StoryEditor

Uprawa jęczmienia jarego. Czy to się opłaca?

Jęczmień jary na stałe zagościł w płodozmianie na polskich polach, chociaż w ciągu ostatnich 5 lat z uwagi na suszę jego zbiory zmniejszyły się z 2,7 do 1,3 mln ton. Nawet wczesny termin siewu jęczmienia jarego nie dawał gwarancji plonu gdy brakowało wody. Kiedyś często był wysiewany wiosną jako roślina następcza po burakach cukrowych. Czy uprawa jęczmienia jarego się opłaca? Sprawdzamy to na bazie aktualnych danych.
15.02.2023., 17:02h

Plony jęczmienia jarego mogą być wysokie tylko w przypadku współistnienia kilku czynników. Uprawie jęczmienia jarego sprzyja odpowiednie stanowisko glebowe, wysoki poziom agrotechniki, optymalne nawożenie, dostateczna ilość opadów atmosferycznych i dobór odmiany do warunków glebowych oraz regionu kraju. Jednak kluczowe są także koszty jego uprawy, a te - z uwagi na wzrost cen paliwa, materiału siewnego, nawozów czy środków ochrony roślin - znacznie wzrosły.

Zbiory i plony jęczmienia jarego w 2022 roku

Na podstawie prowadzonych szacunków, GUS ocenia, że powierzchnia uprawy zbóż ogółem w 2022 r. wyniosła ok. 7,2 mln ha, w tym powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi – ok. 5,8 mln ha, z tego jęczmienia zasiano ponad 0,6 mln ha. Plony jęczmienia jarego oszacowano na 39,5 dt z 1 ha, a zbiory na 1,3 mln ton.


Tabl. 1. Plony zbóż, rzepaku i rzepiku ogółem w latach 2010-2022


Wyszczególnienie

2010

2015

2017

2018

2019

2020

2021

2022 a)

2021

=100

w decytonach z 1 ha

zboża podstawowe

z mieszankami zbożowymi

35,1

36,7

40,0

32,3

35,2

44,8

42,6

45,9

108

pszenica ozima

45,7

47,6

51,1

43,0

46,4

54,2

51,8

54,4

105

pszenica jara

34,3

33,5

38,5

31,5

32,6

41,7

39,6

42,4

107

żyto

26,9

27,8

30,6

24,2

27,2

35,1

33,1

35,8

108

jęczmień ozimy

40,7

41,3

47,1

37,8

43,0

51,1

47,7

49,5

104

Jęczmień jary

33,0

33,0

38,0

29,5

32,1

40,0

37,8

39,5

105

owies

26,4

26,5

29,8

23,5

24,9

33,2

31,4

32,8

105

pszenżyto ozime

35,2

36,3

40,4

32,8

35,9

45,0

43,1

45,6

106

pszenżyto jare

28,4

28,4

32,9

25,1

27,5

36,4

33,7

35,7

106

mieszanki zbożowe ozime

30,9

30,9

34,4

28,2

30,6

38,1

36,6

37,5

103

mieszanki zbożowe jare

30,5

27,2

32,2

25,0

26,2

34,5

33,7

33,8

100

rzepak i rzepik ogółem

23,6

28,5

29,5

26,1

27,1

31,9

32,1

33,8

105

a) Wynikowy szacunek plonów w 2022 r.



Tabl. 2. Zbiory zbóż, rzepaku i rzepiku ogółem w latach 2010-2022

Wyszczególnienie

2010

2015

2017

2018

2019

2020

2021

2022 a)

