Posłanka Alicja Łepkowska-Gołaś z Platformy Obywatelskiej zwróciła się z pytaniami do ministerstwa rolnictwa w sprawie odszkodowań z tytułu likwidacji zakażonych salmonellą stad towarowych kur niosek. Przypomniała, że od 1 stycznia 2018 r. polscy producenci jaj konsumpcyjnych nie mogą uzyskać takich odszkodowania w ramach realizacji krajowych programów zwalczania salmonelli.
- Obowiązujące przepisy dotyczące odszkodowań za przypadki związane z salmonellą generują zasadnicze obciążenia dla producentów rolnych. Brak odszkodowań stanowi duży ciężar finansowy dla rolników, ale także wpływa na obniżenie ich konkurencyjności na rynku. Dodatkowo istnieje również ryzyko, że skutki tych przepisów mogą ograniczać rozwój sektora rolniczego i innowacje w produkcji żywności – napisała w interpelacji posłanka A. Łepkowska-Gołaś, która zapytała czy MRiRW planuje zmianę powyższych przepisów.
Czy będzie zmiana przepisów w tym zakresie?
Resort rolnictwa przyznał, że w 2017 r. roku podjęto decyzję o zmianie sposobu postępowania ze stadami zakażonymi serotypami Salmonella objętymi „Krajowym program zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach kur niosek gatunku Gallus gallus” rezygnując z dniem 1 stycznia 2018 r. z nakazu uboju lub zabicia ptaków, za co były przyznawane odszkodowania.
- Z uwagi na fakt, że jaja ze stad zakażonych serotypami Salmonella objętymi Krajowym programem mogą być przeznaczone do spożycia przez ludzi po obróbce cieplnej, w programie pozostawiono uprawnienie dla powiatowych lekarzy weterynarii do wydawania decyzji administracyjnych nakazujących obróbkę takich jaj w zakładzie przetwórczym. Mięso pozyskane z drobiu pochodzącego ze stada kur niosek, w którym uzyskano dodatni wynik badania w kierunku Salmonella także może zostać wykorzystane do spożycia przez ludzi po zastosowaniu przemysłowej obróbce cieplnej lub innej obróbki mającej na celu wyeliminowanie pałeczek Salmonella. Stąd wybijanie stad kur niosek za odszkodowaniem stało się niecelowe i nieefektywne – napisał w odpowiedzi na interpelację wiceminister Jacek Czerniak.
Sukces programu zwalczania choroby
MRiRW zaznaczyło, że zmiana założeń krajowego programu przyniosła ostatecznie oczekiwane efekty, a podmioty utrzymujące kury nioski zaczęły dostrzegać wymierne korzyści ze stosowania zasad bioasekuracji. W 2023 r. odsetek stad zakażonych serotypem Salmonella objętym programem kształtował się na poziomie 2,37%, co w porównaniu z odsetkiem notowanym w 2016 r. na poziomie 7,15%, stanowiło spadek odsetka stad zakażonych o ok 67%.
Czy są inne programy pomocowe dla hodowców?
Niezależnie od powyższego, producenci drobiu mogą ubiegać się o pomoc z tytułu ryzyka wystąpienia u tych zwierząt salmonellozy. W celu minimalizacji ryzyka strat związanego z zachorowaniem drobiu na salmonellę stosowane są dopłaty do składek ubezpieczenia:
- dla producentów m.in. drobiu od ryzyka strat spowodowanych salmonellozą w ramach PROW 2014-2020: Działanie M17 „Zarządzanie ryzykiem”.
Wnioski o pomoc składane są do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w terminach ogłoszonego naboru. Do wniosków o pomoc dołącza się kopię umowy ubezpieczenia, z której musi wynikać, że ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie przy szkodach w wysokości przekraczającej 20% średniej rocznej produkcji ubezpieczonych zwierząt z trzech poprzednich lat lub z trzech lat z okresu pięcioletniego po odjęciu roku z najwyższymi i najniższymi wartościami. Pomoc ma formę dotacji w postaci refundacji 70% kosztów zawarcia umowy ubezpieczenia zwierząt od ryzyka wystąpienia choroby. W ramach działania do 31.12.2023 r. zostały przeprowadzone trzy nabory wniosków o przyznanie pomocy. Złożono 737 wniosków na kwotę 7 154 887 zł.
Do końca okresu sprawozdawczego wydano 548 decyzji przyznających płatność na kwotę 5 889 035 zł oraz zrealizowano płatności dla 536 beneficjentów na łączną kwotę 5 882 589 zł. Beneficjentem pomocy były gospodarstwa o kierunku produkcji: chów drobiu (dopłaty były również możliwe dla bydła i świń). Ostatni piąty nabór dotyczący działania „Zarządzanie ryzykiem” planowany jest w sierpniu 2024 r.
- zwierząt gospodarskich w formie wkładów finansowych na rzecz składek w ramach systemów ubezpieczeń w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.
Producenci m.in. drobiu mogą od 2024 roku wnioskować do ARiMR o refundację 70% składki ubezpieczenia od ryzyka strat w dochodach w produkcji spowodowanych wystąpieniem m.in. salmonelli. Dofinansowanie ma formę 70% dopłaty do opłaconej składki pod warunkiem, że z umowy lub polisy wynika, że wypłata odszkodowania nastąpi w przypadku wystąpienia szkód, które wyniosą ponad 20% dochodu albo średniej rocznej produkcji drobiu z trzech ostatnich lat poprzedzających rok, w którym została zawarta umowa ubezpieczenia, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym została zawarta umowa ubezpieczenia, z pominięciem roku o najwyższej i najniższej wartości dochodu albo produkcji tych zwierząt.
Pomoc będzie wypłacana przez Agencję w terminie 30 dni od dnia wydania przez kierownika biura powiatowego Agencji decyzji o przyznaniu pomocy na rachunek rolnika. Pierwszy nabór dotyczący interwencji „Dopłaty do składek ubezpieczenia zwierząt gospodarskich” w ramach wkładów finansowych na rzecz składek w ramach systemów ubezpieczeń w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 planowany jest w październiku 2024 r.
wk
