Po ubiegłorocznych jesiennych zaległościach z siewami ozimin jest szansa, że liczba hektarów obsianych pszenicą jarą wzrośnie. Na jej areał rzutowało także cyklicznie gorsze przezimowanie zbóż, zwłaszcza pszenic. W ostatnich latach obserwuje się natomiast wyraźny spadek powierzchni uprawy pszenicy jarej w Polsce. Według ARiMR w 2023 r. było to 157 tys. ha.
Niesprzyjająca pogoda i przyspieszone dojrzewanie roślin
W ostatnich latach zwiększyła się częstość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, powodujących znaczne straty w plonach. Ich główną przyczyną jest susza i skrajnie wysokie temperatury w okresie wegetacyjnym. Miniony sezon również należał do suchych, a brak opadów pod koniec kwietnia oraz suchy maj i początek czerwca znacząco wpłynęły na kondycję roślin. Wysokie temperatury w czerwcu i lipcu, połączone z deficytem opadów, przyspieszyły dojrzewanie roślin, natomiast sierpniowe opady utrudniły i opóźniły zbiory poletek z pszenicą jarą o kilka dni w porównaniu z wieloleciem.
Zobacz także: Dlaczego jęczmień żółknie?
Plony w rejonach
Wybierając odmiany do uprawy należy brać pod uwagę nie tylko średnią dla całego kraju, ale również wyniki plonowania w poszczególnych rejonach, ponieważ mogą one znacznie odbiegać od średniej dla kraju oraz wyraźnie różnić się także pomiędzy ocenianymi rejonami. W ostatnim trzyleciu w rejonie I, III i V najlepiej plonowała odmiana WPB Pebbles, w rejonie II – Mohican, w IV – Eskapada, a w VI – SU Ahab.
Uwzględniając czynniki środowiskowe, tj. wartość gleb, długość sezonu wegetacyjnego, rozkład temperatur oraz opadów w sezonie wegetacyjnym w doświadczeniach PDO w 2023 r., pszenica jara najlepiej plonowała w rejonie II, gdzie średnia ze wszystkich badanych tam odmian wynosiła 66,7 dt/ha. Z kolei najsłabsze wyniki odnotowano w rejonie III – 57,6 dt/ha. Z kolei różnica w średnich plonach pomiędzy najlepszym i najsłabszym rejonem kraju wynosi 9,1 dt/ha. Natomiast największe różnice pomiędzy odmianami występują w rejonie V. Najlepszy wynik uzyskała tam odmiana WPB Pebbles (70,1 dt/ha), najgorszy – Atrakcja (61,3 dt/ha; tab. 1.).
Susza zredukowała plony pszenicy jarej
Długo utrzymujące się wysokie temperatury w okresie dojrzewania ograniczyły plonowanie pszenicy jarej. Uzyskane plony były o 11,4 dt/ha niższe niż w roku 2022 i o 3,2 dt/ha niższe w porównaniu z rokiem 2021. Średni plon ziarna na przeciętnym poziomie agrotechniki (a1) dla odmian wzorcowych tego gatunku wynosił 57,9 dt/ha, natomiast na wysokim poziomie agrotechniki (a2) był o 7,7 dt/ha większy. W wieloleciu 2021–2023 najlepiej plonowała odmiana z grupy A – WPB Pebbles. W czołówce najlepszych odmian znalazły się również Pireus, Mohican i Klaudyna (tab. 2.).
