Ogółem roczne globalne straty w produkcji pszenicy związane z rdzami szacuje się na 4–5 mld dolarów. Rdza żółta doprowadziła w latach 2013–2015 do spadku światowej produkcji pszenicy o szacunkowej wartości rynkowej 979 mln dolarów rocznie. Grzyby rdzy (Pucciniales) stanowią jedno z najbardziej niszczycielskich zagrożeń dla upraw rolnych na całym świecie i są jedną z największych grup patogenów roślinnych. Rząd Pucciniales to ponad 8000 gatunków opisanych do tej pory.
Rdza brunatna atakuje już jesienią
Każda z nich ma swoje specyficzne warunki do rozwoju i infekcji. Rdza brunatna (Puccinia recondita) do infekcji potrzebuje temperatur od 2°C do 30°C oraz ok. trzygodzinnego zwilżenia liści w czasie kiełkowania zarodników i penetracji komórek liścia. Podczas rozwoju grzybni i zarodnikowania obecność wody jest zbędna. Do wytworzenia się zarodników sprawcy rdzy brunatnej wystarczy temperatura od 2°C do 10°C, dlatego coraz częściej jej objawy obserwujemy już jesienią oraz zimą, której w ostatnich latach jest niewiele. Rdza brunatna rozwija się oczywiście mocniej w temperaturach wysokich, zbliżonych do 20°C niż przy temperaturze 15°C, ale do zahamowania jej zarodnikowania dochodzi dopiero w temperaturze powyżej 35°C.
Rdza żółta coraz agresywniejsza
Coraz większym zagrożeniem jest rdza żółta, występowaniu której zazwyczaj przypisywano chłodną od 0°C do 13°C i deszczową pogodę. Niestety, od 2011 r. na terenie Europy w uprawach pszenicy i pszenżyta dominować zaczęły nowe rasy nazwane „Warrior” i „Kranich”, które w odróżnieniu od dotychczas obserwowanych, spowodowały wystąpienie choroby w nienotowanym dotąd nasileniu.
Zwalczanie rdzy nie jest trudne. Ze względu na szybkość infekcji trudniejsza do zwalczenia jest rdza żółta w stosunku do pozostałych. Skuteczną ochronę przed rdzami zapewniają substancje aktywne z grupy triazoli, strobiluryn czy SDHI. Zawsze lepiej wykorzystać mieszaninę dwóch substancji z różnych grup chemicznych.Więcej na temat rozpoznawania i zwalczania różnych gatunków rdzy w zbożach przeczytacie w najbliższym numerze top agrar Polska (5/2019) od str. 76.
