Bydło jest naturalnie przystosowane do zimy, ale zdolność do utrzymania ciepła zależy od takich czynników, jak zimowa sierść, ocena kondycji ciała (BCS), odżywianie i sucha sierść. Prawidłowe zarządzanie zdrowiem bydła zimą ma kluczowe znaczenie w utrzymaniu wydajności. Stres spowodowany zimnem zwiększa ich zapotrzebowanie na energię, a bez wystarczającego spożycia energii może prowadzić do utraty wagi i pogorszenia kondycji ciała.
Warstwa tłuszczu to warstwa izolacyjna
Warstwa tłuszczu bydła stanowi izolację dla organizmu i ochronę przed stresem. Zdrowa krowa mięsna ze wskaźnikiem kondycji ciała na poziomie 3 BCS ma dobrą warstwę tłuszczu, która pomaga izolować ciało i zmniejsza ilość energii potrzebnej do utrzymania ciepła. U takich krów dolna temperatura krytyczna, czyli temperatura, w której organizm zaczyna zużywać dodatkową energię, aby utrzymać ciepło ciała wynosi około – 7°C, ale tylko kiedy zwierzęta mają suchą, grubą zimową sierść. Warto wziąć po uwagę fakt, że stosunkowo ciepła jesień, z którą mamy do czynienia od lat, nie powoduje wzrostu zimowej sierści i często zwierzęta nie dążą stworzyć grubej warstwy okrywy zanim temperatury spadną do -10°C. Warto o tym pamiętać sprawdzając ich kondycję.
Krowy w dobrej kondycji mogą radzić sobie z niskimi temperaturami bez potrzeby dodatkowego uzupełniania energii, dopóki odczuwalna temperatura wiatru nie spadnie poniżej ich dolnej temperatury krytycznej (LCT).
Spadek masy ciała krów
Jeżeli organizm musi zmagać się ze stresem po przekroczeniu tej temperatury krytycznej zaczyna zużywać własne zapasy tłuszczu przez co zwierzęta tracą masę ciała. Jedną z metod, którą warto rozważyć jest wprowadzenie do dawki dodatkowego tłuszczu w dawce już jesienią, aby nieco poprawić ich kondycję przed zimą. Warto dodać, że jeśli takie temperatury utrzymują się około 2 tygodni, zwierzę bez odpowiedniej dawki paszy może stracić nawet 1 pkt w skali BCS, a więc kilkadziesiąt kg.
Warto dodać, że krowy o słabszej kondycji, mają niższy próg stresu, gdyż zaczynają zużywać własne zapasy przy temperaturze -3°C. Spadek masy ciała to nie jedyny problem, bo konsekwencją mogą również być problemy z porodem lub rozrodem, a rodzące się po ciężkiej zimie cielęta mogą być słabsze.
O czym należy pamiętać zimą?
Co ciekawe mokra sierść powoduje, że stres związany z zimnem zwierzę może odczuwać już przy temperaturze 11°C. Wilgotną zimą, zwłaszcza przy mroźnym deszczu i wietrze, utrzymanie kondycji ciała staje się trudne, ponieważ krowy zużywają dodatkową energię, aby się ogrzać.
Oprócz wilgoci dla organizmu też trudny jest wiatr, gdyż zwiększa utratę ciepła, podwyższając zapotrzebowanie na energię. Zapewnienie osłon przed wiatrem zmniejsza zapotrzebowanie na energię poprzez minimalizację utraty ciepła, pomagając krowom utrzymać kondycję. W przypadku krów, które mają osłony chroniące przed wiatrem, temperatura otoczenia może być użyta do oszacowania zapotrzebowania na energię.
Żywienie krów w chłodne dni
Aby zaspokoić zapotrzebowanie energetyczne bydła w okresie stresu związanego z zimnem, ważne jest, aby nie wprowadzać drastycznych zmian w ich dziennych racjach, ale zapewnić im stałą, wysokoenergetyczną paszę podczas przedłużających się chłodnych okresów. Zamiast tego przez tydzień lub dwa warto podawać więcej tej samej porcji lub uzupełniać ją sianem wyższej jakości, kukurydzą lub paszami bogatymi w energię. Dobrej jakości pasze objętościowe również mogą pomóc, ponieważ fermentacja w żwaczu dodaje zwierzęciu ciepła wewnętrznego.
Ważne jest również, aby pamiętać, że krowy przy których nadal są cielęta mają znacznie większe zapotrzebowanie na energię niż krowy cielne. Biorąc to pod uwagę, połączenie stresu związanego z zimnem i laktacji może szybko obniżyć kondycję ciała.
Zapewnienie tym krowom odpowiedniej dawki paszowej, zanim zaczną tracić kondycję, jest kluczowe dla zapobiegania dalszym powikłaniom, szczególnie w najsurowszych miesiącach zimy.
Jak obliczyć dodatkowe zapotrzebowanie energetyczne krów?
Używając dolnej krytycznej temperatury dla krów (LCT), można obliczyć procentowy wzrost energii na podstawie temperatury zewnętrznej. Na każdy 1° poniżej temperatury krytycznej zapotrzebowanie na energię wzrasta o 1%. Przyjmując, że krowy są w dobrej kondycji graniczną temperaturą jest -7°C, ale jeśli jest dodatkowo wiatr, temperatura odczuwalna jest jeszcze niższa. Czy jeśli na zewnątrz temperatura spada poniżej - 15°C, to zapotrzebowanie na paszę rośnie o 8 proc.
Dla przykładu krowa zasuszona w późnej ciąży o wadze 540 kg ma zapotrzebowanie energetyczne wynoszące 5,9 kg s.m. paszy. Jeśli temperatura spadnie do -15 °C zwiększyło to zapotrzebowanie o dodatkowe 8%, co odpowiada 0,49 kg. Krowa potrzebuje 6,4 kg s.m. paszy. Wydaje się to niedużą różnicą, a może przynieść dobry efekt i zabezpieczyć zwierzęta przed spadkiem masy ciała i niedoborem składników pokarmowych oraz pogorszeniem kondycji.
Oprac. dkol na podst. farmprogress.com/University of Nebraska Lincoln Extension
