Pałecznica zbóż i traw poraża jęczmień ozimy, pszenicę ozimą, pszenżyto ozime. Coraz częściej pojawia się w uprawach zbóż ozimych w Polsce, jej objawy obserwujemy zwłaszcza na plantacjach jęczmienia ozimego.
Literatura wskazuje, że pałecznica jest jedną z ważniejszych chorób zbóż ozimych, zwłaszcza w chłodnym klimacie półkuli północnej, a jej presja zwiększa się z przedłużającą się chłodną wiosną.
W obrębie rodzaju pałecznica (Typhula spp.) można wyróżnić trzy gatunki:
-
Typhula incarnata,
-
Typhula ishikariensis,
-
Typhula phacorrhiza.
Wszystkie one były i są problemem na całym świecie. Grzyby te mają zdolność atakowania roślin w niskich temperaturach pod okrywą śnieżną lub gdy roślina uprawna jest bujnie rozwinięta – stąd największa presja Typhula incarnata jest obserwowana właśnie na roślinach jęczmienia ozimego.
Podczas spoczynku zimowego zasoby węglowodanów roślin są zmniejszone i roślina staje się mniej odporna na choroby. Osłabiony mechanizm obronny pozwala korzystać z rośliny gospodarza, jednocześnie unikając konkurencji i antagonizmu innych mikroorganizmów.
Choroba może przyczynić się do placowego przerzedzenia roślin. W przypadku porażenia występującego w małym nasileniu straty mogą być ograniczone przez silne krzewienie roślin sąsiednich. Silne zainfekowanie, a zwłaszcza uszkodzenie węzła krzewienia ozimin skutkuje ich zamieraniem.
Jak rozpoznać porażenie przez pałecznicę?
Pierwotnym źródłem patogenu są resztki porażonych roślin oraz gleba. Objawy: Szarobiała grzybnia pojawia się na gnijących, brunatniejących roślinach wiosną. Na liściach i źdźbłach widoczne są sklerocja, przyjmujące postać brązowych grudek. Sklerocja Typhula incarnata są prawie kuliste, bardziej lub mniej spłaszczone, mają kolor czerwonobrązowy lub jasnobrązowy, są szorstkie, o średnicy 0,5–4 × 0,3–3 mm. Grzyb infekuje najpierw najstarsze liście. Silne porażenie prowadzi do żółknięcia roślin, osłabienia krzewienia, a przy silnej presji patogenu do zamierania roślin.
Więcej na temat zwalczania pałecznicy zbóż i traw przeczytacie w najnowszym numerze top agrar Polska (1/2020) na str. 82-83.
Fot. Sawinska
