywne opady pod koniec lipca i w sierpniu, utrudniające zbiór zboża i powodujące spadek jakości jego ziarna
Pszenżyto jare: Pszenżyto jare jest zbożem najmłodszym w hodowli i uprawia się je głównie na cele pastewne. W strukturze zasiewów, łącznie z mieszankami, zajmowało w ostatnich latach zaledwie 2%, a wg danych GUS w 2014 r. jego udział zwiększył się do 3% (ponad 210 tys. ha). Zboże to największe znacznie ma w województwach pomorskim i zachodniopomorskim, a najmniejsze – w dolnośląskim i opolskim.
Owies: Momo wielu zalet agrotechnicznych powierzchnia uprawy owsa w Polsce zmniejsza się i wg GUS w 2014 r. wyniosła około 480 tys. ha. Zboże to najczęściej uprawiane jest w województwach: podkarpackim, mazowieckim i podlaskim, natomiast najrzadziej w województwach: opolskim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim.
Więcej o odmianach zbóż jarych w lutowym wydaniu "top agrar Polska" od str. 98.
