Owies głuchy wschodzi wiosną, od marca nawet do połowy maja. Ma to miejsce już w temperaturze 1–2°C, następne w 3–5°C, a kolejne w temperaturze 7–10°C. Dojrzała roślina wytwarza od 2 do 3 źdźbeł (zdarza się do 10), które osiągają wysokość od 60 do 130 cm (najczęściej 100 cm). Jedna roślina może wytworzyć od 50 do 500–1000 ziarniaków, które zazwyczaj dojrzewają przed zbiorem zbóż. Część z nich osypuje się przed żniwami, a pozostałe zanieczyszczają plon ziarna. Ziarniaki owsa głuchego wyposażone są w długą, 3–4-cm ość, za pomocą której w wyniku zmian wilgotnościowo-termicznych pomiędzy nocą i dniem mogą się przemieszczać po glebie (nawet kilkanaście cm), jak i w głąb gleby, nawet na głębokość kilku centymetrów (stąd nazwa potoczna owies chodzący).
Ziarniaki kiełkują zazwyczaj z głębokości 2–5 cm, jednak dzięki dużej zawartości substancji zapasowych – tłuszczu i skrobi, są w stanie kiełkować z głębokości 20–25 cm (również po wykonaniu głębokiej orki). Ich żywotność w glebie trwa od 2 do 10 lat.
Owies głuchy jest bardzo dobrze przygotowany do różnych warunków siedliskowych. Wykazuje się bardzo dużą konkurencyjnością względem rośliny uprawnej. Potrafi np. wydzielać do gleby inhibicyjne allelozwiązki z grupy fenoli, które ograniczają rozwój roślin uprawnych, np. pszenicy jarej czy jęczmienia jarego. Jest poza tym bardzo blisko spokrewniony ze zbożami (ta sama rodzina wiechlinowate), co może powodować komplikacje, np. krzyżowanie się z owsem zwyczajnym i tworzenie mieszańców wzbogacających glebowy bank o kolejne nasiona hybrydowe. Ponadto owies głuchy może być wektorem szkodników (np. mątwika zbożowego) i chorób (np. głowni pylącej, łamliwości podstawy źdźbła, rizoktoniozy czy fuzariozy) – zjawisko to określane jest mianem zielonego mostu.
Najgroźniejszy dla zbóż
Najbardziej narażone na konkurencję owsa są zboża jare w kolejności: owies i jego mieszanki z innymi zbożami oraz pszenżyto jare (brak jakiejkolwiek możliwości ochrony herbicydowej), pszenica jara i jęczmień jary (istnieje możliwość zastosowania herbicydów). Przyjmuje się, że w przypadku zbóż jarych już 5 roślin owsa głuchego na 1 m2 może zmniejszyć ich plon ziarna o 5–10%. Najbardziej pod tym względem narażony jest niechroniony owies zwyczajny, gdyż 200–300 roślin/m2 owsa głuchego może zmniejszyć jego plon o 50–70%, a pszenżyta jarego o 30–50%. Trochę lepiej wygląda sytuacja dla jęczmienia jarego, gdyż przy 100 roślinach/m2 owsa głuchego plon może spaść o 30–50% i pszenicy jarej: 70 roślin/m2 może spowodować spadek plonu ziarna o 40%.
Na tle zbóż jarych zdecydowanie korzystniej wygląda sytuacja zbóż ozimych, gdyż próg ekonomicznej szkodliwości owsa głuchego wynosi 10–25 roślin/m2. Najmniej podatne na konkurencyjne oddziaływanie owsa głuchego jest żyto ozime, następnie pszenica ozima, później pszenżyto ozime i jęczmień ozimy. Przykładowo 25–50 roślin owsa głuchego na 1 m2 w niechronionej pszenicy ozimej może zredukować jej plon jedynie o 8–15%. Jesienią w oziminach wschodzi niewiele siewek owsa głuchego, które i tak w większości wymarzną zimą, a ponadto istnieje możliwość zastosowania całkiem sporej grupy s.cz. herbicydów, skutecznie ograniczających owies głuchy jesienią.
Więcej o zwalczaniu owsa głuchego przeczytasz w najnowszym wydaniu „top agrar Polska”.
jd, fot. Daleszyński
