StoryEditor

Jak rozwija się ziemniak?

W powszechnej opinii ziemniak to roślina jednoroczna. Tymczasem jest to rodzaj byliny, zatem jest rośliną wieloletnią. Z genetycznego punktu widzenia niektóre, stare, tradycyjne odmiany to niemal stuletnie organizmy! Wiedza o rozwoju tego gatunku pozwoli na precyzyjniejsze sterowanie agrotechniką.
24.02.2024., 08:00h

W naszych warunkach uprawiamy ziemniaki rozmnażane wegetatywnie (na świecie nadchodzi w tej kwestii rewolucja – patrz art. na str. 28), czyli wysadzamy bulwy. Zatem do określania terminu wykonania prac agrotechnicznych posługujemy się skróconą skalą BBCH, w której nie uwzględnia się rozwoju roślin z nasion.

image

Schemat kiełkującej bulwy ziemniaka

FOTO: Shutterstock

Zgodnie z zasadami skali BBCH, cykl rozwojowy roślin dzielimy na dwie kategorie: fazy główne i podrzędne. Główne fazy, które oznaczane są przez pierwszą cyfrę dwucyfrowego kodu, to m.in. kiełkowanie, rozwój liści, krzewienie, wzrost pędu, dalej fazy generatywne, jak np. kwitnienie i dojrzewanie. Natomiast fazy podrzędne to przykładowo rozwój liści, podzielony na pojawianie się kolejnych liści, a kwitnienie na 10 etapów (np. BCCH 64 to 40% rozwiniętych kwiatów, 6 to faza główna – kwitnienie, a cyfra 4 oznacza 40%).

Jak wygląda rozwój ziemniaka?

W ziemniaku mamy nieco inną sytuację. Rośliny rozwijają się bardzo intensywnie i tworzą kilka generacji organów, np. pędy wyrastają najpierw z oczka wierzchołkowego, potem z bocznych, liście pojawiają się na pędzie głównym, a następnie na bocznych, a pęd tworzy także rozgałęzienia kolejnych rzędów. Dlatego czasem spotyka się oznaczenie BBCH w skali trzycyfrowej, np. BBCH 105 to liść piąty liść na pędzie głównym, a BBCH 115 to liść piętnasty, natomiast BBCH 125 to piąty liść, ale na drugim pędzie wyrosłym z sadzeniaka. Trochę to skomplikowane, ale na potrzeby wyznaczania terminów agrotechnicznych w większości przypadków wystarcza oznaczenie dwucyfrowe.

Zobacz także:Rynek ziemniaków w nachodzącym sezonie

Druga sprawa to fakt, że w zasadzie w naszych warunkach nie powinno być tutaj mowy o kiełkowaniu nasion. Kiełkują jednak bulwy i dlatego wyróżnia się etap BBCH 0. W fazie głównej kiełkowanie mamy zatem następujące fazy:

  • BBCH 00: bulwa w stanie spoczynku;
  • BBCH 01: początek kiełkowania – kiełki poniżej 1 mm długości;
  • BBCH 02: kiełki do 2 mm;
  • BBCH 03: kiełki 2–3 mm;
  • BBCH 04: kiełki ponad 3 mm;
  • BBCH 05: początek formowania korzeni (niezależnie od długości kiełków);
  • BBCH 07: początek formowania pędów bocznych na kiełku (jeszcze przed wyłonieniem kiełka na powierzchnię gleby);
  • BBCH 08: wzrost pędu w kierunku powierzchni, rozwój łuskowatych liści na pędach;
  • BBCH 09: pędy przebijają glebę.
image

Rozwój ziemniaka fazy BBCH

FOTO: TAP

Zmiany w czasie kiełkowania ziemniaka

Bulwy po zbiorze i dojrzewaniu pozbiorczym (gojenie ran, wytworzenie korka, ustabilizowanie stosunku suchej masy do wody) wchodzą w fazę spoczynku. Okres jego trwania zależy m.in. od warunków w przechowalni, od odmiany, zastosowanych inhibitorów kiełkowania i trwa od 2 do 7 miesięcy. Na początku jest to tzw. spoczynek rzeczywisty, kiedy bulwy nie kiełkują nawet w sprzyjających do tego warunkach, a jest on efektem wysokiej koncentracji w bulwie naturalnych inhibitorów kiełkowania. Następnie ma miejsce spoczynek wymuszany, np. niską temperaturą czy zastosowanymi inhibitorami.

Kiełkowanie zachodzi dopiero po wysadzeniu sadzeniaków lub często rozpoczyna się jeszcze w przechowalni. Jest ono wynikiem spadku tzw. inhibitorów kiełkowania, a następnie wzrostu koncentracji auksyn. Kiedyś przyspieszano ten proces, traktując bulwy fitohormonami – gibereliną czy tiomocznikiem.

Pozostało 73% tekstu
Ten artykuł jest dostępny w Strefie Premium.
Czytaj i oglądaj bez ograniczeń! Zyskaj dostęp do Strefy Premium już za 19,90 zł za pierwszy miesiąc. Dla prenumeratorów dostęp gratis po zalogowaniu
Prenumeratorzy top agrar Polska mogą korzystać ze Strefy Premium za darmo! Kliknij, by dowiedzieć się, jak się zarejestrować.
Tomasz Czubiński
Autor Artykułu:Tomasz Czubiński

redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie ochrony, uprawy i nawożenia roślin

Pozostałe artykuły tego autora
Masz pytanie lub temat?Napisz do autora
POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ
02. listopad 2024 16:18