Zgodnie z prawem UE, skracanie ogonów świń jako rutynowa procedura jest zabronione. Metoda ta jest jednak skuteczna w zapobieganiu zaburzeniom behawioralnym, polegającym na ich obgryzaniu. Obcinanie ogonów jest zatem dozwolone, po wykazaniu, że jest to niezbędne do ochrony zwierząt. Urazy ogonów spowodowane obgryzaniem mogą prowadzić do szkód w dobrostanie świń, ale także do strat ekonomicznych. Kanibalizm występuje niezależnie od rodzaju hodowli. Problem ten dotyczy również gospodarstw ekologicznych.
Pomimo intensywnych badań nie udało się dotychczas wskazać konkretnych przyczyn obgryzania ogonów. Istnieje wiele czynników decydujących o wystąpieniu kanibalizmu w poszczególnych fermach. Koncentrują się one na konstrukcji kojców, dostępnej przestrzeni, paszy, zdrowiu i genetyce.
Zobacz także: Eutanazja cierpiących zwierząt hodowlanych: przepisy dot. uśmiercania
Niezależnie od tego branża rolnicza w dalszym ciągu musi zmagać się z kwestią rezygnacji z obcinania ogonów. Wynika to z faktu, że procedura ta jest krytykowana przez społeczeństwo, ponadto za wprowadzeniem zakazu opowiadają się także politycy.
Konsorcjum na rzecz rezygnacji z obcinania ogonów u świń
Z tego powodu ministerstwo rolnictwa Niemiec powołało projekt KoVeSch – konsorcjum na rzecz rezygnacji z obcinania ogonów u świń. Wzięło w nim udział pięć rolniczych ośrodków badawczych i inni partnerzy naukowi. Należą do nich:
- Friedrich-Loeffler-Institut (FLI), Celle,
- Christian-Albrechts-University, Kiel,
- TLLR Turyngia,
- Stacja Doświadczalna Schwarzenau,
- Centrum Edukacji i Wiedzy Boxberg,
- Centrum Nauczania i Eksperymentów Futterkamp,
- VBZL Haus Düsse,
- Stacja Doświadczalna Wehnen.
Głównym celem niniejszego projektu było zapewnienie konkretnej pomocy hodowcom trzody chlewnej, aby w perspektywie średnioterminowej umożliwić im zaprzestanie obcinania ogonów produkowanym zwierzętom.
Maksymalny komfort w kojcu
Przed rozpoczęciem projektu partnerzy konsorcjum opracowali kompleksowe rozwiązania, które mogą zmniejszyć ryzyko obgryzania ogonów. Skoncentrowano się na modernizacji konwencjonalnych kojców do odchowu i tuczu prosiąt, do maksymalnie zoptymalizowanych kojców KomfortPlus. Wdrożono następujące punkty:
- obszerna powierzchnia kojców w celu stworzenia wyraźnych obszarów funkcjonalnych,
- zwiększona przestrzeń: 0,5 m²/zwierzę w kojcach odchowalni i 1,1 m² w tuczowych,
- strefa odpoczynku z niewielką liczbą szczelin w rusztach,
- różne strefy klimatyczne i oświetleniowe,
- urządzenia chłodzące,
- organiczny materiał wzbogacający od 7. dnia życia,
- stworzenie przestrzeni do rycia,
- dodatkowe zapewnienie otwartych poideł,
- stosunek zwierząt do poideł mniejszy niż 12: 1,
- wysoki stosunek liczby zwierząt do liczby miejsc do karmienia,
- rezygnacja z przemieszczania świń.
Kojce KomfortPlus zostały zdefiniowane jako najwyższy standard. Miał on być stopniowo obniżany, gdy tylko odchów świń bez ogonów zakończy się sukcesem. Uznano, że warunek ten będzie spełniony, jeśli maksymalnie 5% zwierząt będzie wykazywało gryzienie ogonów w każdym z trzech kolejnych cykli odchowu lub tuczu. Oznaczało to, że pod koniec tuczu maksymalnie 10% zwierząt mogło mieć obrażenia ogona.
Aby zapewnić porównywalność urazów, zespół zgodził się oceniać je zgodnie z niemieckim kodeksem punktacji świń (DSBS). W ramach wspólnego projektu, każda utrata długości była traktowana jako utrata częściowa. Obejmuje to również utratę końcówki ogona.
Podczas odchowu prosięta oceniano w 4. tygodniu życia, w 8. tygodniu życia i pod koniec odchowu w 10. lub 11. tygodniu życia. Przeprowadzono również trzy oceny w trakcie tuczu. Przeprowadzono je tuż po wstawieniu, w połowie tuczu i na krótko przed sprzedażą do rzeźni.
Zgodnie z tym schematem, w trakcie trzyletniego badania pięć gospodarstw testowych oceniło łącznie 196 grup w odchowalni i 126 grup w tuczu. Każda grupa obejmowała wszystkie kojce KomfortPlus.
W fazie odchowu w stacjach doświadczalnych przebywało 8649 zwierząt. Do końca okresu tuczu przeprowadzono 34 596 ocen ogonów. Jest to znaczna liczba danych, której nie udało się zebrać w żadnym innym projekcie dotyczącym kurtyzacji ogonów. Oprócz skaleczeń określono również koszty rezygnacji z kurtyzacji. Skupiono się na przebudowie kojców, zużytych materiałach oraz dodatkowej pracy.
Odchów: Pierwsze urazy ogonów
Pomimo kojców KomfortPlus, w trakcie chowu wystąpiły pierwsze urazy ogonów. Jednak ich nasilenie było bardzo zróżnicowane. Na przykład pod koniec odchowu na fermie próbnej 1. znajdowały się kojce, w których aż 96% prosiąt było rannych (rys. 1.). Tam obgryzanie ogonów objęło wszystkie kojce KomfortPlus.
W przeciwieństwie do tego polityka nieobcinania ogonów działała stosunkowo dobrze na farmach 3. i 5. Tam obgryzanie ogonów wystąpiło u 30% prosiąt w kojcach KomfortPlus. W tych stacjach w niektórych kojcach kanibalizm w ogóle nie wystąpił. Wszystkie dane odnoszą się do opublikowanych raportów końcowych projektu KoVeSch. Raporty nie podają dokładnej liczby zwierząt, których to dotyczy.