2021

=100

w milionach ton

zboża podstawowe

z mieszankami zbożowymi

25,1

24,7

27,8

22,8

25,1

28,6

27,0

26,8

99

pszenica ozima

8,5

9,9

10,0

8,3

9,5

12,0

11,3

12,5

111

pszenica jara

0,9

1,1

1,7

1,5

1,5

0,6

0,9

0,9

100

żyto

2,9

2,0

2,7

2,2

2,5

3,0

2,5

2,3

93

jęczmień ozimy

1,0

1,0

0,9

0,8

1,0

1,4

1,4

1,5

108

Jęczmień jary

2,4

2,0

2,9

2,3

2,4

1,6

1,6

1,3

81

owies

1,5

1,2

1,5

1,2

1,2

1,7

1,7

1,5

92

pszenżyto ozime

4,2

4,7

4,7

3,6

4,1

5,9

5,2

5,3

102

pszenżyto jare

0,4

0,6

0,5

0,4

0,5

0,3

0,2

0,2

90

mieszanki zbożowe ozime

0,3

0,3

0,3

0,2

0,2

0,4

0,4

0,2

63

mieszanki zbożowe jare

3,0

1,9

2,6

2,3

2,3

1,7

1,9

0,9

51

rzepak i rzepik ogółem

2,2

2,7

2,7

2,2

2,4

3,1

3,2

3,6

113


W strukturze zasiewów przeważa jęczmień ozimy


Jak pisaliśmy na łamach top agrar Polska (lipiec 2022) w ostatnich latach rolnicy bardziej preferują uprawę zbóż ozimych niż jarych. Zakres i dynamikę zmian w strukturze zasiewów zbóż w ostatnich latach obrazuje rys. 1. Dane obejmują rok 2017 i 2020. Jest to stosunkowo krótki okres, jednak zmiany są duże. W omawianym czasie areał uprawy zbóż jarych zmniejszył się o ok. 1 mln ha, przy czym spadek dotyczył wszystkich gatunków z wyjątkiem owsa. W tym samym czasie powierzchnia uprawy zbóż ozimych zwiększyła się o 0,5 mln ha, głównie pszenicy i pszenżyta. O około 0,5 mln ha zwiększył się również areał uprawy kukurydzy na ziarno. Zmiany te tylko częściowo wynikają z suszy, która miała miejsce w latach 2018–2019.

struktura zasiewów w polsce


W tabeli 3. zawarte są różnice w plonowaniu ozimych i jarych form jęczmienia i pszenicy. We wszystkich latach badań formy ozime plonowały lepiej niż jare. Średnio w latach 2017–2021 jęczmień ozimy plonował lepiej niż jary, o ponad 19 dt z ha na przeciętnym poziomie agrotechniki oraz 24,5 dt z ha na poziomie wysokim. 




Kalkulacja uprawy jęczmienia jarego


Zbliża się wiosna, termin siewu jęczmienia jarego i składanie wniosków o dopłaty bezpośrednie dlatego warto podjąć ewentualną decyzję o zasianiu tego zboża jak najwcześniej. Jeżeli w strukturze zasiewów i płodozmianie jest miejsce dla jęczmienia warto zapoznać się z aktualnymi kosztami jego uprawy. Kalkulację przygotowali eksperci z Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu.

 

Kalkulacja uprawy 1 ha jęczmienia jarego (dane na luty luty 2023)

 

Nakład

Jednostka

Ilość

Cena

Wartość

 1. Materiał siewny

dt

1,7

293,92

499,66

 2. Nawożenie:

 

 

 

 

Saletra amonowa

dt

3

358,95

1076,85

Polifoska 6-20-30

dt

3

464,62

1393,86

 Ca/Mg co 4 lata

t

4

351,43

351,43

Razem nawożenie

 

 

 

2822,14

 3. Ochrona roślin

 

 

 

 

Razem ochrona

 

 

 

118,20

 4. Inne

 

 

 

 

    Sznurek

szt.

1

30,00

30,00

Razem inne

 

 

 

30,00

 5. Usługi

 

 

 

 

Zbiór kombajnowy

godz.

0,9

510,78

459,70

Prasa

godz.

0,75

221,67

166,25

Wapnowanie co 4 lata

godz.

0,5

240,51

30,06

Razem usługi

 

 

 

656,02

 6. Praca ciągnika

 

 

 

 

Uprawa ścierniska

godz.

1

133,22

133,22

Orka zimowa

godz.

3

133,22

399,66

Bronowanie

godz.

0,6

114,04

68,42

Wysiew nawozów (3x)

godz.

2,1

98,30

206,43

Uprawa przedsiewna

godz.

1,5

114,04

171,06

Siew

godz.

1,4

98,30

137,62

Opryski (2x)

godz.

1,8

98,30

176,94

Odbiór ziarna

godz.

1

114,04

114,04

Zwózka słomy

godz.

2

98,30

196,60

Transport zewnętrzny

godz.

2

114,04

228,08

Razem praca ciągnika

godz.

16,4

 

1832,07

 7. Podatek

 

 

 

135,90

 8. Ubezpieczenie uprawy

 

 

 

63,43

 9. OC rolników

 

 

 

3,90

Razem koszty bezpośrednie

 

 

 

6161,33

10. Koszty ogólnogospodarcze

 

 

 

1111,35

w tym amortyzacja

 

 

 

1096,84

11. Koszt pracy ludzkiej

godz.

28

22,80

638,40

Suma kosztów

 

 

 

7911,08

Wartość produkcji

 

 

 

 

Produkt główny (netto)

dt

50

105,72

5286,00

Ryczałtowy zwrot VAT

%

7

7,40

370,02

Cena brutto

zł/dt

 

 

113,12

Koszt produkcji ziarna

zł/dt

 

 

127,31

Przychód (ziarno)

 

 

5656,02

Produkt uboczny (słoma)

dt

20

 

529,65

Dopłata do mat. siewnego

zł/ha

 

 

80,00

Dopłata bezpośrednia

zł/ha

 

 

936,16

Razem przychód

 

 

 

7201,83

Wynik finansowy

zł/ha

 

 

-709,24

Zdolność odtworzenia majątku gospodarstwa

%

 

 

35,34

 oprac. bcz
Źródło: wir.org.pl, TAP, GUS

 

Bartłomiej Czekała
Autor Artykułu:Bartłomiej Czekała Dyrektor Działu Rozwoju Cyfrowego i Produktów Cyfrowych
Pozostałe artykuły tego autora
Masz pytanie lub temat?Napisz do autora
POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ
30. październik 2024 23:48