Grypa jest ostrą, zakaźną i zaraźliwą chorobą wirusową świń, ludzi oraz wielu innych gatunków zwierząt, w tym również ptaków. Typowymi cechami infekcji w stadzie trzody chlewnej są duża zachorowalność mimo niskiej śmiertelności poważne straty ekonomiczne. Wynikają one przede wszystkim z utraty apetytu oraz zahamowania przyrostów masy ciała. Wirus grypy świń może być przyczyną zakażeń ludzi, dlatego jest potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego. Grupą ryzyka są osoby mające bezpośredni kontakt z trzodą chlewną, a więc hodowcy świń, pracownicy chlewni, czy też lekarze weterynarii obsługujący stada. Warto jednak pamiętać, że częściej ludzie zakażają świnie, a nie odwrotnie.
Jak świnie się zakażają?
Do zakażenia wirusem grypy dochodzi drogą kropelkową. Zakażeniu ulegają komórki nabłonka błony śluzowej nosa, krtani, tchawicy, oskrzeli i płuc. Wirusa grypy można wykryć w zakażonych tkankach już w pierwszym dniu po zakażeniu. Natomiast po ok. 5–7 dniach od infekcji wykazanie jego obecności w wydzielinach z dróg oddechowych jest zazwyczaj niemożliwe.
Wirus grypy po wniknięciu do organizmu świni uszkadza komórki nabłonka dróg oddechowych, co otwiera wrota do wnikania innym patogennym drobnoustrojom. Substancje uwalniane z zakażonych komórek nabłonka oraz z komórek fagocytujących cząsteczki wirusa mogą sprzyjać namnażaniu się bakterii przebywających w drogach oddechowych. W ten sposób do infekcji wirusowej dołącza bakteryjna, co z kolei powoduje konieczność zastosowania przez lekarza weterynarii antybiotyku.
Jakie są objawy grypy u świń?
Grypa obejmuje w ciągu kilku dni całe stado. Najczęściej zaczyna się wysoką gorączką, sięgającą 40,5–42°C, posmutnieniem, niechęcią do jedzenia i ruchu, a także przyśpieszonym oddechem. W kolejnych zakażonych grupach słychać napadowy kaszel, szczególnie po zmuszeniu zwierząt do ruchu. Po 2–3 dniach pojawiają się duszności, zapalenie spojówek wraz z wysiękiem surowiczym, który wypływa także z nozdrzy. Z powodu niechęci do jedzenia świnie zauważalnie chudną.
Po okresie inkubacji trwającym 1–3 dni, objawy kliniczne ujawniają się nagle. Zazwyczaj utrzymują się 5–7 dni i zanikają tak szybko, jak powstały. Zachorowalność na grypę sięga w zasadzie 100%. Śmiertelność jest niewielka, sięga od 1 do kilku procent w przypadku zakażeń mieszanych.
Ostra postać grypy świń występuje głównie u seronegatywnych prosiąt, czyli takich, które nigdy wcześniej nie miały kontaktu z wirusem grypy. Zakażenia podtypami H1N1, H1N2 lub H3N2 mają podobny przebieg kliniczny. Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na przebieg choroby. Oprócz statusu immunologicznego zwierząt, do czynników tych zaliczyć należy wiek, warunki środowiskowe, w których przebywają, presję wirusa i obecność innych patogenów krążących w chlewni, w tym przede wszystkim wirusa zespołu rozrodczo-oddechowego świń – PRRSV. Wtórne zakażenia bakteryjne m.in. Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida, Mycoplasma hyopneumoniae, Haemophilus parasuis i Streptococcus suis typu 2 mogą wyraźnie nasilać objawy kliniczne.
