Pszenica w Australii jest ważną uprawą. Jak w każdym jednak przypadku, kiedy zboża zajmują sporą część płodozmianu, problemem są choroby grzybowe.
Australijscy farmerzy z jednej strony liczą w tym sezonie na bardzo wysokie plony, z drugiej jednak obawiają się większej presji ze strony chorób grzybowych, przede wszystkim rdzy, które potrafią niemal zdziesiątkować ich uprawy. Dlatego też naukowcy z m.in. z narodowej agencji naukowej CSIRO pracują nad odmianami odpornymi na rdzę źdźbłową i brunatną. Choroby te są jednymi z najgroźniejszych atakujących zboża w tym kraju. Badacze chcą wykorzystać w tym celu aż 5 genów, odpowiadających za zdrowotność pszenicy. Prowadzący badania dr Mick Ayliffe porównuje to do drzwi z 5 zamkami, które stają się wtedy bardzo trudne do sforsowania. Do tej pory geny odporności wprowadzano pojedynczo. W tym przypadku jest ich więcej, a sami naukowcy mówią żartobliwie o swoim projekcie "genowa kanapka". Australijskim badaczom pomagają naukowcy ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii czy Chin.
Testy oczywiście w polu
Pierwsze testy polowe roślin z nowymi genami dały bardzo dobre wyniki, a ich porażenie rdzą było zdecydowanie mniejsze niż obiektów kontrolnych (zestawienie liścia chorego i zdrowszego na zdjęciu). Jeśli nowe odmiany w procesie hodowli utrwalą odporność, to wynalazek zespołu naukowców może posłużyć nie tylko australijskim farmerom, ale też innym w innych częściach świata, gdzie rdze są największym zagrożeniem, jeśli chodzi o choroby zbóż. Badacze studzą jednak optymizm, bo są świadomi, że nawet tak dobre zabezpieczenie odporności, składające się aż z 5 genów, może zostać przełamane przez mutacje patogenów. Będzie to jednak trudniejsze niż w przypadku, kiedy odporność uzyskuje się po wprowadzeniu tylko 1 genu.
W Australii uprawa pszenicy to biznes wart 6 mld dolarów, dający bezpośrednio i pośrednio zatrudnienie 170 tys. osób. Szacunki podają, że epidemia jedynie jednego szczepu rdzy, oznaczonego symbolem Ug99, może kosztować tę branżę nawet 1,4 mld dolarów w ciągu dekady.
jd, fot. CSIRO
